Sluit [X]   
 

Gevangene Koolhoven in 1905: aangewezen voor de militieplicht, bij absentie

Donateur worden?

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 9-12-2024

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 317

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Nummer 317 (11de jaargang, 18 maart 2009)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Amsterdam.
Deze en alle voorgaande nieuwsbrieven zijn, met illustraties, ook te raadplegen op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

 

Inleiding

Beste lezer,

Uw redacteur heeft het momenteel als zelfstandig ondernemer nog nooit zo druk gehad. Vreemd gezien de algehele recessie, maar dat betekent dat er relatief minder tijd voor de hobby is. Daarom nog steeds weinig eigen bijdragen en deze winter is archiefonderzoek ook nog niet gelukt. Zelfs geen tijd voor een goede 1 april grap. Maar gelukkig veel bijdragen van derden.

Te beginnen met een bijzondere e-mail van een kleinzoon over zijn opa, de stellingcommandant. Vervolgens over plannen van Stadsherstel met de Akermolen en het Fort bij Aalsmeer.
Na de rijkswegen zijn ook een aantal provinciale wegen nu voorzien van bruine borden alhoewel onze veldwerker een aantal nog niet kon vinden.
De vogels en mensen kwamen weer massaal naar Krommeniedijk op de inundatie af. Aan de andere zijde van de Stelling worden de plannen voor een fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal steeds concreter. En historische foto's van een wandelmars geven misschien inspiratie voor een toekomstig publieksevenement?

In de vorige nieuwsbrief van 25 februari was de Marechaussee Brigade Schiphol net niet aan bod gekomen. Maar dat werd die dag ruim overtroffen toen ze met de opvolgers van de Bescherming Bevolking bij Schiphol aan de slag moesten.
De kazerne staat sinds 1960 in Badhoevedorp en is in 2002 geheel gerenoveerd. De nog aanwezige 7 twee-onder-een-kap woningen zijn waarschijnlijk de 14 dienstwoningen.

Bekijk de gehele nieuwsbrief met afbeeldingen en links op:
https://www.stelling-amsterdam.nl/laatstenieuwsbrief/

Overig kort nieuws verschijnt op het Stelling Forum. Zie de nieuwste berichten op:
https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 1 of 8 april verschijnen.

Met vriendelijke groet,
René Ros

 

Mijn grootvader, de Stellingcommandant

Geachte René Ros,

Met veel plezier heb ik de website bekeken over de Stelling van Amsterdam, die u heeft bedacht en uitgevoerd. Met speciale aandacht heb ik het stuk bekeken over stellingcommandant Ophorst. Het is een mooi artikel geworden.

A.R. OphorstHij was mijn grootvader, de vader van mijn moeder. Ik heb hem niet meer gekend, want ik ben geboren in 1934, maar ik heb veel verhalen over hem en het leven in Amsterdam van mijn moeder gehoord. Zij was zijn jongste dochter, geboren in 1899 en zij maakte de Eerste Wereldoorlog mee als middelbare school leerling.

Uit de twee huwelijken kwamen niet twee of drie maar vijf kinderen voort waarvan er een aantal op jonge leeftijd overleden. Uit het eerste huwelijk dochter Ada Camilla Ophorst (mijn geliefde tante Ada), overleden in 1955 en begraven in hetzelfde graf op Zorgvlied als haar vader.
Van de drie dochters en een zoon uit het tweede huwelijk wordt in de biografie terecht Adriana genoemd, die tijdens de Eerste Wereldoorlog is overleden, slechts 25 jaar oud. Zij was een geliefde medische studente, die onder grote belangstelling van de universiteit, de stad en het stellinghoofdkwartier is begraven.

De enige zoon van A.R. Ophorst was Pieter Willem. Op zijn graf in Gorinchem, prachtig gelegen op het oude kerkhof, staan de volgende data: PIETER WILLEM OPHORST 3 DECEMBER 1892 - 8 JULI 1893. Hij was dus een zoon van de tweede vrouw, mijn grootmoeder.
Het verhaal was dat de generaal later elk jaar het graf van zijn zoon bezocht. Hij schreef dan de bewaarder van het kerkhof in Gorinchem en liet hem weten op welke dag en met welke trein hij kwam. Het resultaat was dat het graf altijd keurig in orde was. Hij begreep dat zijn bericht dat mogelijk veroorzaakte maar het leek hem de beste manier om een goede verzorging van het graf veilig te stellen. Toen later de letters op de steen onduidelijk werden kon het graf alleen bij herstel bewaard blijven, hetgeen geschiedde.

Zijn broer was W.D.A. Ophorst, die generaal-majoor werd maar hij speelde geen rol in de Stelling, geloof ik. Mijn moeder vertelde dat haar vader en oom Willem tenminste één keer afscheid van elkaar namen in de overtuiging dat Nederland in oorlog zou raken.
Ook vertelde mijn moeder dat haar vader in de oorlog, door zijn werk in de Stelling, sociaal gezind is geworden. Hij botste daarbij nog wel eens met generaal Snijders, de opperbevelhebber. Tenminste éénmaal heeft hij zijn positie ter beschikking gesteld toen generaal Snijders niet wilde instemmen met verlof voor de bezetting van de forten, een aantal weken of maanden na aanvang van de mobilisatie. In de gemeenteraad stemde hij later vaak voor sociale voorstellen.
In de oorlog was hij heel verontwaardigd dat de commissaris van politie Roest van Limburg hem noodzaakte met soldaten, die daar niet voor waren opgeleid, in te grijpen bij het Aardappeloproer, waarbij op mensen is geschoten.

Met vriendelijke groet en de beste wensen voor uw werk aan de website, dat een grote onderneming moet zijn. Gelukkig heeft u goede hulp gevonden.

Hens Burger

Stellingcommandant Ophorst (aangevuld): https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/ophorst/
'Adrianus Rutger Ophorst' in Nieuwsbrief 304: https://www.stelling-amsterdam.nl/300-324/nieuwsbrief-304.htm
Aardappeloproer 1917 waarin Ophorst een rol speelde: http://www.tussentaalenbeeld.nl/A60NE.htm

 

De Oude Molen in Osdorp en Fort bij Aalsmeer

Tekst: Stella van Heezik, Stadsherstel Amsterdam.

AkermolenDe molenstomp van Osdorp (zie foto links) ligt op een kruispunt van twee belangrijke projecten, de Groene AS en de Stelling van Amsterdam. Het gebouwtje kijkt uit over de Ringvaart. Aan hetzelfde water is op fietsafstand Fort bij Aalsmeer gelegen. Stadsherstel is bezig met een plan om beide historische objecten met elkaar te verbinden.

De Groene AS is een ecologische en recreatieve verbindingszone tussen Amstelland en Spaarnwoude en is een verbindend element tussen de groene scheggen rondom de hoofdstad. De as is onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur.
De Akermolen staat dus op een prachtplek, gelegen aan de Ringvaart en aan een aantal belangrijke wandel- en fietsroutes. Vandaar dat gekozen is om het gebouwtje een thee- en koffiehuisfunctie te geven. Bovendien wordt de molen een informatiepunt voor de Stelling, de Groene AS, de waterstaatkundige geschiedenis en de geschiedenis van de Akerpolder. Verder worden ook plannen ontwikkeld voor een ecologische tuin.

Fort bij AalsmeerDe restauratie en herinrichting van de Oude Molen kan mooi aansluiten bij een ander project, Fort bij Aalsmeer (zie foto rechts). Dit ligt net als de molen aan de Ringvaart en is zo via een aangename route ermee verbonden.
De provincie wil drie officiële bezoekerscentra over de Stelling van Amsterdam inrichten. De locatie van twee hiervan staat al vast. Die komen op Fort aan het Pampus en in het Fort aan de Nekkerweg. Voor de derde locatie is een prijsvraag uitgeschreven. Stadsherstel en de gemeente Haarlemmermeer, eigenaar van het fort, willen dit derde officiële bezoekerscentrum in Fort bij Aalsmeer onderbrengen, met daarbij een andere publieksattractie.

De Oude Molen zou dan een soort voorpost van Fort bij Aalsmeer worden, waar Amsterdammers kennis kunnen nemen van de attracties in het fort. Vanuit het fort kan de bezoeker dan verder de Stelling gaan ontdekken. Daarvoor wordt door de gemeente Haarlemmermeer een visie ontwikkeld op de naastgelegen Geniedijk, die als fietspad voor de in de Stelling geïnteresseerde recreant wordt ingericht.

Stadsherstel Amsterdam B.V.: http://www.stadsherstelamsterdam.nl/
Fort bij Aalsmeer: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/aalsmeer/
Veenderij Akerpolder: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/akerpolder/
Akermolen (Posten van Kraijenhoff): https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/krayenhoff/

 

Bruine borden langs provinciale wegen

Tekst: Stichting Cultureel Erfgoed Noord-Holland d.d. 13-3-2009
Foto: Fred Braaksma.

Bruine bordenIn opdracht van de Provincie Noord Holland zijn op 10 maart jl. bij een aantal provinciale wegen bruine borden geplaatst in navolging van de borden die de ANWB in 2008 heeft geschonken aan de Nationale Landschappen. Doordat de provincie de borden nu ook bij de provinciale wegen heeft geplaatst (de borden die door de ANWB zijn geschonken staan langs de rijkswegen) is de Stelling van Amsterdam nog zichtbaarder voor het publiek.

De borden zijn geplaatst langs de N247 (Fort bij Edam), N244 (Fort aan de Nekkerweg) en N203 (Fort bij Krommeniedijk, Fort aan Den Ham, zie foto rechts).

Naschrift redactie: Onze veldwerker kon langs de N247 nog geen borden vinden en langs de N244 maar één.

Reageren op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=1&t=403&p=1236#p1236

 

Vogel-invasie door inundatie Krommeniedijk

Tekst: Jaap van Harlingen, voorzitter Werkgroep Fort bij Krommeniedijk.

Fort bij KrommeniedijkOp zaterdag verschenen na een frisse start (het gras was wit) al snel de veelal in camouflagekleuren uitgedoste vogelliefhebbers. Vaak voorzien van imposante kijkers en telescopen. De leden van Vogelbeschermingswacht Zaanstreek (V.B.W.Z.) noteerden de eerste dag 51 soorten. De stands van Landschap Noord-Holland en V.B.W.Z., buiten in het zonnetje opgesteld, werden druk bezocht. Ook het terras van onze kantine bleek in trek.

Het wateroppervlak in het "inundatiegebied" was dit keer groter dan vorig jaar ondanks het feit dat het peil niet hoger was. Dat is gevolg van het feit dat het water langzamer is opgebracht, waardoor de grond meer verzadigd is. Voor de vogels heeft dat als voordeel dat bodemfauna langzamer naar het oppervlak wordt gedreven. Vanaf 15 maart pompt men het water weer weg maar één perceel blijft langere tijd dras.

En toen de zondag. Om zeven uur stormde het en water viel met bakken uit de hemel. Maar Erwin Krol had ons een lange opklaring beloofd. Rond negen uur droog en afnemende wind, maar… bezoekers bleven weg.
Tot na één uur de grote stroom op gang kwam: in de daarop volgende twee uren meer dan 200, waaronder veel kinderen. Veel meer dan op zaterdag ging de belangstelling uit naar rondleidingen in het fort. Onze rondleiders konden het werk nauwelijks aan.
De wind, in de loop van de middag weer flink aangewakkerd, maakte het verblijf voor de leden van V.B.W.Z. boven op het fort tot een koude klus, maar ze hielden stand. Met een totaal van 55 waargenomen soorten konden ze rozig naar huis.

Met een totaal van 739 bezoekers beleefden we een topdrukte. Kijkend naar de herkomst blijven Krommenie en Uitgeest koploper. Verheugend is dat men ook vanuit de rest van Kennemerland en de regio Amsterdam de weg naar het fort steeds meer weet te vinden. Kortom, een geweldig geslaagd evenement.
Volgend jaar zal de inundatie opnieuw plaatsvinden. Men overweegt een duiker aan te brengen onder de Lagendijk tussen de hoger gelegen Krommenie en het inundatiegebied. Oppompen van water met een landbouwtrekker is dan niet meer noodzakelijk.

Landschap Noord-Holland: http://www.landschapnoordholland.nl/
Werkgroep Fort bij Krommeniedijk: http://www.fortbijkrommeniedijk.nl/
Fort bij Krommeniedijk: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/krommeniedijk/
Reageren op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=3&t=506

 

Krayenhoff-fietsbrug bij Nigtevecht

Bron: Waterlijn nr. 26 en website 'Cradle to Cradle'.
Afbeelding: Rogier de la Rive Box (met toestemming).

KrayenhoffbrugAl enkele jaren zijn de provincies Noord-Holland en Utrecht en de gemeenten Loenen, Abcoude en Amsterdam bezig om een nieuwe fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal bij Nigtevecht te realiseren. Hiermee zou een knelpunt worden opgelost in de fietsroute langs de Stelling. En bovendien een verbinding ontstaan met de nabijgelegen Nieuwe Hollandse Waterlinie en natuurlijk met andere bestemmingen aan weerszijden van het water.

Vanwege de scheepvaart moet een bepaalde doorvaarthoogte aangehouden worden waardoor de op- en afritten normaal 200 meter lang zouden moeten zijn. De overheden hebben nu gekozen voor een ontwerp van Rogier de la Rive Box waardoor de aantasting van het landschap kleiner is (zie afbeelding links). Het ontwerp voorziet namelijk in spiraalvormige opritten met een diameter van 20 meter aan weerszijden van de brug.
Door gebruik van composiet wordt de brug veel lichter en wordt bespaard op materiaal en is tijdens de levensduur nauwelijks sprake van milieubelasting.

Op de wanden kan informatie over de Stelling van Amsterdam (westzijde) en de Nieuwe Hollandse Waterlinie (oostzijde) getoond worden.
De brug zou in 2011 opgeleverd moeten worden en, om onduidelijke redenen, 'Krayenhoff-brug' genoemd worden.

Waterlijn 26: http://www.hollandsewaterlinie.nl/index.asp?id=10&lang=nl
Uiterst lichte fietsbrug in composiet: http://www.cradletocradle.nl/nieuws/1211_uiterst-lichte-fietsbrug-in-composiet.htm

 

Driedaagsche afstandsmarsch

AfstandsmarsIn recente jaren is wel eens gesproken over een vierdaagse in de Stelling of een ander soort wandeltocht. Het is bekend dat tijdens de mobilisatie van 1914-1919 er verschillenden activiteiten voor de soldaten werden georganiseerd, ook op het gebied van sport. Buitenzwembaden werden aangelegd, voetbalwedstrijden tussen de fortbezettingen gehouden, wielertochten verreden en sportfeesten gevierd enzovoort.

Onlangs kwam een krant uit 1915 boven water met twee foto's en bijschriften over een 'driedaagsche afstandsmarsch' (zie link onderaan dit artikel) van 112 kilometer. Er wordt geen datum bij genoemd maar de foto's zijn gepubliceerd in een zondagsblad dat was bijgesloten in een zaterdagkrant van 8 mei 1915. Waarschijnlijk heeft de marsch in het weekeind ervoor plaatsgevonden: vrijdag 30 april t.e.m. zondag 2 mei.
Hierbij vertrokken 80 soldaten vanaf het Stellinghoofdkwartier in het Amstelhotel om langs een groot deel van de forten te wandelen. Vermoedelijk overnachtten ze in een tweetal forten of de bijbehorende bergloodsen. Een mogelijke route met Google Earth uitgemeten komt voor de eerste dag bij Fort aan Den Ham uit. Als dat klopt werd de volgende dag niet de kortste route naar Hoofddorp gelopen, wellicht via IJmuiden. Ook op de derde dag moet een ommetje gemaakt zijn om via Amstelveen naar de hoofdstad terug te keren.
Het eindpunt was het stadion dat op de locatie van het huidige Olympisch Stadion stond. Alwaar natuurlijk Stellingcommandant Ophorst de medailles uitreikte (zie foto rechts).

Wat zou het mooi zijn om een van die 80 medailles te kunnen zien! Of wellicht is het een idee om de kleinzoon van de Stellingcommandant nieuwe medailles te laten uitreiken?

Afstandsmars: https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/stukken/afstandsmars/

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

Stelling van Amsterdam op Bluesky Stelling van Amsterdam op Facebook Stelling van Amsterdam op X / Twitter Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
ReneRos.biz voor ontwikkeling, advies & expertise en opleidingen voor Filemaker database-toepassingen. (Advertentie)
 
 
 
ReneRos.biz voor ontwikkeling, advies & expertise en opleidingen voor Filemaker database-toepassingen. (Advertentie)