|
InleidingWe hopen dat iedereen een aangename zomer heeft gehad. Wellicht met een vakantie om even buitenshuis te ontspannen. Hopelijk kan je weer een normaal ritme oppakken, een steeds normaler ritme zoals in 2019 zullen we maar zeggen. Deze wat magere nieuwsbrief bevat twee aankondigingen van lezingen over de Stelling en Koude Oorlog. Na een archiefbezoek kan nu ook wat meer verteld worden over de sergeant die bij de watersnoodramp in 1916 verdronk. En tenslotte een artikel over een schenking van een omvangrijk particulier archief van een vroege betrokkene van de transitie van de Stelling van militair naar civiel. Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2021/nieuwsbrief-504/ Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten- Voor de laatste maanden van 2021 hebben we een schema van online lezingen opgesteld. Twee daarvan zijn in september gepland en worden in deze nieuwsbrief aangekondigd. Van de twee andere lezingen volgen hieronder alvast korte vooraankondigingen. Hou die avonden alvast vrij en noteer ze in je agenda!? De normale lezingen over de Stelling zullen waarschijnlijk weer gedurende de wintermaanden eens per maand verzorgd gaan worden. - Op 13 oktober vindt een presentatie 'Fort Uitermeer in foto's 1940-1941' plaats voor donateurs en medewerkers van stichting Uiteraard Uitermeer en van onszelf. Hierin worden 24 zeldzame foto's behandeld die in die periode door Duitse militairen in en om het fort zijn gemaakt. - En op 18 november wordt een presentatie gegeven over de database die wij gebruiken voor het administreren van locaties, historische gebeurtenissen, collectie, activiteiten enzovoort. Interessant als je ook met digitale data werkt of een blik achter de schermen wilt krijgen. Mogelijk ontstaat er een samenwerking uit, door uitwisseling van data of vrijwilligers die data willen invoeren en beheren.
|
Gidsen-lezing over de Stelling van AmsterdamTekst: Gijs Dirkzwager (voorzitter Stichting Militair Erfgoed Groot-Amsterdam).
Een breed scala aan onderwerpen wordt mondeling toegelicht met veel hedendaags en historisch beeldmateriaal om de samenhang tussen de forten en andere objecten te tonen. De toehoorder zal altijd nieuwe informatie vernemen en doet mogelijk zelfs nieuwe inzichten op. Aan het eind van de lezing geeft René tips om meer informatie uit zijn zeer uitgebreide website te halen. Ook is er gelegenheid tot het stellen van vragen en discussie. René Ros heeft deze lezing in januari 2021 online gegeven aan gidsen van de stichting Militair Erfgoed Groot-Amsterdam en van het Fort bij Hoofddorp. De informatie is zeer goed ontvangen. Ook was de informatie goed te gebruiken bij rondleidingen. Een andere reden dat ik deze lezing wil aanbevelen, is dat het voor de gidsen van alle forten van belang is om over dezelfde informatie te beschikken zodat het kernverhaal van de Stelling met elkaar overeenstemt. Graag hoop ik dat ook deze lezing een aanvulling is voor de gidsen, omdat zij de belangrijke functie hebben om de belangstelling voor de forten onder het publiek te vergroten. René Ros is de historisch specialist betreffende de Stelling van Amsterdam, geeft lezingen over de Stelling en organiseert ook excursies. Tevens is René de beheerder van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam en medewerker van het Kenniscentrum Waterlinies. Vanwege de corona-situatie vinden we het nog ongepast om een fysieke bijeenkomst te organiseren en wordt het een online-lezing. Voordeel daarvan is dat het niemand reistijd kost en gidsen van veel forten kunnen deelnemen. Datum: 3 september as.
|
Herbestemming van erfgoed uit de Koude OorlogTekst: Marc Stappers (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed).
De middag staat in het teken van de Koude Oorlog. Verschillende sprekers gaan in op dilemma’s die spelen bij het herbestemmen van de relatief onbekende objecten uit deze periode, en de rol die de verhalen van de plek daarbij spelen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) organiseert dit webinar in samenwerking met Stichting Menno van Coehoorn. Tijdens de bijeenkomst kunt u via de chat vragen stellen aan de sprekers en reageren. N.B. René Ros verzorgt de presentatie 'Beste Nederlanders' over het gebouwd erfgoed van de Stay Behind organisaties. Programma en meer informatie
|
De overleden sergeant PronkTekst: René Ros.
Alleen een straflijst werd gevonden en dat bevatte enige aanvullende informatie maar bovenal bevestigde het de identiteit van de militair. Het gaat om Dirk Bouwe Pronk, sergeant der Artillerie die op 22-jarige leeftijd om het leven kwam. Hij bleek te horen tot de artillerie buiten de forten in de Groep Purmerend. Bij de watersnoodramp deed hij met een dienstmakker een poging om schapen uit een weiland bij Broek in Waterland te redden. In de Delftsche courant d.d. 15-01-1916 staat in het artikel 'Watersnood in Noord-Holland':
Watersnood 1916
|
Schenking particulier Stelling-archiefTekst: Rob Schimmel.
Ik was in 1983 werkzaam bij de Provinciaal Planologische Dienst van de provincie Noord-Holland, toen ik opdracht kreeg om te onderzoeken wat de Stelling van Amsterdam eigenlijk was. Bij de provincie was het nagenoeg onbekend en ook ik had er nog nooit van gehoord. Nadat ik begrepen had dat het niet in het rijtje van de Stelling van Pythagoras thuishoorde, ben ik uiteindelijk terechtgekomen bij de stichting Menno van Coehoorn. Zij hadden enkele A4-tjes waarop een reeks forten stonden met hun locatie en doelstelling. Ik wist eindelijk waar we het over hadden. En nu kon ik verder gaan. Van alle kanten plukte ik informatie vandaan. Als een rollende sneeuwbal werd mijn kennis groter. Als eenzelfde sneeuwbal werd mijn verzameld papier ook groter. Ik was goed in het naast elkaar leggen van informatie. En daar een samenhang in te vinden. Zo kon ik de inundatievelden samenstellen uit de lokale kaartjes voor de fortcommandanten, waardoor een totaal overzicht werd verkregen. Als niet dienstplichtige had ik ook geen idee van een militaire organisatie en de wapens. Het was een waterlinie en ik ben ingenieur Weg en Waterbouwkunde. Dat was weer wel een groot voordeel.
Maar René zit nu met stapels verzameld papier. Gelukkig heeft hij het inmiddels al beter geordend dan dat ik het had gedaan, en is het meer toegankelijk geworden. Het heeft mij wel moeite gekost om het over te doen. Het is toch iets wat je jaren hebt verzameld. Een deel van jezelf is een groot woord, maar het voelde wel zo. Dat ik het aan René heb overgedragen heeft drie redenen: Mijn conclusie was dan ook dat het wenselijk is om het aan René Ros te overhandigen. Hij is de man die kan beoordelen wat de moeite van het bewaren waard is en veilig stellen. Bij deze dus en ik wens hem veel wijsheid en geduld bij het ordenen van mijn verzameld materiaal. N.B. Het materiaal is begin mei 2021 overgedragen en met hulp van Rob door René uitgezocht. Zodra al het materiaal is geordend en de foto's zijn gedigitaliseerd, zal er in deze nieuwsbrief aandacht aan de inhoud ervan worden besteed. Dat kan nog een aantal maanden duren. En is er iemand met apparatuur en gelegenheid om te helpen met het digitaliseren van een beperkt aantal negatieven (kleinbeeld t.e.m. A4) en dia's?
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 504
Van harte nodig ik u uit om op 3 september aan de degelijke en gespecialiseerde gidsenlezing verzorgd door René Ros deel te nemen. Alle aspecten van de Stelling worden belicht, zoals ze ook op de website 'Stelling van Amsterdam' aan bod komen.
Graag nodigen we u uit voor het online Platform Militair Erfgoed op dinsdagmiddag 21 september van 14.00 tot 17.00 uur. Vanwege Prinsjesdag beginnen we wat later dan u gewend bent.
In februari van dit jaar werd in Nieuwsbrief 497 aandacht geschonken aan de watersnoodramp van 1916. Daarbij was gebleken dat een militair een van de weinige dodelijke slachtoffers was in het gebied van Waterland en de Zaanstreek. Toen konden we vanwege de lockdown zijn controle- en straflijst nog niet in het archief opzoeken.
Leguit en Pronk worden ook genoemd in De Nederlander d.d. 19-01-1916 in het artikel 'De Overstroomingen':
Mijn archief heb ik verzameld vanaf het moment dat ik voor de provincie Noord-Holland een onderzoek begon naar de Stelling van Amsterdam. Liever gezegd is het ongeordend papier dat bestaat uit foto's, aantekeningen, archiefstukken en proefdrukken voor het studiebericht, het Stellingboek uit 1988 en de fietsroute waar ik aan heb gewerkt. Dit archief heb ik onlangs overgedragen aan René Ros.