Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 213

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 213
(7de jaargang, 29 juli 2005)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Amsterdam.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

• Voorwoord
• Vakantie
• Stellingmaand
• Meer Geniedijk Haarlemmermeer - Haarlemmermeer
• Bezoek aan Fort bij Uithoorn - De Ronde Venen
• Meer weerstand tegen omlegging N201 - Haarlemmermeer
• Haalbaarheidsonderzoek Bezoekerscentrum
• Website Fort Penningsveer - Haarlemmerliede en Spaarnwoude
• Bezoekerscentrum (vervolg)
• Overig

Achter elk artikel in deze inhoudsopgave staat aangegeven welke gemeente het betreft.

Voorwoord

Jammer dat ik er niet eerder achter kwam, maar ik denk dat ik volgend jaar wel iemand weet om te vragen tijdens mijn vakantie de nieuwsbrieven te verzorgen! Want deze nieuwsbrief is feitelijk een co-productie van Rob Verhoef en uwe vaste redacteur.

De nieuwsbrief begint met een ernstige persoonlijke gedachte. Daarna aandacht aan de lancering van de Stellingmaand website. Tevens een verslag van een van de etappes over de Geniedijk Haarlemmermeer.
Dan volgen drie artikelen door, n.a.v. en getipt door Rob Verhoef. En wel over een rondleiding op Fort bij Uithoorn, de perikelen rond de N201 vs. Geniedijk en een haalbaarheidsonderzoek bezoekerscentrum.
Tenslotte een bericht over de lancering van de Fort Penningsveer website.

Genoeg leesvoer om drie weken op te teren!

Vakantie

Zoals al aangekondigd, is dit de voorlopig laatste nieuwsbrief. Na mijn vakantie van drie weken zal de volgende verschijnen.

Tijdens de vakantie ga ik eens nadenken over deze hobby. Want het is meer een onbetaalde baan geworden waarbij diverse werkzaamheden eigenlijk tot het takenpakket en budget van andere organisaties behoren.
Zoals het nu gaat is het namelijk geen leuke hobby meer. Het kost enorm veel tijd en toch kom ik nauwelijks nog op de forten en in de archieven. De nieuwsbrieven kosten de laatste tijd, door de vele activiteiten in de Stelling en fotogebruik, ook veel meer tijd terwijl ik vaker merk dat mensen ze niet lezen dan wel.

Er moet wat gaan veranderen omdat het anders mijn gezondheid en mijn economische kansen gaat aantasten. Complimenten en steunbetuigingen zijn plezierig maar zijn helaas niet de oplossing.
Weest gerust, ik ga door. Maar ik ga nadenken over welke werkzaamheden een lagere prioriteit gaan krijgen. Maar eerst ga ik twee dagen in de hangmat slapen.

Stellingmaand

Zoals jullie maandag gemerkt zullen hebben, is de Stellingmaand website online gegaan.

Er doen dit jaar net zo veel forten mee (22) als vorig jaar maar er zijn wel een paar verschuivingen.
Fort bij IJmuiden en Fort Zuidwijkermeer doen dit jaar niet mee, redenen zijn mij onbekend. Nieuw zijn Fort benoorden Purmerend en Fort bij De Kwakel.
Aanvankelijk was het de bedoeling dat ook het Fort bij Hoofddorp zou meedoen maar door voortijdige beëindiging van de galerie is dat toch niet gelukt. En Fort bij Aalsmeer is, ondanks ook daar beëindiging van de bedrijfsactiviteit, toch van de partij.

Wat betreft de activiteiten is noemenswaardig dat het traditionele straattheater bij Fort aan de Drecht dit jaar niet door gaat en het beperkt blijft tot openstelling en expositie. Ook het Fort bij Uithoorn doet het dit jaar rustiger aan.
Opvallend zijn de bovennormale activiteiten (o.a. parachutisten en morsewedstrijd) die op het Fort aan het Pampus te beleven zijn. In Fort bij Vijfhuizen zijn niet meer de bouwactiviteiten te aanschouwen, maar de lopende expositie.
Er zijn ook enkele excursies vanwege het Aardkundig monument (de wat?) en op 25 september is er een autoralley langs een aantal forten.
Een scherpe waarnemer kwam er al achter dat de gegevens, van enkele forten met dubbele persoonlijkheid, op de Fortenmaand website afwijken van die op de Stellingmaand website. De oorzaak hiervan is me nog niet bekend.

Half augustus verschijnt de activiteitenfolder, een uitvouwbare kaart met de agenda van activiteiten. Deze folder is specifiek voor de Stellingmaand 2005. Ook verschijnt er een algemene Fortenwaaier met informatie over alle forten van de Stelling. Deze zal voor €2,95 verkocht gaan worden en kan meerdere jaren mee gaan. Een soort hyper-gecomprimeerde Stelling-website voor in de achterzak.

De opening zal op 1 of 3 september plaatsvinden op het Fort aan het Pampus. Op 10 en 11 september zijn de meeste forten open, maar ook het laatste weekeind wordt nog druk.

<http://www.stellingmaand.nl/>

P.S. De Stellingmaand website is door uw auteur samengesteld als onderdeel van een zakelijke opdracht van Stichting Stelling van Amsterdam. De foto's zijn ook door mij aangeleverd en door anderen geselecteerd. Inhoudelijk heb ik, als vrijwilliger, alleen correctie-suggesties bijgedragen. <http://www.reneros.biz/>

Meer Geniedijk Haarlemmermeer

Afgelopen donderdag ben ik met wandeltrainer Hans Baas wederom een stuk van de Geniedijk Haarlemmermeer gaan bewandelen. En wel het stuk van Fort bij Hoofddorp tot en met de IJtocht.
Op dit stuk bevinden zich minder interessante locaties dan het deel ten oosten van Hoofddorp (zie Nieuwsbrief 207). Van de twee aarden batterijen hebben we niets terug kunnen vinden. Wel de doorsnijding van de vroegere spoorlijn Hoofddorp - Nieuw-Vennep. Bij de oorspronkelijke doorsnijding van de Kruisweg kregen we het idee dat het Voorkanaal is gedempt en dat de brug die nu een fietstunnel is, vroeger over het water van het Voorkanaal ging.

Het eerste deel van de wandeling was er bebouwing aan weerszijden van de Geniedijk, na de onderdoorgang van de N201 is er ten noorden open ruimte in de vorm van maisvelden - waarlangs de oude spoorbaan nog vrij wordt gehouden. In het voormalige inundatiegebied staan daartegenover nog woningen en een bos.
Kenmerkend zijn de hoge bomen die voor een schaduwrijke wandeling zorgden. De bevolkingsdichtheid van schapen is op deze delen van de dijk veel lager en dientengevolge ook de vervuiling. Mogelijk speelt ook een rol dat het fietspad hier veel intensiever wordt gebruikt en de dieren dat mijden. Op enkele delen liep jongvee je gezapig aan te kijken. Gelukkig eten ze goed want hier geen diarree-vlaaien maar uitwerpselen waardoor je denkt elk moment olifanten tegen te komen!

De Batterij aan de IJweg ligt nog immer half gesloopt onder de grond. Dat is ook het geval met de bomvrije damsluis in de IJtocht maar dat is zoals het hoort. De bakstenen muurtjes voor de schotbalken staan er boven op en de oprit van een brug scheert er vlak langs. Want direct naast de sluis hangt een brug - die zijn best doet mooi te zijn - over een heel brede, recente doorsnijding.
De terugweg liepen we over een tegenovergesteld deel van de dijk (fietspad vs. kruin) maar dit leverde geen nieuwe inzichten op.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/haarlemmermeer/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/hoofddorp/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/ijweg/>

P.S. Op weg naar familie in Rijsenhout zag ik een veegmachine over het onlangs geopende fietspad op de Geniedijk!

Bezoek aan Fort bij Uithoorn

Door Rob Verhoef, Correspondent StvA voor Menno van Coehoorn.

Samen met een zeer “select” gezelschap mocht ik op uitnodiging van René een bezoek brengen aan het Fort bij Uithoorn. Het was die dag (28 juli) behoorlijk warm en het was dan ook lastig dat vanuit Haarlem alle drie de bruggen tot Uithoorn open stonden voor de pleziervaart. Ik kwam dan ook een kwartier te laat bij het fort en er was bij de bergloods dan ook niemand meer te zien.
Gelukkig kon ik wel naar het prachtige, verlaten fort lopen waar enkele deuren open bleken te staan. Wat vroeger zeker niet mogelijk was om een fort onbewaakt te betreden bleek nu een makkie te zijn want in m’n eentje stapte ik het fort maar ergens binnen, in de hoop nog iemand tegen te komen. Vanuit de gewelven klonk echter de bekende stem van René en daar dus maar heen gelopen.

Met een zestal andere bezoekers een uitleg gekregen over de Stelling en de forten. Altijd weer leerzaam om nog eens de grote lijnen van de geschiedenis van de Stelling te horen van een expert!
Na de uitleg werd de groep gesplitst. René nam de vier medewerkers van het Centraal Archieven Depot, onderdeel van het Defensie Archieven-, Registratie- en Informatiecentrum (DARIC), van het Ministerie van Defensie mee. Ikzelf en twee andere deelnemers volgden onze gids Hans Baas met een rondleiding door de verschillende ruimtes.

Het is prachtig om te zien dat het fort best in goede staat is en er nog veel oorspronkelijke zaken te vinden zijn. De waterreservoirs voor het opvangen van hemelwater en de ontijzeringsinrichting bijvoorbeeld waren prachtig.
Met de zaklamp door het donker over natte vloeren met hier en daar een dode duif en veel veren is het een bijzonder spannende gebeurtenis om zo door het fort te lopen. Een gerestaureerd fort is natuurlijk ook prachtig maar dit geeft het allemaal wel een heel spannend en oorspronkelijk gevoel. Schilderingen op de muren met het verzoek hier geen buskruit neer te leggen is toch echt geweldig of wat te denken van de tekst bij een waterpomp (zie ook de foto): Grachtwater - Langzaam pompen - ongeschikt voor drinkwater.

Op dit moment is het fort in gebruik als een trainingscentrum Fort Academie voor managers en die kunnen daar dus spannende tijden beleven. Prachtig was de linker keelkazemat met opstelpunten voor flankement- en keelgeschut en tevens mitrailleurs voor de nabijverdediging.
Als observatie voor het geschutsvuur zijn er op enkele plaatsen laddertjes te zien in het plafond die uitkomen onder enkele kleine gietstalen uitkijkpostjes. Overigens jammer dat je daar nu niet in kan klimmen om een blik naar buiten te werpen.

Na het interieur begaven we ons naar buiten om daar de verschillende elementen eens nader te bekijken. Wat aan het fort prachtig is om te zien is het gegolfde dak met de putjes voor de opvang van het regenwater. Aan de frontzijde van het fort zitten nog de betonnen mitrailleurstellingen met helaas uitzicht op de bomen! Wat zou het fraai zijn als staatsbosbeheer (ook) deze zou kappen en je weer uitzicht zou krijgen op het weidse inundatiegebied! Maar helaas denk ik dat dit voor staatsbosbeheer uit den boze zal zijn. Overigens niet zo gek want het fort op zich is een prachtig in het oogspringend groenelement en daar heb je die bomen niet echt voor nodig die staan er toch al genoeg.

Na afsluiting in de bergloods met een drankje weer naar de auto waarbinnen de temperatuur inmiddels was opgelopen tot 40 graden. Wat is zo’n fort dan toch mooi en vooral verkwikkend. Rene......... bedankt voor de prachtige gelegenheid om dit fort te bekijken. Moet je vaker doen.

Noot redactie: Evenals Fort Waver-Amstel zou je door zijn oorspronkelijke exterieur en vooral interieur willen dat het fort in de provincie Noord-Holland lag zodat het een bezoekerscentrum/museum zou kunnen worden.
Overigens is het Fort bij Uithoorn onze thuisbasis vanwege de tentoonstelling van divers beton en staal. We willen immers aandacht voor de samenhang van de Stelling en niet voor een specifiek fort. Maar omdat het zo'n mooi fort is en we de sleutel hebben, geven we vaak daar rondleidingen voor onze relaties. Binnenkort echter meer over een bezoek aan dit fort!

<http://www.coehoorn.nl/>
<http://www.bims.mindef.nl/daric/index.html>
<http://www.fort-akademie.nl/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uithoorn/>

Meer weerstand tegen omlegging N201

Bron: RTVNH (teletekst en website n.a.v. interview met Rob Verhoef, correspondent Stichting Menno van Coehoorn, op Radio Noord-Holland)

De provincie wacht meer weerstand bij omlegging van de N201 bij Aalsmeer. Vier historische stichtingen die opkomen voor de Geniedijk maken bezwaar en zijn bereid door te procederen tot aan de Raad van State.

De Geniedijk loopt dwars door de Haarlemmermeer, tussen Vijfhuizen en Aalsmeer, en is onderdeel van de Stelling van Amsterdam. De provincie wil zestig meter van die monumentale dijk weghalen, voor de omlegging van de N201.

Eerder al heeft de Raad van State besloten dat het project nog niet kan doorgaan vanwege de slechte luchtkwaliteit.

<http://www.rtvnh.nl/>

Haalbaarheidsonderzoek Bezoekerscentrum

Bron: Openbare besluitenlijst van de vergadering van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland op 5 en 7 juli 2005 (tip Rob Verhoef)

Het college besluit:

a. Een ‘Haalbaarheidsonderzoek Bezoekerscentrum Stelling van Amsterdam’ te laten verrichten, conform het ‘Plan van Aanpak Haalbaarheidsonderzoek Bezoekerscentrum Stelling van Amsterdam’, met als doel het nemen van een besluit over de realisatie en exploitatie van een bezoekerscentrum begin 2006.

b. In het haalbaarheidsonderzoek de volgende onderwerpen te laten belichten:
- het te realiseren inhoudelijke concept,
- de locatie(s) die daarvoor het meest geschikt is/zijn,
- de haalbaarheid,
- de te betrekken marktpartij(en) voor realisatie en exploitatie,
- de mogelijke samenwerking met de Nieuwe Hollandse Waterlinie, Laag Holland, het Groene Hart en het Strategisch Groenproject Haarlemmermeer.

c. In het haalbaarheidsonderzoek representanten uit de markt en ervaringsdeskundigen te betrekken in de vorm van een expertgroep.

d. In het haalbaarheidsonderzoek bestaande initiatieven in de Stellingzone met betrekking tot een bezoekerscentrum te betrekken.

e. Tegen de achtergrond van het ambitieniveau van het Gebiedsprogramma Stelling van Amsterdam (door GS vastgesteld in de vergadering van 10 mei 2005) te streven naar het ambitieniveau B voor het Bezoekerscentrum (zoals omschreven in het Plan van Aanpak).

f. Provinciale staten door middel van de bijgaande brief te informeren.

<http://www.pnh.nl/zoeken/get_url.asp?
page=/pdfstukken/PS/Besluitenlijsten/2005/PSB0407.05.doc.pdf>
<http://www.onzetaal.nl/advies/ervaring.html>

In de impressie van de vergadering van 4 juli jl. wordt geschreven:

"Uiteindelijk bleek iedereen ontevreden over de uitkomst van deze lange zit. Op enkele woordvoerders en gedeputeerde Kruisinga na, leek ook niemand meer belangstelling te hebben voor de behandeling van het gebiedsprogramma Stelling van Amsterdam 2005-2008. Vaststelling hiervan gebeurde net na de klok van tien uur, waarna Borghouts afhamerde. De voorzitter schatte in dat de overige punten zeker nog een klein uur vergadertijd vergden. Hiervoor komen de Staten op 11 juli opnieuw bijeen."

<http://www.noord-holland.nl/Images/65_76130.pdf>

Website Fort Penningsveer

Vandaag is ook de website over Fort Penningsveer gelanceerd. Het is een basiswebsite waaraan in de loop der tijd nog diverse zaken zullen worden toegevoegd.

Fort Penningsveer is één van de 42 forten die deel uitmaken van de Stelling van Amsterdam. Fort Penningsveer ligt midden in het groen, op loopafstand van Recreatiegebied Spaarnwoude en vlakbij historische plaatsen als Haarlem en Spaarndam. Delen van het fort zijn voor een periode van een halve dag tot enkele weken te huur. Zowel scholen en stichtingen als particulieren en bedrijven kunnen van deze schitterende locatie gebruikmaken.

<http://www.fort-penningsveer.nl/>

P.S. De Fort Penningsveer website is door uw auteur samengesteld als onderdeel van een zakelijke opdracht van Stichting Fort Penningsveer. <http://www.reneros.biz/>

Bezoekerscentrum

Tot januari 2006 in elke nieuwsbrief een stukje over het bezoekerscentrum. Ook als er weer niets te melden is...

Je kan mijn voorstel over het bezoekerscentrum uit 2003/2004 lezen of downloaden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/bezoekerscentrum/>

Overig

- De hele week was Pampus op Radio 538, de spotjes voor het 'Kane op Pampus' concert waren niet van de lucht. (Kane schijnt een Nederlandse popgroep te zijn.) <http://www.radio538.nl/538/acties/index.jsp?id=424355>

- In 'Illegale zaken rond Forteiland' schrijft de IJmuider Courant over de gemeente Velsen die ernstig in de fout zou zijn gegaan bij het regelen van de toekomstige exploitatie van het Forteiland IJmuiden. <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7101,11-1-6520--2701099-1488--,00> (tip Co Stronck)

- Het Noordhollands Dagblad schrijft 'Fort Markenbinnen terug in oude staat' waarvoor onder andere de bergloods wordt herbouwd. <http://www.hdc-i.nl/a.php?/Pagina/0,7106,15-1-1--2709793-1589-723605-,00>

- Jongen vind kanonskogel, mogelijk Spaans uit 1572-1576, in Zaandam: 'Vondst kanonskogels van grote historische waarde'. <http://www.nhd.nl/Pagina/0,7106,15-1-4714--2715463-1589-723605-,00.html> (tip Co Stronck)

- Marechausseekazerne Polderweg te Amsterdam (tevens Kamp Oost) blijkt inmiddels gesloopt. Het is me helaas nog niet bekend gedurende welke periode deze in gebruik was. Alleen 1940-1945? <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/adam-overig/>

- P.S. Nog even over de Limes: <http://www.limes.nl/>