|
InleidingBeste lezer, Volgende week is er een avond met twee lezingen over de Stelling van Amsterdam waarover het eerste artikel meer informatie geeft; weest welkom! Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2019/nieuwsbrief-472/ De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 17 april verschijnen. Veel leesplezier! Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten- In Nieuwsbrief 469 werd gevraagd of iemand het boek 'De Donkere Poort' uit 1931 wilde lezen en voor de Stelling relevante passages markeren. Taeke Bootsma bood aan om dat te doen en hij wilde het boek, dat hij al in bezit had, na 40 jaar best wel weer eens lezen. Hij heeft het met plezier bestudeerd maar helaas staat er niets over waterlinies in. Dank Taeke! - Dank aan iedereen die op deze website heeft gestemd voor de Geschiedenis Online Prijs 2019. Er waren veel leuke reacties! Opmerkelijk is dat daarin vaak de menselijke verhalen genoemd worden als belangrijk. - De aanvraag voor de uitbreiding van de Stelling met de Nieuwe Hollandse Waterlinie is in januari op het Parijse hoofdkantoor van de UNESCO overhandigd. Deze 'Dutch Water Defence Lines, Proposal for a Significant Boundary Modification of the Defence Line of Amsterdam' is inmiddels als PDF te downloaden. De papieren versie van 4 kg heeft een heel beperkte oplage. In het Kenniscentrum Waterlinies (Fort bij Vechten) en het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam (Fort Uitermeer) is de papieren versie in te zien.
|
ICOMOS lezingen over de Stelling van AmsterdamTekst: ICOMOS Netherlands.
René Ros (Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam) toont in zijn lezing de geschiedenis en huidige staat van dit UNESCO Werelderfgoed-monument aan de hand van uniek beeldmateriaal. Met zijn presentatie maakt hij onderbelichte aspecten en vrijwel onzichtbare delen van Stelling van Amsterdam zichtbaar. Leonard de Wit (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) zal een bespiegeling geven op een meer offensieve benadering tegen de begerige blikken op de open ruimte van de Stelling. Hij doet dat aan de hand van de actuele discussie over de mogelijke aanleg van een snelweg tussen de A8 en A9, dwars door het werelderfgoed. Daarbij gaat hij ook in op de rol van ICOMOS en de interactie tussen deze adviseur en de bevoegde overheden. Datum: Woensdag 13 maart 2019 Voor ICOMOS-leden is de lezing vrij toegankelijk.
|
Dodelijke slachtoffers ondanks de neutraliteitTekst: René Ros. Ook al was ons land niet direct bij de Eerste Wereldoorlog betrokken, het verplaatsen van grote aantallen mensen en het voor handen hebben van wapens maakte de kans op fatale ongevallen groter. Daar is geen uitputtend overzicht van te maken maar er zijn wel twee verschillende voorbeelden in de omgeving van Tilburg gevonden in kranten uit die tijd. Deze zijn gevonden bij het schrijven van de recente thema-nieuwsbrief 'Amsterdammers op grenswacht in Brabant'.
Het neerschieten van de Belgische smokkelaar moet in de directe omgeving van Van de Vrande hebben plaatsgevonden. Ook over de dienstbode moet hij gehoord hebben. N.B. Als iemand (online) onderzoek naar beide gevallen wil doen, neem dan contact op met de schrijver. Bijvoorbeeld om te achterhalen in welk huis het ongeval met het pistool plaatsvond en in gerechtelijke archieven zoeken wie 'S.' was. 'Doodgeschoten' in De Tijd d.d. 14-8-1914 op Delpher
|
Aardappelen jassen op Fort benoorden PurmerendTekst: René Ros. Het is een leuke foto van een groep militairen die samen aardappels schillen op Fort benoorden Purmerend. Ze zitten buiten ter hoogte van de keuken met de rechter keelkazemat als achtergrond. Omdat de kaart 'gelopen' is bevat de achterzijde een tekst maar bovenal een afzender. Kan aangetoond worden dat de afzender iets met het fort te maken had? De kaart is op 13 juni 1916 afgestempeld en dat is nadat het merendeel van de fortbezettingen met klein verlof waren gestuurd. De tekst gaat ook niet over militaire zaken maar is een aanwijzing aan de ontvanger in Rotterdam om vanaf het Centraal Station met tram 17 bij het huis van de afzender in Amsterdam te komen. Het lijkt om een familiebezoek te gaan. In die tijd was de auto nog niet gangbaar en er lag zelfs nog geen rijksweg 4 van Den Haag en Rotterdam.
Via de digitale woningkaarten en de militieregisters van het Stadsarchief Amsterdam was snel vastgesteld wie de afzender was en zijn geboortedatum voor verder onderzoek. De volgende stap was de papieren controlelijst in het Nationaal Archief met daarop de gebruikelijke data van inlijving, verloven, herhalingsoefeningen enzovoort. Een kazerne of fort staat vrijwel nooit op deze controlelijsten en moet afgeleid worden van de eenheid. Hier werd alleen '22e Landweer Infanterie' genoemd maar de onderdelen daarvan zaten verspreid op acht forten waaronder de vijf in de Beemster. Overigens staat hij niet op de lijst van 1.004 Beemster militairen.
Milicien Korporaal-Scherpschutter Jan Roelof Drenth (1883-1960) bracht met grote zekerheid zijn mobilisatie-tijd door op Fort benoorden Purmerend. Ook Salomon Caun denken we (zijn kleinzoons en schrijver) op de groepsfoto te herkennen maar dat is niet helemaal zeker. Helaas heeft Drenth geen kruisje boven zijn eigen hoofd gezet. Korporaal Drenth (Nieuw)
|
Hoe nu verder met Fort bij Velsen?Tekst: René Ros.
Helaas hebben de krakers het fort moeten verlaten na een gerechtelijke uitspraak op 21 februari jl. Dankzij hun is de discussie verder aangezwengeld en konden allerlei partijen een beeld krijgen van het fort. En konden we zien dat er veel belangstelling en betrokkenheid voor het fort is. Met of zonder de krakers staat het fort nog steeds te koop en dringt zich de vraag op: wat kan de toekomst van het fort zijn? Het zal iedereen duidelijk zijn dat kraken niet de lange termijnoplossing is. Je kan er niet wonen en wellicht alleen de elektra en gas-rekening betalen. Terwijl een andere partij renteverlies leidt en jaarlijks de onroerendezaakbelasting e.d. moet betalen.
Wat ook kan helpen is om een onderzoek te laten instellen naar de periode vanaf 1980, met archiefonderzoek en interviews met betrokkenen. Daarbij zou geconcludeerd kunnen worden welke partijen anders gehandeld zouden moeten hebben en hoe daar tegenwoordig over geoordeeld zou worden. Wellicht dat de eigenaar financieel gecompenseerd kan worden en het fort weer publiek eigendom wordt? Als bezoekerscentrum met het thema behoud en herontwikkeling? Met een plaats voor het borstbeeld van Gerrit Kruk. Fort bij Velsen
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 472
In de maandelijkse lezingen van ICOMOS Netherlands komt op 13 maart as. de Stelling van Amsterdam aan bod.
De op 28 mei 1891 in Tilburg geboren Jacoba Cornelia Maria Aepeker was een van die dodelijke slachtoffers. In de krant De Tijd van 14 augustus 1914 worden alleen haar initialen genoemd maar later staat ze in het weekoverzicht van de burgerlijke stand. Ze was de dienstbode in het huis van de heer H. aan de Koestraat in Tilburg waar 1e Luitenant Beets was ingekwartierd. Deze lt. Beets had een zogenoemde oppasser die als zijn persoonlijk assistent fungeerde. Van deze oppasser is alleen de letter 'S' bekend en dat hij behoorde tot het 7e Regiment Infanterie uit Amsterdam.
Een heel ander voorbeeld betreft een onbekende Belgische smokkelaar. Blijkbaar was hij bij Baarle-Nassau een (nieuwe, onervaren) Nederlandse patrouille tegengekomen die hem wilde aanhouden. Toen hij niet op hun herhaalde bevel reageerde werd hij door een van de soldaten neergeschoten.
Grappig genoeg is van mensen die zich niet braaf gedragen hebben, meer archiefmateriaal te vinden. Denk aan gevangenen, foute Nederlanders, rechtbankuitspraken, faillissementen enzovoort. Deze dienstplichtige korporaal had een straflijst met maar één straf in oktober 1915: drie dagen kwartierarrest vanwege "Onnauwkeurig avondappél gehouden en daardoor een onjuist appelsrapport ingediend". Ernaast staat dat de straf werd opgelegd door "J. Nijdam, 1e Luitenant fort-commandant".
Natuurlijk was het bijzonder om in mijn jubileumjaar dan eindelijk het laatste fort, Fort bij Velsen, te kunnen bezoeken. In al die jaren heb ik drie nette pogingen gedaan bij de eigenaar. Graag had ik gehad dat daar een positieve reactie op was gekomen. Als een Fries die de kans krijgt de Elfstedentocht te rijden, heb ik natuurlijk gebruik gemaakt van de gelegenheid die de krakers boden.