Sector Ilpendam

Fort aan de Jisperweg

(Batterij bij de Jisperweg, Batterij aan de Jisperweg)

Locatie:

Het fort ligt langs de zuidelijke ringdijk van de Beemster polder. Het Noordhollands Kanaal loopt achter het fort en de dijk.

Doel:

"Afsluiting en verdediging van het daarop aanloopend acces." (de Jisperweg.)

In 1918 in gebruik genomen als militair huis voor circa 20 arrestanten, niet zijnde dienstweigeraars, van de krijgsraad. Overige arrestanten werden opgesloten in Fort aan de Nekkerweg of Fort bij Spijkerboor.

Bezetting:

190 (1913), 133 (1920)
Zie Kanonnier Hoogendoorn, Vuurwerker Meerhof en Polderwerker Verhoeven.

Bewapening:

Zie Opgave der Bewapening 1910.

Historie:

Zie Historische kalender.

Omschrijving:

Vanaf de ringdijk loopt de toegangsweg naar de keelzijde van het fort. De fortwachterswoning en de ijzeren bergloods zijn niet meer aanwezig. De ijzeren bergloods was gelijk aan de nog aanwezige loods van Fort bij Vijfhuizen.
Om het gehele fort ligt een gracht, de toegangsbrug is niet meer aanwezig en is vervangen door een enkele dam.

Het hoofdgebouw is aan de keelzijde voorzien van een deur en twee ramen met stalen luiken naar elke ruimte. De ruimte die leidt naar de poterne heeft een grote dubbele stalen deur. Er zijn twee keelkazematten tegen het hoofdgebouw geplaatst.
Er is geen frontgebouw aanwezig maar de poterne is via twee grote dubbele stalen deuren naar de terrepleinen aan weerszijden toegankelijk. Twee stalen stormdeuren op de beide flanken van het hoofdgebouw geven ook toegang tot het terreplein.
De frontwal is nog aanwezig en bevat vier mitrailleuropstellingen en middenvoor, in plaats van een frontgebouw, een hefkoepelgebouw.

De bomvrije gebouwen zijn ingedeeld als Type C.
Het hoofdgebouw heeft 18 ruimten, van verschillende diepten, waarvan enkele met tussenwanden in kleinere lokalen zijn verdeeld voor wasruimten en munitiemagazijnen. Er zijn twee observatieposten aan beide zijden aanwezig.
De poterne verbindt het hoofdgebouw, door de aarden dekking ervan, met het hefkoepelgebouw.

Samen met Fort aan de Middenweg de laatst gebouwde forten in de Stelling.De woning en een ijzeren bergloods zijn gesloopt.

Sinds november 1916 was hier het materiaal voor een pontonbrug opgeslagen dat tot die tijd opgeslagen behoorde te zijn in een loods bij Fort bij Spijkerboor.

In gebruik als magazijncomplex gedurende onbekende periode en op 1-12-1950 als buskruitmagazijn. In 1980/1983 nog in gebruik. Smalspoor was hiervoor aanwezig.

De voorzieningen voor een Bewarings- en Verblijfkamp voor politieke delinquenten werden in 1946 gedeeltelijk aangebracht maar het fort is niet als kamp gebruikt.

Ergens tussen 1958 en 1980 moest een Amerikaanse kruiser met 18 nucleaire dieptebommen naar een scheepsdok in Amsterdam. Het betrof waarschijnlijk het type Anti-Submarine Rocket (ASROC).
De dieptebommen, waarschijnlijk alleen de voortdrijvende raket, werden voor tien dagen in dit fort opgeslagen.

Zie ook Militaire Competitiewedstrijden.

Omgeving:

De originele situatie rond het fort is behouden: open polderlandschap buiten de Stelling en de dijk en het kanaal binnen de Stelling.

Eigenaar:

Natuurmonumenten

Gebruiker:

-

Gebruik:

Natuurgebied

Monument status:

Provinciaal Monument Noord-Holland; Lijst van Werelderfgoed UNESCO