|
InleidingBeste lezer, Jawel, de aankondiging voor de dagexcursie van 2020 staat in deze nieuwsbrief. Ga gezellig met ons mee naar zes forten in de Sector Ouderkerk! Maar het klapstuk is de vondst van drie antieke glasnegatieven van een fort en de speurtocht naar meer foto's van dezelfde fotograaf. Lees, verbaas en geniet van de foto's... Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2020/nieuwsbrief-486/ Veel leesplezier! P.S. Ik moet het automatisch verzenden van deze nieuwsbrief toch eens afmaken. Normaal wordt het om middernacht handmatig verzonden maar ik zat diep in een puzzel met historische data en was het glad vergeten. Sorry! (9:53) Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten- De afgelopen jaren, sinds er in archieven foto's van de stukken gemaakt mogen worden, waren er 4.400 foto's (23 Gb) van archiefdocumenten verzameld in een mapstructuur. In de zelf-ontwikkelde Register Database BME was ondertussen de administratie voor het aanvragen en verwerken van archiefstukken gemaakt. De afgelopen maanden zijn de foto's in de database geplaatst en gekoppeld aan de betreffende archiefstukken, zodat er een eenvoudig te raadplegen archiefbank is ontstaan. Uiteraard moesten er ook diverse administratieve onjuistheden hersteld worden. Veel materiaal mag niet ge(her)publiceerd worden maar achter de schermen wordt er veel geordend om het bronmateriaal terug te kunnen vinden. Feitelijk is dat de afgelopen jaren de kern van deze hobby: ordenen. - In de thema-nieuwsbrief 'Onderduik en verzet' (nr. 475) van 4 mei 2019, werd de naam 'Dick van Uiting' genoemd als iemand die in mei 1944 ondergedoken was op de Kustbatterij bij Diemerdam. Hij zou daarna naar Engeland zijn gevlucht en daarom is in het Nationaal Archief gekeken of er archieven over 'Engelandvaarders' zijn. Het archief Ministerie van Justitie te Londen (1936-1953) bevat deze informatie maar zou pas op 1 januari 2020 openbaar worden. Zodoende is een notitie gemaakt en na de jaarwisseling een poging gedaan informatie over hem te vinden. Maar onder die naam was niemand te vinden. Daarom zijn drie dossiers opgevraagd, van mensen die in of na 1944 in Engeland aankwamen en wiens achternamen lijkt op de genoemde naam. Helaas was er in hun dossier niets te herkennen als dat zij 'Dick van Uiting' konden zijn. Deze zoektocht moet zonder resultaat afgesloten worden. Helaas...
|
Dagexcursie Stelling van Amsterdam 2020
We beginnen met koffie en thee in Abcoude en wandelen daarna bij Fort in de Botshol. Vervolgens brengen we een bezoek aan Waver-Amstel met zeer originele reinigingslokalen. Na de lunch rijden we naar Fort bij Kudelstaart waar grote plannen voor bestaan en dat al sterk gewijzigd is. Via de Linie Kudelstaart - Uithoorn rijden we naar Fort bij De Kwakel voor een bezoek en de middagborrel. Tenslotte bezoeken we het Fort aan de Drecht om naar Abcoude terug te rijden. De dag begint om 9.45 uur en duurt tot ongeveer 17.15 uur. Alle kosten zijn inbegrepen in de deelnameprijs en onze donateurs krijgen korting. Dagexcursie Stelling van Amsterdam
|
Duits radarstation Seeadler blijft behoudenTekst: René Ros.
In oktober 2019 hadden Guus Kroon en ikzelf een overleg met projectdirecteur Fred Langeslag, stedenbouwkundige Patrick van Schalkwijke en projectleider Theo van der Salm. Zoals we al eerder in plannen hadden gezien, blijven het merendeel van de kleine objecten, de 'garages', funderingen en radarsokkels, behouden omdat ze in het groengebied ten noorden van de woonwijk komen. Hier komt nog wel in 2020-2021 een nieuwe ontsluitingsweg, met een helling naar de oprit Muiden-Weesp. Maar dat gaat niet ten koste van objecten, alleen van de onderlinge zichtlijnen.
Er waren eerder onderzoeken gedaan naar het radarstation, maar het is 19 jaar geleden dat dit complex haar naam terugkreeg. In 2002 werd de beschikbare informatie op een website gezet die bij alle betrokkenen bekend is geraakt. Er vonden in 2005 een paar gesprekken plaats met het toenmalige ontwerpbureau om ze te informeren en de aandacht erop te houden. We organiseerden in 2007 een paar rondleidingen. Andere betrokkenen bezochten inspraakavonden en wezen op het radarstation. Radarstation Seeadler
|
BB in Fort Marken-BinnenTekst en foto's: René Ros. Het archief van de 'Kring Noord-Holland b' van de Bescherming Bevolking berust in het Regionaal Archief Alkmaar. Deze kring was tijdens de Koude Oorlog gevestigd in Alkmaar, waar onder andere haar commandopost (bunker) was en nog steeds is. Het was bekend dat ze voor de opslag van materiaal n de periode 1970-1985 van Fort bij Marken-Binnen gebruik maakte. Er was één dossier over het fort te vinden. Dit is het eerste artikel in een serie over de gevonden archiefstukken in het Regionaal Archief Alkmaar.
Pas op 23 januari 1970 bezochten medewerkers van de Dienst der Domeinen, dienst van openbare werken der gemeente Alkmaar en BB kring Noord-Holland b het fort en stelden een Proces-verbaal op van de technische toestand. Ramen van de woning waren stuk en van het fortgebouw waren wat houten deuren slecht en de bestrating was geheel met gras begroeid. Wel moest in het fortgebouw elektrische verlichting aangelegd worden en in de woning de hele technische installatie vervangen worden. Dat elk lokaal een eigen deur had, vond men handig. In tijd van crisis kon daardoor snel meerdere vrachtwagens gelijktijdig laden. Welke materialen er precies waren opgeslagen, werd helaas nergens genoemd. De B.B.-medewerker P. Miebies beleefde vanaf 11 juni 1976 nog een heel avontuur waar hij vast een paar nachten van wakker heeft gelegen. Zijn vrouw was alleen thuis toen er een meneer bij de woning kwam zeggen dat de volgende zondag er een groep van het Recreatieschap, met 60 personen, het fort kwam bekijken. Mevrouw wierp nog bezwaren op maar de meneer vertrok zonder zijn naam e.d. achter te laten.
Uiteindelijk kreeg de groep om 16:00 uur toestemming om even bij het fort te kijken, bij de keel van het gebouw. De belofte van de burgemeester van Uitgeest werd na drie minuten geschonden, toen de groep het hek over kom en de schapen het dak op joeg. Bij vertrek sprak Miebies de burgemeester hierover aan, maar kreeg als reactie dat er een klacht tegen hem ingediend zou worden. Miebies stelde een rapport van twee pagina's op die in het dossier bewaard zijn gebleven. Excuses zijn er niet gekomen, alleen dat de organisatoren van het bezoek fouten hadden gemaakt. Wel hebben we nu een aardig verhaal over de strubbelingen die gepaard gingen met de transitie naar civiel gebruik van de forten. Fort bij Marken-Binnen
|
“Hij blijkt een bet-overgrootvader van me te zijn!” (H)Tekst: René Ros (Kenniscentrum Waterlinies). In 2019 heeft het Kenniscentrum Waterlinies de fortwachter-registers 1852-1940 gedigitaliseerd. Het doel was om landelijk de namen openbaar te maken en een verband te leggen tussen militair erfgoed en genealogie. Het register is nu online raadpleegbaar.
Door het project zijn er ook min of meer onbekende locaties in beeld gekomen zoals verdwenen kustbatterijen bij Rockanje en op Vlieland. Maar ook legerplaatsen zoals de Legerplaats bij Donderen (Drenthe) waar de schietbanen nog in het terrein te herkennen zijn als wandelbos “Koegelbargen”. Tevens bleek de functie van militaire sluiswachter bestaan te hebben. De bronnen zelf zijn niet compleet, soms overlappend, bevatten fouten en zijn handgeschreven met doorhalingen zodat het niet eenvoudig is om een volledig betrouwbare digitalisering uit te voeren. Bovendien zijn de namen van de forten in de loop der tijd op verschillende manieren geschreven. We blijven de gegevens verder verrijken en nog niet alle informatie is daardoor beschikbaar. Maar vanaf 11 december is het online Fortwachters Register te raadplegen, via de website van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. Fortwachters Register (nieuw)
|
Antieke glasnegatieven van een Stelling-fort opgedokenTekst: René Ros.
Haar opa en de fotograaf was J.C. Cramwinckel, die Commandant van het Korps Genietroepen was toen hij op 53-jarige leeftijd in 1930 overleed. Gedurende zijn leven had hij veel foto's gemaakt en in die tijd was dat met glasnegatieven. Hij gebruikte glasplaten van 9 bij 12 cm groot met een lichtgevoelige laag. Die laag werd in een camera belicht, waarna de fotochemische reactie met speciale vloeistoffen werd ontwikkeld en gefixeerd. Uit online bevolkingsregisters kon achterhaald worden dat de toenmalige kapitein Cramwinckel van 1910 tot 1913 op het adres van Fort bij Spijkerboor woonde. Dat fort is te herkennen op de foto's en het was bovendien de periode dat de bomvrije gebouwen werden gebouwd. Hij zal namens de Amsterdamse Genie het toezicht hebben gehouden op de bouw (de directie). En gedurende de werkzaamheden maakte hij foto's, zowel van het fort als van zijn gezin. In 1916 werd hij Hoofd Onderwijs aan de Koninklijke Militaire Academie en publiceerde in 1918 het boek 'Duurzame versterkingskunst' met twee platenatlassen. De platenatlassen zijn aangeschaft en in een ervan komen zes foto's voor die vermoedelijk ook door hem op Fort bij Spijkerboor zijn gemaakt. Het bijbehorende lesboek is nog niet gevonden, tips daarover zijn van harte welkom.
Van de glasnegatieven én de afdrukken zijn digitale scans gemaakt. Elf afbeeldingen daarvan zijn in een nieuw fotoalbum 'Bouw Fort bij Spijkerboor' op de website geplaatst, zodat iedereen deze bijzondere foto's kan zien. De zes foto's uit de platenatlas worden later gescand en, afhankelijk van de kwaliteit, mogelijk aan het fotoalbum toegevoegd. De foto's die niet over Fort bij Spijkerboor gaan, worden nog onderzocht en beschreven. Ieder die de foto's wil bestuderen en helpen beschrijven, is van harte welkom in onze bibliotheek. Het is trouwens opvallend, dat op de meeste foto's militairen aan het werk zijn en zelden burger-arbeiders. De scans zijn gedeeld met Stichting Menno van Coehoorn zodat we nu beiden de serie in ieder geval digitaal compleet hebben. Uiteraard is er ook een korte biografie over J.C. Cramwinckel aan de website toegevoegd, als herinnering aan de fotograaf. Daarmee wordt een beeld van zijn carriere gegeven en de plaats van Fort bij Spijkerboor daarin. Biografie Kapitein Cramwinckel (nieuw)
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 486
Op zaterdag 16 mei as. zal voor het negentiende jaar de geheel verzorgde, unieke dagexcursie naar een deel van de Stelling van Amsterdam plaatsvinden. We bezoeken een zestal forten in de Sector Ouderkerk met een rondrit door het gebied.
De Bloemendalerpolder is de polder tussen Muiden en Weesp waarin momenteel in fases de nieuwe woonwijk Weespersliuis wordt gebouwd. Tot 1 januari 2016 was de polder grotendeels van de gemeente Muiden maar sindsdien is alles ten zuiden van de verlegde snelweg A1 bij de gemeente Weesp ingedeeld. Ook het Duitse radarstation, maar wat is het lot hiervan?
In het hele gebied zou archeologisch onderzoek zeer gewenst zijn. Vooral de bovenste laag rond de verblijfsruimten van het complex is interessant om tot nieuwe kennis te komen. De ontsluitingsweg gaat langs dat verblijfsgebied en die grond is na aanleg onbereikbaar, zodat onderzoek daar bijna noodzakelijk is om niet later spijt te krijgen.
"Bij brief d.d. 4 maart 1965 deelde de Commissaris van de Koningin aan kringraad mede dat het ministerie van defensie een aantal forten zou afstoten. Hij informeerde naar de belangstelling welke er bij de B.B.-organisatie bestond, voor gebruik van deze forten." De BB Kring Noord-Holland b had zeker interesse en gedurende meerdere jaren werd bij de Minister van Financiën geïnformeerd. Die had ook onderhandelingen met het Recreatiestichting Alkmaarder- en Uitgeestermeer gevoerd. Ook was er een plan dat het provinciaal bestuur het fort zou kopen voor 70.000 gulden (vergl. 142.000 euro).
En inderdaad stonden er die zondag 13 juni om 13:30 uur 60 mensen voor het hek. De mannen, vrouwen en kinderen waren met een salonboot aangekomen en droegen vrijetijdskleding. Hun mededeling dat het "bestuur met gasten" kwam kijken omdat het fort in de toekomst een recreatiegebied zou worden, was niet erg geloofwaardig. Miebies wilde een paar mensen wel toelaten maar niet de hele groep. Waarna hij werd uitgemaakt voor iemand die afspraken niet nakomt en dat hij had moeten weten dat ze in Haarlem te bereiken zijn! Het gezelschap vertrok "mokkend".
“Hij blijkt een bet-overgrootvader van me te zijn!” schreef Marco Lauret van Fortbrouwerij Duits & Lauret op Fort bij Everdingen. We hadden hem een van de gevonden namen voorgelegd en het gaat om Johannes Hendrikus Lauret die fortwachter in Weesp en Ellewoutsdijk was. We hopen op veel meer van dit soort vondsten en zeker als daardoor foto’s en documenten in families opduiken en verklaard kunnen worden.
Met verbijstering hield ik voorzichtig drie glasnegatieven één voor één tegen het licht en herkende een fort van de Stelling. "Je mag ze meenemen" zei de kleindochter van de fotograaf. Mag ik echt deze unieke glasnegatieven bewaren, delen en doorgeven?