Kazernes, magazijnen en infrastructuur - Amsterdam

Petroleumhaven

Locatie:

In de Amsterdammer-polder ten westen van Amsterdam.

Doel:

Opslag van petroleum en andere lichte brandstoffen.
De haven was een gemeentelijk initiatief maar voorzag in een buffervoorraad van lichte brandstoffen binnen de Stelling.

Personeel:

-

Historie:

Zie Historische kalender.

Omschrijving:

In 1887 werd de eerste fase van de aanleg voor 172.500 gulden aanbesteed. Het locatie lag op een veilige afstand, een uur gaands, van de stad.
Bij de aanleg bestond het uit een U-vormige haven met een diepte van 8,20 M. - A.P. meter die in noodgevallen snel afgesloten kon worden. De twee havenmonden van 30 meter breed konden afgesloten worden door vuurvaste ijzeren drijfbomen.
De haven bestond uit 14 hectare wateroppervlak en 32 hectare grond eromheen. In de eerste fase was er ruimte voor twaalf grote schepen waarvan acht aan de wal en vier aan dukdalven. Later bood de haven ruimte aan negentien grote schepen waarvan dertien aan de wal en zes aan dukdalven.
Het middeneiland, 70 meter breed, werd gebruikt voor de opslag van kleine hoeveelheden gevaarlijker materiaal zoals nafta. In een woning woonde een wachter met zijn gezin. Een personeelsboot voer vanaf de Prins Hendrikkade in Amsterdam.

Aan de westzijde van de haven was het Gemeentelijk Petroleum Entrepot gevestigd. De opslagvoorzieningen bestonden aanvankelijk uit een loods voor vaten en vier opslagtanks. Alhoewel het Gemeentelijk Petroleum Entrepot al in 1891 goed draaide was de belangstelling voor de andere terreinen aanvankelijk gering.
De Amsterdamse Petroleummaatschappij verzorgde vanaf 1890 de overslag, opslag en aflevering van petroleum voor verschillende bedrijven. Daarvoor had het een kantoorgebouw voor de directie, een schaftlocaal, magazijn voor 12.000 gevulde vaten, magazijn voor grondstoffen, verf en elektrische verlichting, een aftaplocaal en enkele opslagtanks (2x 20.000 vaten, 1x 15.000,1x 1.200 met 2x 25.000 vaten in aanbouw in 1891).
Op andere terreinen langs de haven waren aanvankelijk o.a. de Shell en de Deutschen Teerproducten Verein gevestigd. Later vestigden ook de "Bataafsche Petroleum Maatschappij" en de "American Petroleum Company" (van de "Standard Oil Company") zich aan de haven. Er kon voorkomen worden dat de Standard Oil Company door overnames en voordelige pachten een monopolie in Amsterdam kon vormen.

In 1890 werden 154.820 vaten aangevoerd en een jaar later werden al 310.756 vaten aangevoerd door 15 stoomboten en 43.580 vaten door één zeilschip.
In 1901 werden 8.185.520 vaten Amerikaanse en Russische petroleum aangevoerd. De "American Petroleum Company" voerde daarvan 370.932 vaten aan. Het werd opgeslagen in zeven witte tanks met een totale capaciteit van 135.000 vaten.
Kapitein der Veld Artillerie W.E. Van Dam Van Isselt schrijft in zijn boek uit 1910: "In 1908 bedroeg de totale aanvoer van petroleum ruim 1 millioen vaten van circa 150 K.G. Men mag hieruit de gevolgtrekking maken, dat er te Amsterdam tijdens een beleg voor de verlichting eer gebrek aan lampen dan aan petroleum zal bestaan."

In geval van gevaar voor een luchtaanval, zouden de voorraden overgepompt worden in binnenvaartschepen waarna deze verspreid zouden worden. Van 1916 tot 1918 hebben er drie luchtafweerkanonnen rond het terrein gestaan. Zie Luchtafweer Ouderkerk voor meer informatie.

In mei 1940 werd vrijwel de gehele petroleumhaven door Britse commando's vernietigd. Bovendien vereiste de vooruitgang in hoeveelheden en opslagmethoden een permanente aanpassing rond de haven.

Omgeving:

De originele situatie rond de haven is sterk gewijzigd. Aanvankelijk lag de Petroleumhaven alleen en ver weg van de stad. Maar na de aanleg van de Westhaven rond 1920 volgden er meerdere havens waardoor de gehele Amsterdammer Polder is verdwenen en nu onderdeel van het Westelijk Havengebied is.

Eigenaar:

Gemeente Amsterdam?

Gebruiker:

Diversen

Gebruik:

Havenfaciliteiten, industrie en distributie.

Monument status:

Geen