Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 287

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Nummer 287 (10de jaargang, 9 januari 2008)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Amsterdam.
https://www.stelling-amsterdam.nl/

Deze nieuwsbrief is, met illustraties, ook te vinden op:
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan ge-interesseerden gezonden kan worden? Of aanvullende informatie, tips e.d.? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

• Inleiding
• Dit jaar een eeuw geleden...
• Stelling Forum is vernieuwd
• Koninklijke Besluiten over de Kringenwet
• Statistiek 2007
• Overig

Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.

Inleiding

Beste lezer,

Dat begon lekker dit jaar, met een probleempje met het verzenden van de nieuwsbrief. Hopelijk gaat deze meteen goed...

Traditioneel begint de eerste gewone nieuwsbrief van het jaar met 'Dit jaar een eeuw geleden...'. Daarna terug naar het heden voor het vernieuwde Stelling Forum.
Het historische hoofdartikel gaat over de laatste Koninklijke Besluiten waarmee vestingwerken voor de Kringenwet werden opgeheven. En tenslotte een artikel met de statistieken over 2008, waarin weer een aantal records sneuvelden.

Reageren op deze nieuwsbrief kan op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/
De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 23 januari verschijnen.

René Ros

Dit jaar een eeuw geleden...

... eindigde de bouwstop die was ontstaan door een poging een "Fonds tot spoedige afwerking van de Stelling van Amsterdam" in te stellen;
... begon aannemer G.J. van Slingerland met de bouw van de bomvrije gebouwen van Fort Waver-Amstel;
... werd begonnen met de bouw van de bomvrije gebouwen van Fort aan de Winkel die nooit voltooid werden;
... werd terrein onteigend voor de uitbreiding van de Militaire Drinkwatervoorziening en een tweede ontijzeringsinrichting, tweede filterinstallatie en tweede reinwaterkelder gebouwd;
... werd op het Sectorpark Ilpendam, Afdeling Munitie, Sectorpark Zaandam, Afdeling Munitie en het Sectorpark Sloten, Afdeling Munitie elk een munitiebergplaats gebouwd;
... werden de laatste betonnen nevenbatterijen gebouwd;
... werd de Berm langs de Spoorbaan tussen de Oostereindweg en de ringvaart van de Haarlemmermeerpolder bij Aalsmeer voor een nood-spoorbrug aangelegd;
... kreeg de Kleine Schutsluis te Zaandam een militaire aanpassing;
... was er een ontwerp voor de niet gebouwde groot-flankement batterij voor Batterij VI in de Linie Kudelstaart - Uithoorn;

... werd Generaal-Majoor S.I. van Nooten de Stellingcommandant;
... werd zijn opvolger A.N.J. Fabius commandant 1e Regiment Vesting-Artillerie te Utrecht met de rang van Kolonel;
... kwamen soldaten Groennou en Schutte terug voor een herhalingsoefening;
... werd het laatste grote schip gebouwd op de Marinewerf Amsterdam.

(Links alleen in de tekst van de nieuwsbrief op de website)

Stelling Forum is vernieuwd

Sinds 1 september 2006 bestaat het Stelling Forum. Iedereen die zich daarvoor registreert kan een eigen gebruikersnaam en wachtwoord instellen. Alle bezoekers kunnen berichten lezen maar alleen geregistreerde gebruikers kunnen berichten plaatsen: om vragen te stellen, om antwoorden te geven en om te discussieren. Maar is ook eenvoudig te zien welke nieuwe berichten zijn geplaatst. De gebruikers kunnen bovendien ook direct onderling contact leggen.

Er worden actuele berichten over de forten en ander militair erfgoed geplaatst. Berichten uit de media, zelf waargenomen zaken enzovoort. Hiermee vult het de website en nieuwsbrief goed aan omdat het actueler kan zijn en interactie mogelijk is.
Inmiddels zijn er (na een opschoonactie) 63 gebruikers en 729 berichten. Maar het mag wel wat drukker en gezelliger worden!

Eind december is er een geheel nieuwe versie van de phpBB forum-software ge-installeerd. De opmaak is daarmee gemoderniseerd en de bediening is verbeterd.
Nieuw is dat het nu mogelijk is om bijlagen (o.a. foto's) bij de reacties te plaatsen. Ook is het is nu mogelijk om je op een of meer fora en/of de onderwerpen daarin, te abonneren waarna je een e-mail ontvangt als er nieuwe berichten zijn geplaatst. Voorheen kon dat alleen als je zelf een bericht had geplaatst. Omdat de fora thematisch zijn ingedeeld kan je je abonneren op de fora die jou interesseren.
Er is ook een besloten forum speciaal voor gidsen waarvoor ze toegang moeten aanvragen. En indien je, als particulier of namens een organisatie, een nieuw forum wilt over jouw/jullie interessegebied (en je wilt het als moderator beheren) dan behoort dat ook tot de mogelijkheden en kan je daarvoor een verzoek indienen.
Hiermee is het gebruik van het forum aantrekkelijker geworden en hopelijk gaan meer mensen zich registreren en berichten plaatsen. Weest welkom!

Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/
'Veel gestelde vragen' op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/faq.php

Koninklijke Besluiten over de Kringenwet

Met dank aan Eddy de Haes, Stichting Mega.

Je ziet regelmatig verschillende jaartallen gekoppeld worden aan de Stelling van Amsterdam. Omdat de Stelling niet in haar geheel in gebruik is genomen en niet buiten gebruik is gesteld, is bijna elk jaartal goed. Was de Vestingwet van 1874 het beginpunt? Of het ministerieel besluit over het tracé in 1881? Of het instellen van het commando in 1885? Misschien de bouw van de inundatiewerken of de eerste bomvrije gebouwen?

Wat betreft buiten gebruik stellen zijn er evenzoveel mogelijkheden en de combinaties schier eindeloos. Het einde van de bouwwerkzaamheden lijkt onvolledig en eindigde die dan in 1914, 1918, 1937 of 1957?
Het opheffen van het commando en het opgaan in de Vesting Holland in 1922? Het afstoten van de forten door Defensie aan Domeinen? Het opheffen als vestingwerk in het kader van de Kringenwet is er een waarover ik het nu wil hebben.

De Kringenwet bepaalde wat er binnen 1000 meter rond een vestingwerk gebouwd en geplant mocht worden. Maar de klasse waarin het vestingwerk was ingedeeld bepaalde welke beperkingen er precies golden. Er was ook een 'geene klasse' waarbij de Kringenwet niet meer van toepassing was op een vestingwerk. De meeste forten van de Stelling zijn in 1951 tot 'geene klasse' verklaard en een klein aantal in 1953. Maar in 1960 waren nog een zestal forten van een van drie hogere klassen. Omdat het project 'Staten Generaal Digitaal' nog niet tot die periode is gevorderd, werd de afdeling Staatsstukken van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag geraadpleegd (zie foto rechts).

De Koninklijke Besluiten uit 1960 die Paul Kamps (zie Nieuwsbrief 285) bij de Kringenwet noemt, declassificeren verrassend de laatste forten van diverse linies tot 'geene klasse':
Stbl. 72 van 5 februari 1960: Fort Wierickerschans (Oude Hollandse Waterlinie)
Stbl. 108 van 2 maart 1960: Werk op de Penserdijk en Werk op de Noorddijk (Stelling van de Monden van de Maas en het Haringvliet)
Stbl. 162 van 14 april 1960: Fort aan de Klop, Fort de Gagel, Fort op de Voordorpse Dijk, Fort Blauwkapel, Fort op de Biltstraat, Fort Vossegat, Lunetten op de Houtense Vlakte (Nieuwe Hollandse Waterlinie)
Stbl. 202 van 16 mei 1960: niet meer van toepassing op percelen op het Eiland Rozenburg binnen de grote kring van het Fort Hoek van Holland (Stelling van de Monden van de Maas en het Haringvliet)
Stbl. 258 van 23 juni 1960: Positie van Spaarndam en Positie bij de Liede met de wallen en Fort benoorden Spaarndam, Fort bezuiden Spaarndam, Fort bij Penningsveer, Fort bij de Liebrug en Fort aan de Liede (Stelling van Amsterdam)
Stbl. 328 van 29 juli 1960: Werk aan de Hoofddijk (Nieuwe Hollandse Waterlinie)
Stbl. 366 van 16 augustus 1960: Batterij aan de Noorder Lekdijk, Verdedigingswerk te Vreeswijk, Redoute op de Bloklaan (Fort Spion), Fort Nieuwersluis en Redoute aan de Tienhovensche Vaart (Nieuwe Hollandse Waterlinie)

Hieruit blijkt dat het Fort aan de Hoek van Holland nog een vestingwerk was. In de Stelling was alleen het Fort bij IJmuiden nog van 'eerste klasse' maar die viel sinds 1920 onder de kustverdediging en niet de Stelling!
Op 28 november 1963 werd bij Koninklijk Besluit 541 de 110 jaar oude Kringenwet formeel ingetrokken (zie foto rechts) en blijkbaar vervielen daarbij ook de vestingwerken die nog een classificatie hadden.

Zolang we niet alsnog een jaartal afspreken mogen ze allemaal. Liefst weloverwogen en toegelicht. 1920, 1922, 1951, 1953, 1960, 1963 of is er eigenlijk geen eind?

Buiten gebruik: https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/uit.htm
Kringenwet: https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/stukken/kringenwet-1853.html
'Paul Kamps overleden' in Nieuwsbrief 285: https://www.stelling-amsterdam.nl/275-299/nieuwsbrief-285.htm
Staten Generaal Digitaal: http://www.statengeneraaldigitaal.nl/
Oude Hollandse Waterlinie: http://www.forten.info/catalogus/ohw/
Stelling van de Monden van de Maas en het Haringvliet: http://www.forten.info/catalogus/mmh/
Nieuwe Hollandse Waterlinie: http://www.forten.info/catalogus/nhw/
Onderwerp op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=6&t=298

Statistiek 2007

In heel 2007 zijn er 61.242 bezoeken aan de website gebracht, ruim 7.000 meer dan het jaar ervoor (+13%) en wederom het jaarrecord. In totaal zijn er tot 1 januari 2008 355.856 bezoeken aan de website gebracht.
De provincie Noord-Holland is, met 6.075 geraadpleegde pagina's, van de eerste plaats verstoten als grootste bezoeker en heeft nu twee onbekenden boven zich. Erfgoedhuis NH raadpleegde 4.364 pagina's vanaf hun twee kantoorlocaties.

Tijdens de bezoeken in 2007 werden 905.000 webpagina's gedownload oftewel ruim 4 miljoen hits (elke pagina, plaatje e.d.). In totaal werd er 34 Gigabyte gedownload. De website is 93 Mb groot en bestaat uit 953 webpagina's met 2.949 afbeeldingen. Het bevat 841 locaties (+83 t.o.v. 2007) van (verdwenen) bouwwerken met een bekende locatie. Er werden door de auteur 1600 in- en 1800 uitgaande e-mails voor verwerkt.

Gemiddeld waren er 5.100 bezoeken per maand (+600) oftewel 168 (+20) per dag. Wederom waren september de drukste en december de rustigste maand.
Het Windows besturingssysteem wordt in 92,7% (-2,6) van de bezoeken gebruikt, Mac OS 3,4% (+0,3) en Linux 1,9% (+1,4). Als webbrowser wordt Internet Explorer door 81,6% (-4,6) van de bezoeken gebruikt, gevolgd door Firefox 11,8% (+3) en Safari 2,1% (+0,1).

Het aantal nieuwsbrieven was met 28 stuks een vijftal minder dan het jaar ervoor. Er waren acht (+1) thema nieuwsbrieven. Het aantal abonnees is het afgelopen jaar met 28% gestegen naar 675.
De foto-collectie over de Stelling omvat nu 18.700 digitale opnamen (17 Gb). De collectie met foto's van evenementen op forten in binnen- en buitenland omvat 5.500 opnamen (7 Gb). Daarnaast zijn er nog collecties over andere forten in Nederland en daarbuiten. En een dubbele back-up...

De website over het Radarstation Seeadler trok 4.791 bezoeken. Ook de website over Stichting Mega had het redelijk druk met 4.812 bezoeken.

Stelling van Amsterdam: https://www.stelling-amsterdam.nl/
Jaarcijfers: https://www.stelling-amsterdam.nl/colofon/website/jaarcijfers.htm
Radarstation Seeadler: http://www.radarstation.nl/
Stichting Mega: http://www.stichting-mega.nl/
Onderwerp op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=9&t=301

Overig

Overig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum. Door je te registeren bij het forum kan je eenvoudig zien welke onderwerpen zijn geplaatst sinds je vorige bezoek en kan je zelf berichten plaatsen.
https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

(Dit is de vooralsnog laatste keer dat hier verwezen wordt naar berichten op het Stelling Forum. Gebruik de link hierboven om de nieuwe berichten te zien.)

- Een Google Earth/Maps tip over de forten rond het tegenwoordig Russische Kaliningrad: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=9&t=299

- Oude kadasterkaarten en luchtFoto's: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=6&t=300

- Brug van Vrouwenakker naar Muiden: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=18&t=295

- Dagexcursie 2008 wordt georganiseerd: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=5&t=302

- Amsterdamse grachten nog niet op Unesco-lijst: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=9&t=303

- Gelezen op de gevel van de Archiefdienst in Bergen op Zoom: "Niets blijft. Behalve toch het idee".