Sluit [X]   
 

Kolonel Cramwinckel in 1930: overleden te Utrecht, Utrecht

Donateur worden?

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 14-9-2024

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 109

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 109
(16 september 2003, 5de jaargang)

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam (StvA); een onafhankelijk particulier initiatief zonder winst-oogmerk.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

De volgende nieuwsbrief staat voor komende dinsdag 16 september op de agenda. Bijdragen gaarne maandag toesturen. Komend weekeind zijn er heel veel forten open en daar kan ik niet allemaal op bezoek. Verslagen van anderen zijn dus welkom!

 

Georgische soldaten op Fort aan de St. Aagtendijk

Op de nieuwe website 'Den Helder. Forten, batterijen en bunkers' van Dhr. Jan van Tongeren las ik het volgende:

"Verder zijn er op het fort St. Aagtendijk ("Munitionslager Monika") 15 Georgiërs gedood."

Navraag bij hem en bij zijn bron, Dhr. Ben van Kralingen - die zich al vele jaren bezig houdt met het achterhalen van de namen en begraafplaatsen van de Georgiërs - leverde voor mij nieuwe informatie op. Tijdens mijn vakantie op Texel, waar de opstand van de Georgiërs op een bloedbad uit liep, heb ik de Georgische begraafplaats aldaar bezocht (zie foto). Inderdaad gaat het om hetzelfde bataljon.
Hieronder volgt de gehele tekst over de oorlogsperiode van het fort zoals die nu ook op de informatie pagina staat:

---
Volgens een verzetsgroep (Bureau Inlichtingen Londen) werd het fort onder codenaam 'Monika' in april 1945 door de Duitse bezetter gebruikt voor de legering van 40 man Infanterie met een onbekende taak.
Andere rapporten melden dat drie forten in Zuidwijkermeerpolder door de Duitse bezetter ter verdediging werden ingericht met waarschijnlijk 12 cm kanonnen. Op elk fort waren tien vrachtwagens onder camouflage opgesteld.

In de nacht van 20 op 21 april 1945 zijn op dit fort zestien Georgische soldaten in gedwongen Duitse dienst op gruwelijke wijze om het leven gebracht. Zij waren onderdeel van het Georgisches Infanterie-Bataillon 822 dat van september 1943 tot januari 1945 in Zandvoort verbleef. Een groep van 21 werd op dit fort geplaatst waarna zes ontsnapten en/of om het leven kwamen.
Op 10 januari 1945 arriveerde het grootste deel van het bataljon op Texel waar ze in de nacht van 5 op 6 april in opstand kwamen dat tot 20 mei duurt. De opstand was echter gepland voor 20 april, de verjaardag van Hitler. Juist op die datum werden de Georgiërs door dronken Duitse soldaten omgebracht, één ervan bij het huis van zijn verloofde.
Behalve deze laatste werden de Georgiërs op het fort begraven. Op 28 maart 1946 werden de stoffelijke resten van 15 Georgiërs herbegraven op de Gemeentelijke begraafplaats "Rusthof" in Oud-Leusden (Amersfoort).
---

Je raadt nooit voor welke begraafplaats ik twee weken geleden met autopech heb gestaan...

De vraag 'Zijn er doden gevallen in de Stelling van Amsterdam' moest al met 'ja' beantwoord worden vanwege de executies van landverraders op het Fort in de Laander en Westbijlmerpolder. Een groter aantal is gesneuveld op het Fort aan de St. Aagtendijk. En mogelijk is er tijdens de oorlog ook een dodelijk ongeval op het Fort bij Uithoorn geweest - betrokkenen zwijgen echter.

<http://home.hetnet.nl/~jangetongeren/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/st-aagtendijk/>
<http://www.texelboeken.nl/htm/opstand.htm>

 

Stellingmaand

Het tweede weekeind van de Stellingmaand zijn er 6.500 bezoeken aan de forten gebracht. De meeste bezoeken werden gebracht aan het Fort bij Uithoorn (1.200), Fort bij Vijfhuizen (1.000) en Fort aan het Pampus (700).
In totaal zijn er tot nu toe circa 12.000 bezoeken gebracht.

Helaas heb ik nog steeds geen korte verslagen ontvangen. Bij gebrek aan beter hieronder weer twee verslagjes van mijzelf.

Aan de foto-pagina zijn uiteraard weer een aantal foto's toegevoegd:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/fotoreportages/stellingmaand2003/foto/>

 

Stellingmaand: Uithoorn, Penningsveer en Spaarndam

Op Open Monumentendag heb ik wederom enkele forten bezocht en wel die met veel activiteiten. Er ging vandaag een Brabander mee die zich bekloeg over het feit dat er zo weinig forten in zijn provincie open waren. Deze Brabander is David Ross, de auteur van de website 'Forten en Vestingen Noord-Brabant'. Wij zijn overigens geen familie alhoewel onze beide vaders met genealogie bezig zijn en dat zouden willen aantonen.
<http://www.forten-brabant.info/>

Ik moest beginnen op het Fort bij Uithoorn om informatiebordjes in het lokaal met mijn collectie op te hangen. Er werden nog meer voorbereidingen getroffen maar het eerste publiek kwam al om tien uur binnen en de rondleidingen begonnen. In de diverse lokalen waren enkele winkels zoals een landwinkel en een slijter met forten-bitter. Ook waren er lokalen als huiskamers uit vervlogen tijden ingericht en een landbouwwerktuigen-tentoonstelling. In een van de lokalen stond een lijkkist opgesteld met kaarsen en dergelijke. Ik nam aan dat het iets te maken had met het theaterstuk dat die avond op het fort zou worden opgevoerd.
Een van de kanonnen werd meerdere malen afgevuurd tot groot vermaak en verbazing van het publiek. Drie van de schoten heb ik met de camera als film opgenomen. En het ene filmbeeldje met de steekvlam staat er dan goed op en is de foto van de week geworden.

De folders van de Fortenmaand had men met moeite kunnen verkrijgen, de folders van de Stellingmaand ontbraken (nog?) geheel maar de paspoorten waren er wel. De stroom bezoekers moest nog op gang komen toen wij rond twaalf uur naar ons volgende fort moesten.
In Aalsmeer stonden we ruim een half uur in de file vanwege wegwerkzaamheden dus het was al over één uur toen we in de buurt van Penningsveer aankwamen. Omdat het zeer goed weer was konden we bij de Veerplas, een nieuw recreatiemeer in het inundatiegebied voor het fort, de meegebrachte lunch nuttigen. Daar hadden we zicht op de uitvliegroute van de Zwanenburgbaan waar de vliegtuigen opdoken met een frequentie als ware het een vliegdekschip in de Perzische Golf.

Eenmaal op het Fort bij Penningsveer werd ik ook hier herkend en aangesproken door mensen die ik niet herkende. Of dat komt omdat ik ouder dan 30 ben, vier volledige narcoses heb gehad of omdat ik met wel erg veel mensen te maken heb weet ik nog niet.
We lieten het fort en de roofvogeldemonstratie nog even voor wat het was, want de boot naar Spaarndam vertrok. Die bracht ons over Mooie Nel naar een steiger enige honderden meters van het Fort bezuiden Spaarndam. Noodgedwongen maar met plezier liepen we dus eerst langs de granaatvrije schuilplaatsen van de voorstelling. Op het fort was het aardig druk en niet alleen door de padvindersgroep. In de poterne hingen enkele oude en nieuwe kaarten en luchtfoto's. Op enkele luchtfoto's is de KLD-toren goed te zien maar ook de loopgraven in de wal tussen de twee forten van Spaarndam.
Een soldaat in oude kleding toonde enkele geneeskundige zaken en buiten stond een oude leger radiowagen en reden twee leger jeeps rondjes met publiek. Ook hier kunnen er veel mensen op het fort zijn zonder dat je elkaar voor de voeten loopt. Net als vorige week op het Fort aan de Middenweg waren er enkele huurders die geen gebruik maakten van de stroom potentiele klanten en hun deuren gesloten hielden. Slechts enkele nieuw ingerichte lokalen in de rechter helft waren toegankelijk, onder andere tijdens een rondleiding.

Wachtend op de boot liepen we iets dichter naar de schuilplaatsen in de voorstelling. Terug bij Penningsveer wandelden we wat over het terrein maar ook hier waren de meeste ruimtes niet toegankelijk. Eigenlijk kon je alleen via de poterne (met kunst-expositie) en het frontgebouw naar buiten. Dezelfde weg was ook de terugweg omdat twee prive terrasjes aan de keelzijde niet betreden mochten worden.
Tevens bleek dat het streefprogramma in de folder en website was terecht gekomen terwijl enkele punten zoals marktkraampjes en oude ambachten niet haalbaar waren gebleken. De kuch/rats en bonen rook wel erg lekker, de drank zorgde voor afkoeling en het was gezelling. De Stellingpaspoorten liepen blijkbaar ook hier goed.

De dag was echter flink gevorderd en we moesten terug naar de Vesting Weesp. Daar heb ik de Brabantse gast het torenfort en de G-kazemat nog even laten zien.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uithoorn/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/penningsveer/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam-zuid/>

 

Stellingmaand: Abcoude

Op de zonnige zondag 14 september vond ons gezin in het Fort bij Abcoude een leuke eindbestemming van een fietstocht. Langs het Fort bij Nigtevecht en de Batterijen aan het Gein reden we naar het Fort bij Aboude. In de bergloods konden we nog een hele lunch nuttigen alvorens we met een rondleiding mee moesten.

Het fort was alleen met een rondleiding te betreden maar kinderen van drie en vijf verveel je echter al gauw. We zijn daarom in de bomvrije kazerne gaan lopen naar de tentoonstellingskamer met maquette. En dat vonden de kinderen wel leuk om te zien.
Het leukste was om ieder met een zaklantaarn door de lange, donkere lichtgang rond de kruitkamers te lopen. Da's pas spannend!
Tenslotte hebben we langs de kastanjelaan gelopen. Het viel ons op dat er vrijwel geen vogel te horen was.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/abcoude/>

 

Overig

- Het bezoekrecord is afgelopen week verbroken. Met 1.667 bezoeken was week 37 de drukste ooit. Het dagrecord van 517 (7 september 2002) en het maandrecord van 4.070 (september 2002) zijn nog ongebroken. Dat maandrecord zal deze maand zeker sneuvelen want in de eerste 14 dagen van deze maand zijn er al 3.011 bezoeken gebracht. En we zijn nog ruim 4.000 bezoeken af van het jaartotaal van 30.000 vorig jaar. De prognose voor 2003 staat zelfs op 36.000...

 

Uw mening

Dit is een experiment voor een nieuw vast item in de nieuwsbrief. Het zal in de komende nieuwsbrieven voorkomen en afhankelijk van het gebruik verdwijnen of blijven.

Als je deze nieuwsbrief op de website leest, kan je hier aangeven wat je van de nieuwsbrief vindt:
(formulier verwijdert)

 

Stelling van Amsterdam op Bluesky Stelling van Amsterdam op Facebook Stelling van Amsterdam op X / Twitter Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)
 
 
 
Fort Resort Beemster herbergt een van de meest luxueuze wellnessresorts met hotel van Nederland. In de karakteristieke sfeer van het fort beleeft u wellness zoals u nog nooit heeft ervaren. (Advertentie)