Samenvatting van meerdere artikelen in De Telegraaf en het Algemeen Handelsblad over de "De 3-daagsche Rondmarsch door de Stelling van Amsterdam".
| Medaille |
 |
| Het ons enig bekende examplaar van de medaille voor de driedaagsche afstandsmarsch. Slechts 15 mm. breed en hoog en zonder een inscriptie. Collectie: Koen de Jager. |
De door de Centrale Sportcommissie te Amsterdam uitgeschreven driedaagsche rondmarsch door de stelling van Amsterdam belooft een groot succes te worden. Niet alleen dat het maximum aantal inschrijvingen overschreden is -zoo groot was de animo- maar ook de burgerlijke bevolking stelt belang in deze militaire, populaire demonstratie. Het moge dan voor goed-getrainde, jonge kerels een ‘peuleschilletje’ zijn, om in 3 dagen tijd 110 K.M. 200 af te leggen, men vergete niet, dat hier voornamelijk ouderen voor dezen rondmarsch in aanmerking kwamen; landweermannen, belast met de fortenverdediging, die dus niet elken dag marschen maken. Bovendien maakt de verplichting om den tocht in marschtenue te volbrengen, hem zwaarder. In ieder geval is het een verrichting, die waardeering verdient.
Er was vanochtend vroeg groote belangstelling vóór het Amstel-Hotel, waarin het stellinghoofdkwartier is gevestigd. Tegen half acht verzamelden zich daar de verschillende deelnemers. De politie had voor een ruime afzetting gezorgd, waarachter zich honderden burgers hadden opgesteld. De muziek van het VIIe depôtbataljon -een keurkorps van beroepsmusici en liefhebbers- liet zich dra hooren.
De liefhebberij voor dezen marsch was zóó groot, dat een der niet-aangewezen candidaten f 10,-- bood aan een collega, om hem te mogen vervangen. Hoe verleidelijk zulk een bedrag voor een-soldaat-in-mobilisatietijd ook moge zijn, de aangesprokene dacht er niet aan z’n plaats af te staan. Met het oog op verkrijgbaar logies en voedselverstrekking had de commissie van uit elke groep slechts 5 deelnemers kunnen toelaten en toch was het getal van 60 reeds overschreden. In totaal bleken 80 deelnemers aanwezig.
Even voor achten richtte generaal Ophorst zich met eenige opwekkende woorden tot de deelnemers. Spreker zeide zeer voldaan te zijn over het groote animo, dat er voor dezen tocht in de verschillende groepen bestond, een bewijs, dat de soldaten gedurende deze, wel lange, mobilisatie, hun dienst met opgewektheid vervullen. Spreker huldigde de Centrale Sportcommissie voor haar kranig werk en hoopte Zondag a.s. allen even monter, gezond en sterk van beenen in het Stadion te zullen kunnen begroeten.
Toen weerklonk de stentor-stem van den leider, den bekenden athleet, sergeant H.N. van Leeuwen, waarna langs den generaal en de overige officieren met volle muziek gedefileerd werd. Omstuwd door een groote menigte, trok de troep langs Rembrandtplein en Damrak, naar de Tolhuisboot. Op de pont werden broodjes uitgedeeld, waarna de troep, opgewekt op dezen mooien voorjaarsochtend en met fermen pas Ilpendamwaarts trok.
| "De driedaagsche afstandsmarsch in de stelling Amsterdam" |
 |
| "Er was voor den driedaagsche afstandsmarsch van landweermannen langs de Amsterdamsche forten groote belangstelling. Tachtig militairen namen er aan deel en zoo groot was de liefhebberij, dat men zelfs geld bood om mede te mogen gaan. Het getal deelnemers moest evenwel beperkt blijven. Den eersten dag, Vrijdag, vertrokken de deelnemers onder leiding van den bekenden sportman Van Leeuwen, thans landweersergeant, om 8 uur van het Amstelhotel over Ilpendam en Spijkerboor naar Wormerveer, een afstand van 37 kilometer; den tweeden dag ging het van Wormerveer over Beverwijk en Haarlem naar Hoofddorp, een afstand van 39 K.M. ; den derden dag van Hoofddorp over Aalsmeer, Uithoorn en Amstelveen naar het Stadion te Amsterdam. Frisch en vroolijk kwam hier de kranige troep aan en marcheerde het groote veld rond, alsof men niet een marsch van 36 K.M. in de beenen had. De stellingcommandant generaal-majoor Ophorst bracht hulde aan sergeant van Leeuwen, dien men op onze foto terzijde van den troep ziet." |
Langs den geheelen weg was de belangstelling zeer groot. Vooral in de dorpen hadden onze dappere landsverdedigers veel bekijks. In Ilpendam hadden de burgers bijna huis aan huis gevlagd, werd de troep een eind buiten het dorp door het plaatselijk harmoniegezelschap opgewacht. Tusschen Ilpendam en Purmerend moest tegen wil en dank ‘lijn worden getrokken’, wilde men niet te vroeg aankomen.
Het uit de daar gelegerde militairen samengestelde muziekkorps haalde den troep met een flinken marsch in en heel Purmerend liep uit toen door deze plaats een rondwandeling werd gemaakt, waarna voor het Militaire Tehuis werd halt gehouden om even te rusten. De militaire autoriteiten daar ter plaatse gaven door hun aanwezigheid blijk van hun belangstelling.
Buiten Purmerend stond warempel alweer een muziekkorps klaar, nu het burger harmoniegezelschap ‘Excelsior’, zoodat thans twee muziekkorpsen een uur lang den stoet voorafgingen. Dat bracht er een flink tempo in. Doordat de fortbezettingen wegens den verjaardag van Prinses Juliana vrijaf hadden was er op den langen weg naar Spijkerboor minder belangstelling. De muziek van Spijkerboor bracht, ondanks de hitte en stof, den troep behouden en wel precies op tijd in de cantine van genoemd fort. Na een half uurtje werden de laatste 8 K.M. volbracht.
Van uit Wormerveer trok alweer een muziekkorps de tippelaars tegemoet. Dat gaf ‘n heele drukte in Wormerveer toen om 6.45 de 90 mannetjes binnenkwamen en voor de ‘Nieuwe Sociëteit’ halt hielden. Na zich flink gewasschen te hebben voelden allen zich best, ‘n enkele had een beetje last van zijn voeten, wat na een flinke nachtrust heden wel vergeten zal zijn.
Vanochtend zijn de deelnemers vol goeden moed en hoopvol weer op marsch gegaan. Van uit Wormerveer werd de troep door het militaire muziekcorps uitgeleide gedaan. Was er geen muziek, dan zorgde de tamboer voor het regelmatige tempo. En menige burger die ‘n eind mee tippelde, stond verbaasd, dat, ondanks de zware bepakking, allen zoo monter en frisch er uitzagen.
In Beverwijk werd een half uur gerust en vervolgens via Santpoort en Spaarnedam naar Haarlem gemarcheerd, waar de militaire autoriteiten niet de minste regeling hadden getroffen, zoodat de menschen zich nauwelijks een beetje konden verfrisschen. Om 3.15 werd van uit de Spaarnestad vertrokken naar Vijfhuizen, waar de muziek van het fort Hoofddorp den troep opwachtte.
Langs de Ringvaart loopend, werden de deelnemers, daar ter plaatse verrast door de aanwezigheid van generaal-majoor A.R. Ophorst, den Stelling-commandant, die met voldoening de goede houding, waarin de troep verkeerde, constateerde.
In Hoofddorp zelf werd druk gevlagd. Daar was de fortcommandant, luitenant Rauws, de gastheer. Tot in de puntjes was alles geregeld. In de ruime cantine in een loods, stond de tafel keurig, netjes gedekt en versierd met bloemen, terwijl guirlandes de versiering volmaakten. Daarboven was de slaapgelegenheid, heerlijk, frisch stroo. De bezetting en bevolking waren één en al belangstelling, zoodat ook nu weer de ‘troupiers’ een warm onthaal hadden. De vermoeienissen van dezen tweeden dag waren dra vergeten; en na een reiniging in de open lucht, werd om 7 uur de gemeenschappelijke maaltijd gebruikt, waarbij de officieren van de bezetting, mede aan tafel zaten. Vervolgens werd de avond in genoeglijk samenzijn gepasseerd, waarbij eenige militairen zich op het tooneel absoluut thuis toonden.
Reeds om half zes waren ze van Hoofddorp vertrokken, waarbij de muziek van het fort hen een eind weg vergezelde. Om 7 uur was de troep reeds te Aalsmeer, om tegen half tien Uithoorn te bereiken. De goede stemming was en bleef er in, ondanks het feit, dat er thans minder muziek aanwezig was. De plaatselijke korpsen mochten op den Zondag niet spelen, wat echter geen beletsel was, dat eerder vroeger dan later Uithoorn, De Nes, Ouderkerk en Amstelveen werden bereikt. Daar werd een flinke rust genomen, waarna de tocht naar de hoofdstad begon.
Langs den geheelen Amstelveenscheweg stond het zwart van de menschen. De muziek wachtte den troep ter hoogte van de Kalfjeslaan op en omstuwd door een groote menigte, ging het stadwaarts. De politie had uitgebreide ordemaatregelen genomen en een flinke breede passage opengelaten.
Op het Stadionplein hield kapitein Scharroo even inspectie, waarna dadelijk nadat de eersten helft van den voetbalwedstrijd verstreken was, den opmarsch begon. Een donderend gejuich steeg op, toen de wakkere troep onder de kranige leiding van sergeant H.N.van Leeuwen door de poort het veld betrad.
Generaal-majoor Ophorst had zich met de officieren van zijn staf vóór de overdekte tribune geplaatst. Dadelijk weerklonk het bevel: “hoofd rechts” en op kranige wijze werd langs den Stelling-commandant, die den troep het militair saluut bracht, gedefileerd, terwijl het publiek den voorbij-trekkenden troep een ovatie bracht. De rondegang was werkelijk imposant; van alle rangen werden onze ‘troupiers’ allerhartelijkst toegejuicht.
| "Het uitdeelen der medailles" |
 |
| "Generaal Ophorst, commandant der stelling Amsterdam, deelt de medailles aan de deelnemers uit. De soldaten volbrachten dezen marsch, geheel model gepakt en met het geweer over den schouder. Achter den generaal mr. Kranenburg, voorzitter der Centrale Sportcommissie." |
Nadat de troep zich had opgesteld, trad generaal Ophorst naar voren en huldigde in de eerste plaats sergeant Van Leeuwen voor z’n leiding. Spreker sprak zijn groote voldoening er over uit, dat alle deelnemers zich zoo kranig hadden gehouden en dankte ook de Centrale Sportcommissie.
Mr. F. Kranenburg, voorzitter van de Centrale Sportcommissie, dankte den generaal voor z’n woorden, maar wees er op, dat de commissie zeer zeker niet dit resultaat zou hebben bereikt zonder de medewerking van den Stelling-commandant. Toen vervolgens de kreet weerklonk van: “Leve het Nederlandsche Leger!” zette de muziek het Wilhelmus in, waarna de generaal alle deelnemers persoonlijk een herinneringskruis uitreikte. Verzuimd was op dit kruis de verrichting te graveeren, wat aan de waarde als souvenir van dit evenement veel ontneemt.
De 3-daagsche afstandsmarsch is een groot succes geweest. Nu zal er wel een of andere Nurks zijn, die ‘t eigenlijk “heelemaal niks” vond, hij late z’n sigaretje en opmerkingen eens in den steek en doe het onze 90 kranige soldaten eens na met ‘t bokkie op den rug en in volledig marsch-tenue dezen tocht te volbrengen.
Zoo ooit, dan was dit een uitnemend propagandamiddel om elken niet militieplichtigen jongen man op te wekken, zich bij den landstorm te verbinden, ten einde zich weerbaar te maken ten dienste van het vaderland.
Tekst gedigitaliseerd: Koen de Jager.
Foto's: 'Zondagsblad v/h Dagblad v. Zuid-Holland en 's Gravenhage, behorende bij het nummer van Zaterdag 8 mei 1915'.
