Watersnood 1916Bij de watersnoodramp van 1916 werden de gemobiliseerde militairen ingezet bij de hulpverlening en dijkversterkingen. De ramp ontstond in de nacht van 13 op 14 januari 1916 door dijkdoorbraken bij Monnickendam, Uitdam en Durgerdam. Vervolgens braken ook diverse binnendijken door met als gevolg dat het gebied tussen Purmerend, Zaandam en Amsterdam grotendeels overstroomde. Pas in maart 1916 waren de dijkgaten gedicht en werd begonnen met droogmalen.
Deze pagina bevat een deel van de informatie over de bijstand door militairen tijdens de watersnoodramp. En tevens de letterlijke weergave van een document met informatie over het Detachement Buiksloot ter bewaking van het gebied. De informatie is afkomstig van een brief met vier bijlagen van stellingcommandant Ophorst aan de Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht Snijders d.d. 4 maart 1916.
Hieronder volgen de werkzaamheden die door militaire detachementen op de eerste rampdag 14 januari 1916 zijn uitgevoerd of aangevangen. Het is een deel van de werkzaamheden uit een staat die de werkzaamheden van 14 januari tot 4 maart 1916 weergeeft. Van sommige bijstand zijn ook tijdstippen bekend, die zijn hier achterwege gelaten.
Aanvankelijk waren de werkzaamheden gericht op redding en evacuatie van de bevolking en later op versterking en reparatie van dijken. Dit overzicht geeft al een goed beeld van het gebied, de eenheden, het aantal ingezette manschappen (sterkte) en de werkzaamheden. Er is alleen bekend van welke groep de manschappen afkomstig waren en niet het fort.
| Eenheid | Sterkte | Dagen | Uren | Werkzaamheden |
|---|---|---|---|---|
| Groep Edam | 154 | ½ | Dijkherstel en aanvankelijke redding van menschen, dieren en have aan den Zuidpolder-zeedijk. | |
| 110 | 9 | idem | ||
| Groep Purmerend | 100 | 3 | Versterking Zuiderzeedijk bij Warder. | |
| 20 | 6⅔ | Bergen van munitie Sectorpark Het Schouw. | ||
| 50 | 3 | 22 | Dijkherstel en aanvankelijke redding van menschen, dieren en have aan den Zuidpolder-zeedijk. Afdamming en dichting van watertoegangen tot de stad Edam. | |
| 190 | 16½ | Versterking van den dijk ten O. van het fort bij Kwadijk bij stoomgemaal. | ||
| Groep Abcoude | 24 | 1 | 2¼ | Dichten van een in den zeedijk geslagen gat ten N. van Muiden. |
| Groep Diemerbrug | 133 | 8 | Versterking van den zeedijk beoosten Muiden bij Dijkhuis. | |
| 40 | 1 | Herstelling zeedijk ten Westen van Muiderberg. | ||
| Sector Ilpendam | 20 | 7 | Hulp aan de inwoners van Ilpendam, overbrengen van vee, meubilair enz. | |
| 20 | 2 | Het maken van een kistdam aan het tot Ilpendam behoorende gedeelte van den Oudelandsdijk. | ||
| Verlichtingspark | 19 | 6-12 | Verlichting [met zoeklichten] bij herstelling van den Zeedijk bij Muiden. | |
| Reserve Bataljon F | 150 | 5 | Politiedienst in het dorp Schellingwoude. Het over den dijk sleepen van booten, het uitzenden van kleine ploegen in booten tot het redden van menschen en vee in Schellingwoude, Ransdorp en Holysloot. | |
| 75 | 14 | idem | ||
| 6 | 6 | Redden van vee te Ransdorp. | ||
| Depot Bataljon der VII Infanterie Brigade | 200 | 1 | Veedrijven, bewaking, hulp aan de inwoners te Buiksloot en ordonnansendienst. | |
| 22 | 3 | Ter beschikking van Verplegingscommissie. | ||
| 14 | 21 | Hulp te Muiden. | ||
| Totaal | 1.347 |
De sterkte totaal bedraagt:
2 officieren
13 onderofficieren
18 korporaals
152 manschappen
Hiervan behooren 1 Officier, 1 Onderofficier en 20 man tot de Depotafdeeling van den Auto-treindienst, welk personeel in het bijzonder bestemd is voor de behandeling der vaartuigen.
Overigens is het detachement in hoofdzaak samengesteld uit dienstplichtingen, woonachtig in de geteisterde streek, zoodat het personeel behoort tot verschillende korpsen, zoowel van het Veldleger als uit de Stelling.
Het Detachement is onderverdeeld in Bewakingsdetachementen en verdeeld als volgt:
| Buiksloot | 1 Officier, 3 onderofficieren, 4 korporaals, 17 man. |
| Nieuwendam en Zunderdorp | 1 onderofficier, 3 korporaals, 10 man. |
| Schellingwoude en Ransdorp | 2 onderofficieren, 4 korporaals, 13 man. |
| Landsmeer, Watergang en Overtoom | 1 onderofficier, 4 korporaals, 35 man. |
| Oostzaan | 2 onderofficieren, 1 korporaal, 16 man. |
| Broek in Waterland | 2 onderofficieren, 1 korporaal, 8 man. |
| Ilpendam en Ilp | 1 onderofficier, 1 korporaal, 31 man. |
Het Detachement zooals het nu is samengesteld heeft op 15 Februari den dienst overgenomen van de troepenafdeelingen van het Depot der VIIe Infanterie Brigade.
De dienst wordt uitgeoefend in samenwerking met de Rijks- en Gemeentepolitie en bestaat in hoofdzaak uit een georganiseerde patrouillegang om te waken tegen diefstal in de verlaten eigendommen. Aangezien deze dienst in hoofdzaak te water moet geschieden, wordt gebruik gemaakt van roeibooten en vletten met aanhangmotoren.
Amsterdam, 4 maart 1916
De Generaal-Majoor,
Commandant der Stelling van Amsterdam
A.R. Ophorst (getek.)
(Bron: NL-HaNA, 2.13.70, inv.nr. 514 Militaire bijstand bij waters-noodrampen; foto: Het Leven 1916 nr. 4.)
