Nieuwsbrief 275Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Amsterdam. Deze nieuwsbrief is, met illustraties, ook te vinden op: Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan ge-interesseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.
|
InhoudIn deze nieuwsbrief:
Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.
|
InleidingBeste lezer, Een viertal organisatoren hebben een artikel aan deze nieuwsbrief bijgedragen over een aantal activiteiten in de komende periode. Een nieuwe website met de agenda voor de Stellingmaand is, een maand later dan voorgaande jaren, nog niet beschikbaar. Overigens is het Fort benoorden Spaardam afgelopen zondag gekraakt en het is onzeker of de openstelling ervan door kan gaan. Helaas komt de samenwerking van de nieuwe Stichting Cultureel Erfgoed Noord-Holland (C.E.N.H.) met ondergetekende maar niet van de grond. [91 woorden weggelaten op aanraden adviseurs.] Daar zullen de abonnees en bezoekers helaas ook wat van merken. Reageren op deze nieuwsbrief kan op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/ René Ros
|
MEGA-activiteiten dit najaarOok dit jaar draagt Stichting Mega en haar medewerkers weer bij aan activiteiten in augustus en september. Hieronder volgt informatie over vier van deze activiteiten. Het betreft het verzorgen van rondleidingen in twee unieke forten, toevallig beide met een caponniere. Daarnaast presenteert Stichting Mega zich met een informatiekraam op twee toepasselijke evenementen; kom zeker eens kijken en een praatje maken! Op het Fort bij Abcoude vindt op zaterdag 25 augustus van 11.00 tot 17.00 uur de Dag van het Veen plaats. De Dag van het Veen 2007 biedt een zeer uitgebreid programma met kunst, muziek activiteiten en informatie. Of je nu van theater, muziek of poezie en van lekker eten houdt, jong bent of juist oud, actief of alleen nieuwsgierig: je kunt meedoen. Stichting Mega staat er met een kraam. Op zaterdag 8 september (Open Monumentendag) verzorgt Stichting Mega rondleidingen op het Fort aan de St. Aagtendijk dat in samenwerking met de gemeente Beverwijk dit jaar voor het eerst is opengesteld. Het fort is van 10.00 tot 17.00 uur gratis toegankelijk voor het publiek. Op zaterdag 22 september wordt op het Hembrugterrein in Zaandam de Erfgoedmarkt gehouden, met alle historische verenigingen, organisaties, musea en erfgoedverzamelaars uit de Zaanstreek. Historische films, onder meer over de hembrug/hemtunnel, fotografie, schilderijen, muziek, wat te drinken en een poffertjeskraam. Met rondleidingen op het terrein inclusief een bezoek aan het Hembrugmuseum. Ook komt er een oral history-hoek, waar oud-werknemers en omwonenden hun herinneringen aan het complex kunnen laten vereeuwigen. Tevens verzorgt Stichting Mega op zaterdag 29 september, voor het tweede jaar, de rondleidingen in het Fort bij Hoofddorp. Van 10.00 tot 16.00 uur worden rondleidingen gegeven door dit bijzondere fort en is er een kleine tentoonstelling en zijn ook hier de computers met de website aanwezig. In de kantine van de schietvereniging zijn consumpties te koop en je kan schieten met luchtdrukpistolen. Daarnaast organiseert uw redacteur op 22 september een barbecue op een fort ter gelegenheid van zijn veertigste verjaardag. Sorry, alleen voor genodigden...
|
Opening op Fort bij EdamDoor Stichting Fort bij Edam. De Stelling van Amsterdam staat de hele maand september in het zonnetje. Maar het weekeind van 1 en 2 sptember is het extra feest in het Fort bij Edam. Daarnaast verzorgen de vrijwilligers van het fort een geweldig tweedaags evenement voor alle bezoekers. Soldaten in uniform van Nederland mobilisatie 1914-1919 en Nederland 1939-1940, tweede wereldoorlog en zelfs de koude oorlog zullen dit weekeind het fort veroveren. Ze presenteren zich aan het publiek en beelden het leven van toen uit met alle details van toen. Er zullen diverse tentoonstellingen te bezichtigen zijn: legervoertuigen van rijwielen tot vrachtwagens, wapens van mitrailleurs tot mortieren, er zijn kanonschoten te horen, er zal een veldsmidse aan het werk zijn, er is verkoop van militariaspullen en nog veel meer!!! De kok zal de soldaten voorzien van voedsel en het publiek kan genieten van diverse versnaperingen. Ook aan de kinderen wordt gedacht; erg leuk en spannend!!! Dit mag u echt niet missen! Kom dus zaterdag 1 of zondag 2 september tussen 11.00 uur en 16.00 uur naar het Fort bij Edam aan het Oorgat 10 in Edam. Volwassenen 5 euro en kinderen tot 12 jaar 2 euro. Fort
bij Edam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/edam/>
|
Stellingmaand in het Noordhollands Dagblad
De dagbladen van HDC Media besteden voorafgaand en tijdens de Stellingmaand drie krantenpagina's aan de Stelling van Amsterdam in algemeenheid en het programma tijdens de vijf weekeinden van september in het bijzonder. De eerste verschijnt volgende week (week 35) in Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, IJmuider Courant, Gooi- en Eemlander en Leidsch Dagblad. De tweede en derde in week 36 en 38. Telkens wordt aandacht besteed aan het ophanden zijnde programma in de 27 verdedigingswerken die meedoen aan de Stellingmaand dit jaar. In samenwerking met Stichting Mega komen daarnaast weetjes en feiten over de Stelling aan bod. HDC Media: <http://www.hdcmedia.nl/>
|
Natuur en geschiedenis op Fort bij KrommeniedijkDoor Vrijwilligersgroep Fort Krommeniedijk. Op 8 september is het Fort bij Krommeniedijk het begin- en eindpunt van een uniek evenement. Op deze zaterdag is het gehele fortterrein en een gedeelte van de Uitgeesterbroekpolder opengesteld. Normaal zijn deze gebieden van Landschap Noord-Holland niet toegankelijk. Vanaf 10.00 uur bent u welkom op het fort. Na inschrijving kunt u de uitgezette wandeling lopen. Dit mag op eigen gelegenheid, maar u kunt ook meewandelen met één van de leden van de Vogelbeschermingswacht Zaanstreek, die u meer bijzonderheden kunnen vertellen. Ook in het fort zelf is vanalles te beleven. Gidsen van de werkgroep Fort bij Krommeniedijk vertellen over de geschiedenis van het gebouw en de omgeving. Diverse verenigingen zijn aanwezig met tentoonstellingen over de natuur, de geschiedenis van het landschap, archeologie, forten en de geschiedenis van de streek. Wandelaars die de polder intrekken, kunnen hier veel achtergrondinformatie vinden. Rond het middaguur zorgt de Dorpskapel van Onderling Genoegen uit Krommenie voor de muzikale omlijsting. Ook aan de inwendige mens is gedacht. Tot 14.00 kunt u starten met een begeleide of zelfstandige polderwandeling. Een half uur later vertrekt de laatste rondleiding door het fort en om 16.00 gaan de hekken weer dicht. De toegang tot het fort en de diverse exposities is gratis, voor deelname aan de wandeling of een rondleiding betaalt u 1 euro per persoon. Het is raadzaam voor de wandeling stevig schoeisel en een verrekijker mee te nemen. Fort bij Krommeniedijk: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/krommeniedijk/>
|
Deuren open van Fort bij PenningsveerDoor Stichting Fort Penningsveer. Foto: Co Wies†. Op zaterdag 8 en zondag 9 september staan de deuren van het Fort bij Penningsveer wijd open in het kader van de Open Monumentendagen. U kunt daarna een kijkje nemen bij een van de vele kramen die er dit weekeind staan met o.a.: Rond het fort en in de poterne wordt van de volgende kunstenaars werk geëxposeerd: Voor de kinderen tot 12 jaar staat er een springkussen, alle kinderen kunnen meedoen aan een speurtocht of onder professionele begeleiding kanovaren. Fort bij Penningsveer: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/penningsveer/>
|
Televisie tipsKijk op 1 september om 17.00 uur naar het programma "Geheim landschap" bij de AVRO op Nederland 2. In een item van circa zeven minuten komt de Stelling van Amsterdam aan bod. Tevens aandacht voor de Staats-Spaanse Linies, de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de IJssellinie. En op zondag 9 september op Nederland 3 zal het programma Netwerk (aanvang 20.25 uur) gaan over Koude Oorlog gebruik van forten, waaronder Fort bij Uithoorn. Bericht op Stelling Forum: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=243>
|
Korps Luchtwachtdienst 3Met dank aan Sandra van Lochem. Het lijkt inmiddels bewezen dat de luchtwachtposten een groot militair geheim waren. Geen enkele reactie is ontvangen naar aanleiding van twee oproepen om informatie. Ondertussen hebben Sandra van Lochem en uw auteur met resultaat zelf archiefbronnen geraadpleegd en mensen actief benadert. De raatbouwtoren Nieuw Loosdrecht stond op landgoed Eikenrode maar bestaat niet meer. Er is contact met de eigenaar om binnenkort te kijken wat er nog precies van de fundering resteert. Over de post bij Egmond aan Zee konden we Frank Stelwagen benaderen en hij wist de exacte locatie te geven van de ondergewerkte Duitse personeelsbunker waar de post op heeft gestaan. We hebben een originele foto van de post, maar die mag helaas niet gepubliceerd worden. De luchtwachtpost in of nabij Leimuiden kan volgens archiefbronnen ook in Oude Wetering of Roelofarendsveen zijn. Mogelijk is het zelfs de starttoren die lokaal de BB-toren wordt genoemd. Korps Luchtwachtdienst (Amsterdam): <https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/kld/>
|
Cursus landschapsgidsen in Laag HollandDoor Fleur Engel, IVN Consulentschap Noord Holland. Nationaal Landschap Laag Holland is een uniek gebied waarin bovendien bijna de hele Stelling ten noorden van het Noordzeekanaal ligt. Het is een landschap met sterke kernkwaliteiten: de grote openheid, de vele weide- en moerasvogels, het oude geometrische inrichtingspatroon in de droogmakerijen, de veenpakketten, de middeleeuwse strokenverkavelingen, de historische watergangen, de vele archeologische locaties en karakteristieke dijk en lintdorpen. Vele mensen komen jaarlijks het gebied bewonderen, ook onder leiding van een gids. Veelal hebben gidsen specialistische kennis van bijvoorbeeld de natuur of juist de cultuurhistorie. Om bezoekers een goede indruk te geven van de uniciteit van Landschap Laag Holland is het juist waardevol om tijdens een excursie informatie te geven over het landschap in al haar facetten. In het najaar van 2007 start in Laag Holland de cursus landschapsgidsen. De cursus bestaat uit 11 les modules, waarbinnen aandacht wordt besteed aan theoretische kennis van het landschap. Maar ook de manier waarop het landschap benaderd kan worden, de verschillende ‘brillen’. De modules zijn ontwikkeld door IVN Nederland, en worden toegespitst op Landschap Laag Holland. Binnen de cursus zullen verschillende gastdocenten worden uitgenodigd en gaan we zelf ook het landschap in. Gestreefd wordt om de cursus op verschillende locaties te laten plaats vinden. Een aantal organisaties die betrokken zijn bij de cursus: Zaans Museum/ Zaanse Schans, bezoekerscentra Ilperveld, Poelboerderij en de Breek, lokale IVN afdelingen Twiske en Waterland, de Stelling van Amsterdam, de Vereniging Agrarisch Natuurbeheer Waterland, Lia Vriend (LIA, geograaf) en Nationaal Landschap Laag Holland. Data zijn (onder voorbehoud): De cursus is bedoeld voor bestaande gidsen met een natuur- en of cultuur historische achtergrond. Gestreefd wordt naar een gelijke vertegenwoordiging van deelnemers met een natuur- en cultuurhistorische achtergrond. De
kosten bedragen (onder voorbehoud) 175 euro per deelnemer. Laag Holland: <http://www.laagholland.nl/>
|
Fort in Madurodam?Zou het niet terecht zijn als van elk Werelderfgoed in Nederland een representatief bouwwerkje in Madurodam komt? Het zijn erfgoederen die belangrijk genoeg zijn voor Nederland en de UNESCO, maar niet voor Madurodam? Goed voor de bewustwording en goede promotie! Het Rietveld-Schroderhuis staat er al, evenals het Muiderslot. In principe is een fort niet moeilijk, een hoop zand en een paar muren met deuren. Door inworp van een dubbeltje het terrein onder water en de hefkoepels omhoog laten komen en knallen... Overigens, Madurodam zelf is een oorlogsmonument. Maar bevat ook weer miniaturen van oorlogsmonumenten! Madurodam: <http://www.madurodam.nl/>
|
Ein Hollander bie MeestrichtMijn vakantie ging dit jaar weer naar een andere Nederlandse regio. Dit keer naar Zuid-Limburg waar het landschap erg vaak in het zonlicht baadde. Veel dingen gedaan maar daarvoor verwijs ik naar de VVV's van Maastricht en Zuid-Limburg. Ook over de verdedigingswerken zal ik niet uitweiden, op twee aanraders na om eens buiten de Stelling te kijken en te leren. De eerste aanrader is wat de VVV Maastricht als 'Maastricht Kazematten' in de markt zet (zie website Maastricht Underground). Een rondleiding duurt een uur en begint bij het Waldeck Bastion, een paar muren in een plantsoen tussen de woningen. Een polderbewoner vraagt zich dan af hoe lang je als gids daarover kan vertellen. Het bleek echter dat het gehele gangenstelsel tegen gravende aanvallers nog aanwezig is. Zelfs de contrescarpgebouwen zijn nog aanwezig onder de woonwijk die er in de jaren 1920 overheen is gebouwd. Iets naar het noordoosten is een ander deel van deze Hoge Fronten nog geheel bovengronds zichtbaar. De gids kon en wilde ook de moeilijkere inzichten vertellen (zie foto links). De tweede aanrader is het Fort Eben-Emael in Belgie en was me al door meerdere mensen aanbevolen. Eens per maand is er een Open Deur dag, maar net niet in mijn vakantieperiode. Stiekem geven ze in augustus ook op zaterdag en zondag een rondleiding, zoals zondag 5 augustus. Tot ons beider verbazing liep ook Joan Rückert het terrein op (zie foto rechts); hij is gids op het Fort bij Spijkerboor en doet ook veel rondleidingen voor Stichting Mega. Even later spraken we een gezin uit Hoofddorp met drie Stelling-generaals! Er zit geen raampje in het fort, maar wel lange gangen in de mergel. Met 75 hectare (150 voetbalvelden) is het het grootste fort van tenminste de Benelux. De bouw begon in 1932 en was eigenlijk in mei 1940 niet voltooid. De Duitsers gebruikten zowel een nieuw transportmiddel als een nieuw explosief om het fort in 15 minuten uit te schakelen. Met onhoorbare zweefvliegtuigen landde ze bovenop de heuvel en schakelden met hol(le)ladingen het geschut uit. Een hollading van 50 kg geeft een zeer krachtige vuurstraal van 3200 graden Celsius met 14 km/s en gaat door 25 cm staal of 35 cm beton. Van twee jonge Belgen die zich onder een uitkijkkoepel veilig waanden, werd alleen een halve schoenzool teruggevonden. Er sneuvelden in totaal 24 Belgen en 6 Duitsers. VVV Maastricht: <http://www.vvvmaastricht.nl/>
|
OverigOnder dit kopje zullen alleen korte mededelingen over de website, nieuwsbrief en het forum gedaan worden. Overig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum. Door je te registeren bij het forum kan je eenvoudig zien welke onderwerpen zijn geplaatst sinds je vorige bezoek en kan je zelf berichten plaatsen. - Meldingen over militair erfgoed in de media vind je in 'Forten in het Nieuws'. - Een overzicht van de belangrijkste wijzigingen aan de website kan je vinden op: - Een animatie van de foto's uit 1940 en 2007 van de keelkazemat van Fort aan Den Ham: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=208> - 'Fort bij Hoofddorp wordt opgeknapt. Schutters in het nauw' op RTV NH: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=213> - 'Reddingsplan voor radarstation bij Marum', de grotere broer van Seeadler: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=217> - 'Stelling van Amsterdam krijgt eerste provinciale Beeldkwaliteitplan': <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=214> - Tweede serie van TV-programma 'De Restauratie' (vanaf 5 september) met een fort in de NHWL en een bescheiden verband met de Stelling: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=232> - Ze zijn verhuisd; foto's van de openbare schuilplaats in het depot van het Gemeentearchief Amsterdam mogen nu getoond worden: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=233> - Boekje 'Erfgoed langs weg en water' van Rijkswaterstaat te downloaden: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=236> - Jaarverslag 2006 van Stichting Herstelling is te downloaden: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=238> - Fort benoorden Spaarndam is gekraakt: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?p=659>
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |