|
InleidingIn mei 2021 ontvingen we een grote schenking foto's en documenten over de periode 1980-1995. Eerder legden we verantwoordelijkheid af over de verwerking ervan. In deze thema-nieuwsbrief kijken we naar de inhoud van vele kilo's materiaal en laten we het interessantste materiaal zien. En dan gaat het vooral om beeldmateriaal dat laat zien zoals het er nu niet meer uitziet. Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2023/nieuwsbrief-531/ Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Welk materiaal?Tekst alle artikelen: René Ros. Het materiaal dat Rob Schimmel in 2021 schonk was in april dit jaar geheel beschreven en is nu inhoudelijk doorgenomen. In deze thema-nieuwsbrief komt het meest opvallende materiaal beknopt aan bod in een aantal artikelen. En zelfs dan is het een lange nieuwsbrief... Graag zou elke genoemde foto of document hier getoond worden, maar dat wordt teveel van het goede en is het beperkt tot zeventien stuks. Gebruik daarom de tussen haakjes genoemde getallen bij de voor jou interessante foto's, om ze op te zoeken in de collectie (zie link onder dit artikel) en een kleine afbeelding te zien.
De schenking omvat 2.055 collectie-items en weegt 28 kilogram, opgeslagen in het beveiligde depot en in delen in de bibliotheek op Fort Uitermeer verwerkt. Het bevat heel veel fotomateriaal uit het begin van de jaren 1980. De foto's zijn merendeels zwart-wit, maar vanaf 1985 zijn er ook kleurenfoto's. Daarnaast zijn er luchtfoto's die niet zelf gemaakt zijn, maar van verschillende - vaak onbekende - herkomst. De foto's van bouwtekeningen zijn zeker niet een complete kopie van alles wat in het Nationaal Archief ligt, maar het heeft al vaak snel kunnen helpen met het beantwoorden van vragen voor onszelf en derden. Beter één exemplaar in de hand, dan tien in het archief. Een deel van de foto's is gebruikt in het Studiebericht 17 (1986) maar ook in het boek 'De Stelling van Amsterdam, Vestingwerken rond de hoofdstad 1880-1920' (1988) en de vijfdelige Provinciaal Monumentregisters Stelling van Amsterdam (1990-1992). De foto's zijn niet stuk voor stuk nagezocht, maar de sterke indruk is dat van de meeste foto's en bouwtekeningen in genoemde drukwerken, de hoge kwaliteit negatieven en afdrukken ervan onderdeel van deze schenking zijn. De documenten met aantekeningen, proefdrukken enzovoort laten mooi zien hoe het uitdragen van die unieke en bijzondere Stelling van Amsterdam in de jaren 1980-1990 ging. Er zijn veel meer mensen bij betrokken geweest dan alleen Rob, maar een van de eerste mijlpalen was de publicatie van 'zijn' Studiebericht no. 17 "De cultuurhistorische betekenis van forten". Het is het enige provinciale studiebericht dat tegenwoordig nog voor een aardig bedrag op Marktplaats te koop wordt aangeboden, zo grapt Rob zelf. Het kroonjuweel van de schenking zijn daarom de 66 originele pagina's ervan. Overigens is de vraagprijs op Marktplaats voor het boek uit 1988 ook behoorlijk, vaak hoger dan de nieuwprijs van recente boeken.
Al het materiaal is echt een enorme aanwinst voor de collectie. Er zijn meerdere kleine verbeteringen en aanvullingen door op de website en in database gemaakt. Maar vooral vullen de vele foto's het gat tussen de redelijk spaarzame foto's in de periode 1881-1945 en de digitaal overvloedige periode vanaf 2000. Het laat het tijdsbeeld zien van een periode waar we nog weinig materiaal van hadden. Dat Rob het heeft bewaard is wat ons betreft een heel goede zet geweest en zijn we hem dankbaar voor. 'Schenking particulier Stelling-archief' in Nieuwsbrief 504 (2021)
|
Verdwenen gebouwenSinds de jaren 1980 zijn er nog wel een aantal gebouwen in de Stelling gesloopt, vooral die van hout. Meerdere foto's geven een beeld van die gebouwen toen ze er nog waren. In 1983 zijn twee foto's gemaakt van de toen nog aanwezige (witte) bergloods van het Fort Zuidwijkermeer, vanuit het noorden en het zuiden. (11492, 11493)
Er zijn al meerdere foto's van de luchtwachttoren op de liniewal bij Spaarndam bekend, maar er zijn twee heel andere foto's in de schenking aangetroffen. Van de toren resteert alleen nog de fundering. (11001, 11002) Op Fort bij Penningsveer heeft een korte loods gestaan die vaak omschreven wordt als "manege" of "paardenstal". Mogelijk dat het ooit als zodanig is gebruikt, maar op de bouwtekeningen staat het als artillerieloods en bergloods aangegeven. Er zijn een paar foto's uit 1984 van de intacte bergloods maar ook vijf van de sloop, en dat lijkt eerder op een nette demontage. Benieuwd waar het hout is hergebruikt of zou het in zijn geheel ergens anders zijn herbouwd??? Uit andere bronnen weten we dat de sloop plaatsvond van 16 april t.e.m. 5 mei 1987. (10952, 11416-11420, 14734, 14920, 14921) Formeel is de kringenwetboerderij Cruquiusdijk 120 er nog, nabij de Voorstelling bij Vijfhuizen. Maar het is geheel herbouwd en aangebouwd en weinig origineel meer. Gelukkig hebben we nog één foto van het originele gebouw aangetroffen... (14104) Een luchtfoto van de Voorpositie bij Cruquius toont het nog intacte terrein. Geen wegen erdoor en erlangs, met de aangeaarde schuilplaatsen in het midden. Ook te zien is de inmiddels geheel verdwenen woning met een kleine stal en hooimijt. Op het terrein loopt wat kleinvee. Een persoon op de toegangsweg staat naar het vliegtuig te kijken, waarvan een schaduw op de foto is te zien. (11842) Het Fort bij Hoofddorp heeft een tweede wachterswoning gehad, zo blijkt uit vijf foto's die John van der Jagt aan Wim Rijst had gegeven. De foto's zijn begin 1998 gemaakt en de woning lijkt verlaten. Het is een typisch jaren '50 woning van twee verdiepingen met puntdak, serre, balkonnetje en een los schuurtje. Vermoedelijk is het tegelijk gebouwd met de nog bestaande barak voor de Koninklijke Luchtmacht. Volgens een tekst achterop werd de woning in juni 1998 gesloopt. Het stond op de hoek bij de Hoofdweg-West, op terrein waar eerder de schotbalken van de Damsluis in de Hoofdvaart lagen opgeslagen. (14539-14543) Ook zijn door John van der Jagt 13 foto's gemaakt die hij destijds aan Rob Schimmel heeft geschonken. Ze tonen de in maart 1997 gesloopte bruine conducteurswoning van het Fort bij Kudelstaart. En in december van dat jaar zijn foto's gemaakt van het wat afwijkende en geheel witte, vervangende exemplaar dat er nu nog staat. (014397...014410)
Leuk om te zien was de bouwtekening met de twee niet meer aanwezige houten loodsen van Fort aan het Pampus. Dat gaat om de kleine loods in de droge gracht, waar de fundering nog van te zien is. En van een grotere loods op het glacis, nabij de huidige fortwachterswoning, waarvan de fundering een paar jaar geleden is uitgegraven. Op de bouwtekening is in de grote loods aangegeven dat er kleding-, sabel- en ranselrekken en tafels staan, zodat het erop lijkt dat er kleding was opgeslagen. Die loods is in 1932 door brand verwoest en er wordt een nieuwe loods boven de originele fundering gebouwd. (15059) Mogelijk wel eerder gezien maar nooit opgevallen: de oudere vuurtoren op bouwtekeningen uit 1887 van de Kustbatterij bij Durgerdam. Een bakstenen toren van vier verdiepingen met eraan vastgebouwd een lichtwachterswoning van twee verdiepingen. Als ik het goed heb was die in 1701 gebouwd en in 1893 vervangen door het huidige exemplaar. Ik weet niet of de oudere vuurtoren mooier was, maar het moet zeker imposanter zijn geweest dan de huidige. (15049, 15064)
|
Verdwenen dingenMet dank aan: Michiel de Nijs (Landschap Noord-Holland). Niet alleen hele gebouwen zijn gesloopt, her en der in de Stelling zijn ook kleinere objecten verdwenen. En soms zonder dat we nu weten waar ze voor dienden.
Van dit object weten we waar het voor gebruikt werd, maar het is een héél klein en grappig bouwwerk: de poepdoos boven de gracht van Fort bij Veldhuis. Een andere foto laat zien dat deze nabij het vrijstaande keukengebouw stond (zie foto rechts). Een soortgelijk houten bouwsel is nog elders op het terrein aanwezig en het houtpatroon en beschadigingen in de dakrand komen zeer sterk met elkaar overeen... (14139, 14717) Het Fort aan de St. Aagtendijk staat mooi op een recht-van-boven luchtfoto uit 1930. Aan het fort zelf is niet veel bijzonders te zien en op te merken, maar wel de kleine elementen eromheen. In de St. Aagtendijk zelf is de inlaatsluis met schotbalkenopslag duidelijk nog geheel aanwezig. In de rechter keeltak (korte wal) is een aarden batterij voor twee stuks geschut te zien, voor batterij g met 6 cM. kanonnen.
Wie weet wat de metalen constructie naast het toeleidingskanaal met damsluis nabij Fort bezuiden Spaarndam is geweest? Het lijkt een constructie met metalen H-balken in een betonnen fundering, twee haken eraan, en met een platform en trap (zie foto links). Van een tokkelbaan? (10990) Op twee ongedateerde foto's is de originele brug met barrière van Fort bezuiden Spaarndam te zien. Volgens de tekst achterop komen deze foto's uit "archief Peter de Jong", welke persoon ons verder onbekend is. (10729, 10962) Van de originele, vervallen toegangsbrug van het Fort in de Botshol komen drie ongedateerde foto's voor. De brug is later vervangen door een duidelijk ander model brug. (10832-10834) Opvallend is de klokkenstoel op Fort Uitermeer (zie foto midden). Was dit voor de Landmacht een soort deurbel? Volgens Rob stond het in het midden van het terrein. En waar zou de bel zijn gebleven???? (14176) Op twee foto's is de Kustbatterij bij Durgerdam vanaf de vuurtoren gefotografeerd. Op zich niet vreemd en zo troffen wij het begin deze eeuw ook nog aan. Maar er stond een redelijk opmerkelijke antennemast (zie foto rechts), zonder twijfel van Rijkswaterstaat. Wie weet waar die antenne voor heeft gediend? (14122, 14123) Tenslotte een paar grenspalen die op enkele foto's zijn te zien, maar ons niet meer in de werkelijkheid bekend zijn:
|
Verborgen gebouwSlechts één bouwwerk komt in dit artikel aan bod. Zeer waarschijnlijk is het nog aanwezig en het paste daarom niet in de 'verdwenen'-hoofdstukken hierboven. Hier komt 'ie:
Nu is in de schenking een foto "bunker Aalsmeer" aangetroffen die een bunker in de helling van de ringdijk laat zien, met twee gleuven in de zichtbare zijde (10737, zie foto links). |
Vroeg hergebruikEen aantal foto's geven letterlijk het beeld van het eerste niet-militaire gebruik van een aantal Stelling-bouwwerken.
Erg leuk is een foto van het Fort bij de Liebrug toen het nog in gebruik was bij Brinks Waardetransport. Er zijn enkele transportauto's te herkennen en het hek langs de gracht staat er dan nog. (14097) De foto is helaas ongedateerd en nauwkeuriger dan begin jaren 1980 wordt het niet. Maar wel is te zien dat Rijkswaterstaat net het terrein op Fort aan de Liede heeft geasfalteerd om het als opslagterrein te gaan gebruiken. (14100)
|
Voor de restauratiePer definitie geven alle foto's een beeld van voor de restauraties van de forten en andere gebouwen. Een paar opmerkelijk zaken zijn het waard om even apart te noemen. Twee foto's uit 1983 en 1985 geven een zwart-wit beeld van de Voorstelling bij Vijfhuizen, dus voordat het een onderdeel van de golfbaan werd. (10760, 10761) De Batterij aan de Sloterweg werd als oefenlocatie door de brandweer gebruikt. De zwartgeblakerde gevel is goed te zien op twee foto's. Gelukkig is dat hersteld. (10774, 10776) Bij enkele forten kon en kan je het ongastvrije bordje "fort niet te bezichtigen" tegenkomen, zoals op een foto van Fort bij Abcoude is te zien. Kan me herinneren daar heel boos aangekeken te zijn toen ik daar zonder hengels het terrein van de visvereniging betrad. Het kan verkeren, het Viscentrum is nu heel wat gezelliger en Natuurmonumenten heeft het fort nu meerdere dagen per week opengesteld voor wandelaars. (14578)
En begin jaren 1980 was ook Fort aan het Pampus een puinhoop. Een foto van de droge gracht met puin en een autowrak op zijn kop laat dat zeer goed zien. Leuk is de tekst "Ellen de Haan ❤" boven de naam "Pampus". Wie is Ellen de Haan en waarom staat haar naam daar? Samen met stichting Forteiland Pampus gaan we op zoek. Weet jij meer over wie Ellen de Haan is, neem dan contact op met Forteiland Pampus via pr@pampus.nl of bel met 0294-262326. (14264, 14279)
|
Tijdens de RestauratieOok in die vroege periode werden er al objecten gerestaureerd. Twee voorbeelden zijn gevonden, opvallend genoeg geen afgelegen objecten maar midden in de bebouwing.
Middels een brief gaf de staatssecretaris van Cultuur met een beschikking d.d. 8-11-1980 toestemming voor de sloop van het toegevoegde contrescarpwal rond de toren van het Fort aan de Ossenmarkt in de Vesting Weesp. Er was niet voldoende aanleiding om de gevraagde sloopvergunning te weigeren, maar wel werden de volgende voorwaarden gesteld:
|
Militairen
Een afwijkende foto is een kopie van een groepsfoto uit de Eerste Wereldoorlog. 16 Mannen hebben een geweer in de hand en zitten tegen en op een met grasplaggen bedekte wal. Boven hen is de loop van een kanon te zien dat achter de wal staat. Van na de Tweede Wereldoorlog is een foto waarop een militair poseert bij een vrachtwagen met aanhanger voor de kazerne van Fort bij Spijkerboor. Op twee andere foto's zijn de bijgebouwen te zien. De fotograaf is onbekend en misschien waren het verschillende fotografen op verschillende momenten. De kokerschietbaan is te zien zodat die foto van na 1955 moet zijn. Twee nu verdwenen barakken zijn nog te zien en er lijken vrachtauto's van de RAF te zien. Daarom zijn de foto's vermoedelijk uit de periode 1955-1960. Een foto uit 1990 toont nog de RAF autowerkplaats die inmiddels, op de fundering na, is verdwenen. (14389, 14514, 14683, 14684)
|
SchilderingenIn de schenking zitten ook redelijk wat foto's van schilderingen in diverse forten. Doordat die schilderingen in de loop van de tijd slechter zijn geworden, geven de foto's een beter beeld van die schilderingen. Alhoewel het aantal foto's beperkt is, kan het bestaan van die foto's in de toekomst nog wel eens heel handig zijn.
Twee verschillende schootstabellen in de pantserbatterij van het Fort bij IJmuiden zijn op de foto's behoorlijk goed te lezen. In de huidige werkelijkheid heeft roest een groot deel van die tekst onleesbaar gemaakt. (11044, 11053)
Van de door Kortenhorst en Brouwer gemaakte schilderingen in de kantine van Fort bezuiden Spaarndam zijn meerdere foto's uit 1987 in de schenking aanwezig. En tevens één van de panoramaschets en schootstabel in de linker keelkazemat. De foto's tonen zeker geen perfecte 70 jaar oude schilderingen, maar in de 40 jaar daarna zijn de schilderingen achter plexiglas snel slechter geworden. Op onze foto's uit 2008 zijn de kleuren vrijwel geheel verdwenen en ook hele delen van de schilderingen! We stellen de foto's uit 1987 graag ter beschikking voor restauratiewerkzaamheden... (11127, 11128, 11130, 11324, 11326)
|
EvenementenWe zitten inmiddels tussen de kleurenfoto's dus we zitten in de jaren 1990, met een beperkt aantal foto's van een paar evenementen.
De uitnodiging, een brief van de Unesco en de toespraken van staatssecretaris OCW Aad Nuis (15522) en Commissaris van de Koningin N.H. Jos van Kemenade (15518) bevonden zich al in onze collectie, door een schenking van de ook bij die ceremonie aanwezige Cor Wagemakers. Hij is ook op de foto's te herkennen! Jarenlang stond er op de website dat de Werelderfgoedstatus in 1997 werd toegekend, vanwege die ceremonie op Fort bij Hoofddorp. Bij een Koninklijke onderscheiding gaat het immers om de datum dat je het lintje krijgt, niet op welk moment het Koninklijk Besluit werd ondertekend. Maar bij Werelderfgoed bleek dat toch anders te liggen en is het op de website verbeterd naar het moment van de vergadering in december 1996. Foutje opgelost.
Schrijver dezes liep ook rond op het feest op Fort aan de Drecht. Twee jaar later ontstond er pas contact doordat Rob Schimmel een e-mail stuurde en onder andere schreef: "Dus jij hebt ook al die archiefdozen van het Nationaal Archief doorgeworsteld. Ik vond het net schatgraven."
|
DocumentenNaast het vele beeldmateriaal zijn er ook documenten zoals brieven in de schenking te vinden. Ook hiervan volgt een kleine selectie van opmerkelijke vondsten. Een heel opmerkelijke vondst is de ongedateerde bouwtekening "Toestand van het fort na het in staat van verdediging stellen" van "Fort Winkel". Een mooi voorbeeld dat als je er naar zoekt je het niet vindt, en als je er niet naar zoekt het toevallig op je pad komt.
Één 3,5" diskette was de voorbode van het digitale tijdperk (15331). Een dergelijke floppy kan 1,4 Mb bevatten en met enige moeite konden we het lezen. Er bleek één gescande foto van 1,3 Mb op te staan, een al bekende foto van Stellingcommandant Ophorst met zijn officieren bij hun stafkwartier in het Amstelhotel. Hadden we niet de moeite gedaan, dan hadden we ons altijd afgevraagd wat er op de diskette zou staan... Alle aantekeningen, schetsjes, kopieën, kaarten en dergelijke van het Studiebericht zijn in één map geplaatst. Ook bijzonder zijn de 66 originele pagina's, van dik fotopapier met opgeplakte teksten en afbeeldingen, zoals dat ging in de jaren 1980. Een map over het boek uit 1988 bevat onder andere proefdrukken met correcties. (11067, 11068, 12767) Alle drie mappen zijn misschien nog niet heel historisch waardevol maar dat worden ze vanzelf. Deze mappen zijn niet per pagina gescand, omdat het op dat moment even te veel tijd kostte en soms tot onherstelbare schade zou leiden. Als iemand de documenten wil helpen scannen, neem dan gerust contact op! Het zou wel veilig en handig zijn als er digitale scans van zijn. Een scanner met document-feeder, goede werkplek en koffie mét koek zijn hiervoor beschikbaar. We sluiten het hele twee-jarige project en deze thema-nieuwsbrief af met een heel leuke brief. De brief werd in 1986 geschreven door drs. A.H. Paape, de toenmalige directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (RIOD, nu NIOD). Dhr. Paape is helaas in 2001 overleden zodat we hem hier niet meer over kunnen spreken. Een deel van zijn brieftekst aan Rob Schimmel luidt: Gefeliciteerd, je hebt de lange nieuwsbrief helemaal doorgenomen! Hopelijk stonden er een paar leuke of opmerkelijke foto's en informatie voor je in. Graag tot de volgende normale nieuwsbrief. En als je dit of ander materiaal wilt inzien, neem dan contact op om het digitaal te ontvangen of in de bibliotheek te bekijken en te bespreken.
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 531
Begin jaren 1980 was de landmacht uit de meeste forten vertrokken en het duurde nog een paar decennia voordat de herontdekking van de Stelling echt vaart kreeg. Dat begon met het werk van Rob Schimmel en zijn collega's. De foto's geven vaak een beeld van verlaten en verwaarloosde bouwwerken.
Dit hele project had niet zo mooi afgerond kunnen zijn, zonder de medewerking van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH). Hun vertrouwen en samenwerking werd op prijs gesteld, en het was goed om te merken dat we op dezelfde golflengte zitten. 
Een aparte vermelding zijn negen fraaie zwart-wit foto's waarvan zeker is dat ze door Willem van Warmerdam (1917-1990) uit Spaarndam zijn gemaakt (zie foto rechts). Ze tonen diverse onderdelen van de Positie bij Spaarndam waaronder enkele verdwenen loodsen. Ze zaten in een enveloppe met de tekst "voor de provincie documentatie vesting Amsterdam bij Spaarndam". We zoeken nog contact met erfgenamen. (11421-11430)
Vier foto's uit maart 1984 tonen de slechte staat van de houten schotbalkenloods die bij de Damsluis bij De Kwakel stond. Twee foto's tonen de balken in de loods, waarbij ook een soort metalen goten met hijsogen te zien zijn waarvan de functie onbekend is (zie foto links). Het verhaal gaat dat de loods in 1984 - dus later in hetzelfde jaar - bij een storm verdere schade opliep. De schotbalken zijn toen in de damsluis geplaatst, waar ze tot op de dag van vandaag zitten. Een paar schotbalken zouden naar de Liniewal Aagtendijk - Zuidwijkermeer zijn gegaan. De loods is toen afgebroken. (14743-14747)
Verschillende forten zijn gebruikt voor de opslag van munitie en hadden een net van koperen kabels boven het gebouw als bliksemafleider. Een foto van de keelzijde van Fort bij Krommeniedijk toont dat heel mooi. Een foto uit 1984 van Fort bezuiden Spaarndam toont het hele net met de palen over het gehele gebouw. Ook foto's van Fort Zuidwijkermeer, Fort bij Penningsveer, Fort bij Uithoorn en Fort bij Nigtevecht tonen de bliksemafleiders. (10984, 14133 e.a.)
We wisten van het bestaan van een bunker nabij Fort bij Aalsmeer, omdat het in de kadastergegevens wordt genoemd en een eigenaar ernaar had gevraagd. Voor zover we weten is het nu de fundering van een schuur. Uit Nederlandse bouwcontracten is het niet bekend. En op een kaart van de verzetsgroep Groep Albrecht uit 1944 staat het niet aangegeven.
Onder andere het Munitiemagazijn bij de Dam had een vroege civiele hergebruiker. Op een foto zijn op de betonplaat ervoor te zien: een tractor met een kar, een wielhark om hooi op een rij te leggen en een mogelijk Frans model auto. Het magazijn wordt op het moment van de foto gebruikt voor opslag, alhoewel er geen deuren te zien zijn. De betonnen verharding is nog geheel vrij van begroeiing, waarbij opvalt hoe groot het was.
De pantserkoepel van Fort bij Spijkerboor van voor de restauratie komt op zeven foto's voor. Zes van het interieur en één van het exterieur met geschilderde tekst. Ook de tuidraden van de straalzendermast zijn te zien, maar niet de mast zelf. (11480-11483, 11508, 14244, 14612)
Het Fort aan de Ossenmarkt was begin jaren 1980 echt in een vreselijke toestand. Half verrotte houten deuren, verroeste raamkozijnen, zwartgeblakerde muren, puin buiten én binnen. Maar liefst tien foto's geven daar een heel duidelijk beeld van... (11243, 11245, 14475-14481, 14750)
De damsluis met brug in Midden-Beemster moet een van de eerste gerestaureerde objecten zijn geweest (zie foto links). En wellicht in de eerste plaats omdat het een brug in een belangrijke weg was, dan dat het een damsluis voor de Stelling is geweest. (11123-11126)
Het zijn geen foto's die begin jaren 1980 zijn gemaakt, maar blijkbaar werden ook oudere foto's gevonden en zijn daar nieuwe afdrukken van gemaakt.
Van de schilderingen in de kazerne van Fort bij Spijkerboor zijn maar liefst 21 foto's uit 1983-1985 aanwezig, en deels zijn het kleurenfoto's. Deze schilderingen zijn waarschijnlijk tussen 1945 en 1947 gemaakt door een politieke delinquent. Opvallend genoeg zien die schilderingen op recente foto's er beter uit dan de oude foto's. Deels kan dat komen door een verschil in fototechniek en kleurcalibratie van de scanner, maar opvallend is het wel. Wellicht gerestaureerd? (10756, 11165, 11166, 11180, 11523-11538, 14248)
Een foto van de schildering van een straatfeest in de kantine in de kazerne van Fort bezuiden Spaarndam toont de leesbare teksten "Feest Partij" en "Adriaan Brouwer". Deze tekst is tegenwoordig nog nauwelijks leesbaar en de naam Adriaan Brouwer was daardoor onbekend. De schilder Adriaan Brouwer (1856-1921) was 28 jaar ouder dan de al bekende schilder Louis Kortenhorst (1884-1966). In 1914 was hij 58 jaar oud en zal niet als militair op het fort zijn gekomen, wellicht als vriend van Kortenhorst om samen de kantine te verfraaien? (11326)
Een van de grote mijlpalen voor de provincie Noord-Holland en dus ook voor Rob Schimmel was het verkrijgen van de werelderfgoedstatus. De oorkonde werd op 25 januari 1997 op Fort bij Hoofddorp door de UNESCO overhandigd. Er zijn drie foto's van het feestelijke evenement, als het publiek staat te wachten op de overhandiging. Verschillende mensen kunnen herkend worden, waaronder Rob Schimmel. Blijkbaar vonden de toespraken en ceremonie plaats op een podium tegen de keelkazemat. Van de toespraken en ceremonie zelf zijn helaas geen foto's aangetroffen, terwijl die wel gemaakt moeten zijn. In de map met negatieven zijn er niet meer foto's van gevonden. (11132-11134)