|
InleidingBeste lezer, Na het zomerreces is er genoeg informatie om met u te delen. Na de thema-nieuwsbrief van afgelopen vrijdag volgt nu een gewone, gevarieerde nieuwsbrief en de volgende is grotendeels ook al gevuld. Wat is er in deze te lezen? Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2016/nieuwsbrief-439/ De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 21 september verschijnen. Bijdragen graag ruim van tevoren toezenden. Veel leesplezier! Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten
- De aanwinsten van het Documentatiecentrum verschijnen nu op onze Twitter, FaceBook en LinkedIn Company Profile kanalen. Het doel hiervan is om deze aanwinsten en de hele collectie breder bekend te maken om personen te bereiken die er mogelijk in geïnteresseerd zijn. De aanwinsten zijn in te zien in onze bibliotheek op Fort Uitermeer. - Stichting Fort aan Den Ham is onze nieuwste sponsor! - Vergeet je niet aan te melden voor de lezing van Cees Wiebes op 1 oktober as.!
|
In memoriam: Louis ZaalTekst: René Ros.
Met serieuze inzet wilde hij elke keer een goed verhaal vertellen en dat lukte hem prima. Dat hij gids durfde te zijn op verschillende, sporadisch opengestelde forten pleit ook voor hem. En dat alles naast zijn werk bij Hollandse Hoogte. Onderling hebben we Louis ervaren als een goed mens waar het gezellig mee vertoeven was, zoals op uitstapjes naar bv. de forten van Den Helder. We zullen de herinneringen aan hem koesteren en wensen de nabestaanden veel sterkte met het verwerken van dit verlies. Louis Zaal (bericht en online condoleren)
|
Fototentoonstelling in MuidenTekst: Historische Kring Stad Muiden.
De tentoonstelling wordt op zaterdag 10 september om 11 uur geopend. U bent ook dan van harte welkom. Historische Kring Stad Muiden P.S. Heeft u interesse om de luchtfoto-tentoonstelling op uw locatie te tonen? Neemt u dan gerust contact op.
|
De hele Stelling van bovenMet dank aan: Free Lancelot, Luchtverkeersleiding Nederland, Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst en Oscar Luchtvaartbedrijf.
Nu het seizoen weer bijna voorbij is, is het een mooie gelegenheid om de groene luchtfoto's te bekijken en terug te denken aan de bezoeken aan de forten. Een selectie van 283 foto's is in de fotowinkel te bekijken. Door aankoop van luchtfoto's, digitaal maar ook op canvas, muismat e.d., kunt u de forten van boven bekijken hoe en wanneer u dat wilt én draagt u bij in de vliegkosten. We hebben de foto's met veel plezier gemaakt en we hopen dat u de foto's met plezier bekijkt. Online fotowinkel 'Luchtfoto's van de Stelling van Amsterdam' in Nieuwsbrief 402 (2012)
|
Ondergronds in het Amsterdamse BosTekst: René Ros.
De bunker uit 1969-1970 is niet meer via de originele route te bereiken die vanaf de inmiddels verdwenen kantoren van de boswachterij liep. Via een omweg en over een grasveld doken we de bosjes in en vonden een klein omheind terrein waarvoor we maar liefst drie sleutels nodig hadden.
Als organisator hoop je altijd dat de deelnemers het niet tegen vinden vallen en de reacties horende vond iedereen het een leuk en interessant bezoek. Dat gold gelukkig ook voor de Amstelvener die de aanleiding vormde voor het bezoek. Schuilplaats Boswachterij
|
Dekkingen van betonTekst: René Ros.
Bij het storten op zand zou ik verzakkingen verwachten en dus geen perfecte segmentgewelven als plafonds van de lokalen. Aanhangers van de zand-methode betogen dan dat het zand ingewaterd werd en daarop planken lagen om verzakkingen te voorkomen.
Een andere bron is het 'Onderzoek naar de bouwkundige staat van de forten van de stelling van Amsterdam' (1995, NL-WpDStvA-C1343) met daarin een apart hoofdstuk 'Analyse van het bouwen van de daken (dekken) der forten' (p.33). Deze bron schrijft dat het beton werd gestort "op segmentvormige bekisting" en rept niet over het storten op zand. Dezelfde foto als in het fort werd gezien, is ook in dit rapport opgenomen (p.46).
De kleine, overdekte betonfabriek met waterreservoir is op de foto's te zien evenals de kipkarren die over rails het beton vervoerden. De rails lag op de funderingen en later, dankzij een liftje, op de wanden. En een kraantje om de bakken van de kipkarren te tillen om ze verder van de rails te kunnen storten. Op het glacis is een stoomkraan te zien die het zand en grind moest lossen van de schepen die via de ringvaart het fort konden bereiken. Op de bouwplaats was dus veel moderne techniek aanwezig!
Geschiedenis is een vorm van kansberekening maar naar mijn mening is hiermee voldoende aangetoond dat het 100% zeker is dat houten bekisting werd gebruikt, in ieder geval vanaf 1906. Gidsen, doe hier uw voordeel mee! 'Dagboek van de werkzaamheden bij de bouw van het fort bij de Kwakel, 1905-1906'
|
Werken voor de GenieTekst: René Ros.
Het betreft twee grote boeken waarin is bijgehouden wie de opdrachtgevers waren in de periode 1918-1921. Bij alle opdrachten gaat het om een opsomming van gebruikte materialen en de kosten daarvan. Maar ook de verrichte arbeid door vooral timmermannen, metselaars en vrachtrijders. Heel soms staat de opdrachtomschrijving er bij en even zelden een bedrag waarvoor de opdracht is "aangenomen" en daarmee de winst of het verlies. In veel gevallen huurde een compagnie op het Sectorpark Halfweg (formeel Sectorpark Sloten, Afdeling Materieel) en het Militair Telegraafkantoor een kar voor een of meer dagen voor 25 guldencent per dag (vergl. 1,64 euro). De lezer moet zich bedenken dat het sectorpark als barakkenkamp was ingericht en tijdens de mobilisatie 1914-1919 actief in gebruik was. Van het barakkenkamp zijn meerdere authentieke foto's in ons bezit die dit aantonen.
Maar voor welke compagnieën? Welke eenheid zat er in het barakkenkamp op het Sectorpark Halfweg? Het moeten reserve troepen zijn geweest en ik heb altijd aangenomen dat het infanterie betrof, zoals op het Entos Terrein. Tot mijn verrassing wordt alleen een Regiment Vestingartillerie (VgA) genoemd. En nota bene niet het huisregiment van de Stelling, het 2de Regiment, maar het 3e Regiment!
De boeken en de kwitanties geven een bijzonder beeld vanuit de aannemer, zijn mooi tentoonstellingsmateriaal en daarmee het behouden waard. De inhoud heeft een beperkte waarde maar er kon toch wat interessante informatie uit gehaald worden. Nu is het aan ons om te zorgen voor goede bewaring en beschikbaar stellen aan andere geïnteresseerden. Ook deze boeken zijn in te zien in onze bibliotheek op Fort Uitermeer (NL-WpDStvA-C6040 en 6041). De Historische Werkgroep Spaarndam, die samen met Historisch Halfweg werkt aan een onderzoek naar de Houtrakpolder, hebben de boeken al geraadpleegd. Sectorpark Sloten, Afdeling Materieel
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 439
- Rechts vindt u de 80.000ste foto die op 8-8 in de digitale beeldbank is opgenomen. Het is een foto van lokaal 8a van het Fort aan Den Ham (8ste bomvrije gebouw vanaf Edam) met een tentoonstelling over de Linie van Beverwijk waarvan lunet 8 de laagst genummerde is die nog bestaat. 
Ik heb de op 20 augustus jl. overleden Louis Zaal leren kennen als gids op de forten van de Stelling van Amsterdam.
De Historische Kring Stad Muiden organiseert in samenwerking met het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam, in het Muizenfort een tentoonstelling van luchtfoto's van de forten van de Stelling van Amsterdam. Ook is er een digitale presentatie van luchtfoto's van de forten te zien.
Er waren vijf vluchten in drie jaar voor nodig maar we hebben daarmee de gehele Stelling van Amsterdam vanuit de lucht vastgelegd. En die delen we met u. 
Op zaterdag 2 juli jl. boden we de mogelijkheid om de unieke schuilplaats uit de Koude Oorlog in het Amsterdams Bos te bezoeken. Maar liefst 15 geïnteresseerden kwamen van Castricum tot Den Haag naar het verzamelpunt om onder een mooi zonnetje ondergronds te gaan.
De deelnemers snuffelden en fotografeerden de twee schaars verlichte ruimtes. De mechanische ventilatie deed het en dat gaf een vreemd geluid en sfeer. De nooduitgang en de zandfilters werden bestudeerd en leidingen en kabels nagelopen. Op de schakelkast staat een tekst 'aggregaat' maar die is niet in de schuilplaats aanwezig. De kabel bleek naar een krachtstroom aansluiting bij de nooduitgang te lopen, voor een extern aggregaat?
Onlangs bezocht ik een fort en verklaarde de gids ook hier met grote stelligheid dat het beton van het dak was gestort op zand dat met kruiwagens in de lokalen was gereden. Ik vond dat altijd een grove onderschatting van onze voorvaderen maar kende geen bewijs voor het gebruik van zand noch voor bekisting. In hetzelfde fort hing echter een foto die bekisting toonde. Tijd voor een poging om een en ander uit te zoeken!
De meest directe bron die hierover uitsluitsel kan geven is het 'Dagboek van de werkzaamheden bij de bouw van het fort bij de Kwakel' (NL-HlmNHA, 239, 545) over de periode 1905-1906.
W.H. Cool was de schrijver van het bovengenoemde dagboek en als generaal b.d. heeft hij maar liefst 39 unieke foto's over de bouw van Fort bij De Kwakel geschonken aan het huidige Geniemuseum Vught. Het Geniemuseum Vught was zo vriendelijk om hoge-resolutie scans van de foto's te delen om ze nauwkeurig te kunnen bestuderen. De foto in het fort en in het onderzoeksrapport komt uit deze serie.
Net als dat het dagboek weinig informatie over de dekkingen geeft, zo zijn er ook weinig foto's van. Er is welgeteld één foto die heel duidelijk bekisting voor de dekkingen laat zien. Het betreft segment- én cirkelvormige bekistingen, voor twee lokalen in het frontgebouw, waarop nog geen planken zijn gelegd (zie foto-uitsnede, resp. vooraan en rechts). Op dezelfde foto zijn de houten stempels te zien, ook in de nog open poterne (links op de foto).
Stel, je bent 98 jaar oud en je hebt twee oude boeken van het aannemersbedrijf van je opa en je vader. Je eigen kinderen hebben er geen interesse in maar hoe vind je iemand die dat wel heeft?
Een naamloze Officier Kazerneering van het sectorpark was door dat intensieve gebruik een belangrijke klant met vooral veel reparaties aan deuren en vloeren. Regelmatig werd ook "Asphaltpapier" en "asphaltnagels" in rekening gebracht, waarschijnlijk voor dakreparaties aan de barakken door stormschade.