Mensen

Gevangene De Man

Naam voluit:

Salomon Herman Hamburger (roepnaam Sal),
vanaf 9 september 1943: Herman de Man

Geboren:

11 juli 1898, Woerden (Utrecht, tot 1989 Zuid-Holland)

Overleden:

14 november 1946, Schiphol (Haarlemmermeer)

Levensloop:

Sal Hamburger werd op 11 juli 1898 in Woerden geboren. Zijn moeder is Sara Cohen Schavrien en zijn vader is Herman Salomon Hamburger, koopman. Door geboorte is hij Joods.
Door zijn ouders en vrienden koestert hij al vroeg socialistische en anarchistische sympathieën en werd een vurig pacifist.

Op 1 februari 1918 werd Salomon Hamburger in voorarrest te Leiden geplaatst wegens dienstweigering. Uiteindelijk zou hij tot twee jaar gevangenschap veroordeeld worden welke hij in het Fort bij Spijkerboor (26 juli - november 1918) en Scheveningen (november 1918 - 18 januari 1919) doorbracht tot na de wapenstilstand van de Eerste Wereldoorlog op 11 november 1918.
In Fort bij Spijkerboor zou hij meewerken aan een clandestien, handgeschreven gevangeniskrant 'Het Daghet'. Na vijf uitgaven werd publicatie onmogelijk gemaakt door de directie. Een van de bijdragen van Salomon is het rijm 'Die eerlijke bewakers'.

Na zijn vrijlating werkte hij, na frauduleuze handelingen in Dordrecht, enige tijd bij een krant in Brussel, België. Daar gebruikte hij voor de eerste maal 'Herman de Man' als pseudoniem.

In 1921 keerde hij bij zijn ouders terug en werkte hij voor een dagblad in Gouda en bij een persagentschap in Den Haag. Sal trad op 19 maart 1924 in het huwelijk met Eva Jeannette Marie Kalker. Uit dit huwelijk werden, behalve 1 zoon die jong overleed, vier zoons en drie dochters geboren. In navolging van zijn vrouw en kinderen trad Sal in 1927 toe tot het Rooms-Katholieke geloof.

In 1922 debuteerde hij met de roman "Aardebanden" en werd een succesvol romancier. Zijn bekendste roman is "Het wassende water" uit 1925. De roman werd bekroond en veel later voor de televisie verfilmd.

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog verbleef Sal in de Franse Alpen. Via Portugal ging hij naar Londen waar hij bij de regeringsvoorlichtingsdienst en Radio Oranje werkte. Bij Koninklijk Besluit wordt zijn achternaam in 1943 gewijzigd in 'De Man'.
Na een conflict met zijn superieuren wordt hij naar Curaçao overgeplaatst waar hij de plaatselijke radio-omroep opzet in het Riffort te Willemstad.

Na terugkomst in Nederland in augustus 1945 bleek dat zijn vrouw en vier kinderen in Duitsland waren vergast. De oudste zoon was in Frankrijk gefusilleerd.
De Man kon en wilde niet meer schrijven en werd directeur van een auto- en motorbedrijf in Eindhoven. Hij kwam om het leven bij een vliegtuigongeluk op Schiphol in 1946. Alle 26 passagiers van de Douglas C-47 (PH-TBW) kwamen om bij de derde landingspoging bij slecht weer.

Bron:

G.M.C. Vaartjes, Instituut voor Nederlandse Geschiedenis,
Boek 'De Man achter de tralies. Herman de Man en het antimilitarisme van zijn tijd' van Homme Wedman.