|
InleidingBeste lezer, Een aantal mooie informatie-posters zijn uit het zicht verdwenen en het Kenniscentrum Waterlinies doet een poging ze terug te vinden. Tevens de aankondiging van een geheel ander soort publicatie van ondergetekende: Luipaards Hulp. In een veteranenblad werd een opmerkelijke oorlogsherinnering gevonden, dat mogelijk verband houdt met een Duits foto-album in onze collectie. Vervolgens drie aankondigingen van activiteiten van de Historische Vereniging Westzaan, Stichting Militair Erfgoed en Kenniscentrum Waterlinies. Maar het belangrijkste artikel van deze nieuwsbrief is het verhaal van een noodlottig ongeval in 1896. Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2019/nieuwsbrief-482/ De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 27 november verschijnen. Veel leesplezier! Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten-De afgelopen vier jaar waren twee Duitse (betonnen) oefenbommen in bruikleen bij het Waterlinie Museum op Fort bij Vechten. Als tegenprestatie zijn een aantal vrijkaarten voor het museum ontvangen. Deze zijn onlangs per twee stuks verloot onder de donateurs. Iedereen die ervoor in aanmerking wilde komen heeft de vrijkaarten inmiddels ontvangen. - Zondag 10 november was deze website weer eens een dag gesloten. Om stil te staan bij het vele werk dat er door veel mensen in gestopt is. En als protest tegen mensen die daar wel heel gemakkelijk mee omgaan. Waarvan plagiaat plegen en ons als medewerkende partij noemen wel het ergste is dat we ooit gezien hebben. - Op 21 oktober jl. is op 88-jarige leeftijd Hetta Prijs-Doesburg overleden. Zij was, met haar man Jan, van 1970 tot 1999 fortwachter van Fort bij Spijkerboor. (Met dank aan John van der Jagt.) - Op 3 januari as. verschijnt een nieuwsbrief én bestaat onze website 21 jaar. Wil jij een stukje voor die nieuwsbrief schrijven om te feliciteren? Een belevenis vertellen waar de website een rol in speelt? Zeggen wat je van de nieuwsbrief en het achterliggende onderzoek vindt? Schrijft dan een artikel van max. 500 woorden en stuur het ons toe!
|
Waar zijn de Tempelman-posters?Tekst en foto: René Ros (Kenniscentrum Waterlinies).
Lex Tempelman† is technisch tekenaar en heeft naast tekeningen voor informatieborden en het boek ‘De Nieuwe Hollandse Waterlinie in vogelvlucht’ ook diverse informatieve posters gemaakt. In onze collectie hebben we een kist met elf van dergelijke oprolbare posters, die voor tijdelijke tentoonstellingen beschikbaar zijn. Veel van deze posters gaan over Fort bij Honswijk en de omliggende verdedigingswerken. Graag zouden wij willen weten waar die andere posters zijn en, indien mogelijk onder onze hoede nemen om ze aan geïnteresseerde partijen te kunnen uitlenen. Weet u waar deze posters mogelijk zijn? Neem dan alstublieft contact met ons op. Delen enz. van dit bericht wordt op prijs gesteld. N.B. De vijf posters zijn in november 2024 gevonden als onderdeel van de bezittingen van stichting MEGA. Kenniscentrum Waterlinies
|
Luipaards HulpTekst en foto: René Ros.
Op basis van documenten van het Northern Neutrals Committee, wordt een beeld geschetst van de vier noordelijke neutrale landen, en met name Nederland, in de periode 1917-1918. Wat waren de Britse standpunten over diverse kwesties waar Nederland als neutraal land tijdens de Eerste Wereldoorlog mee te maken kreeg? En zouden de Britten ('luipaard') de gehoopte militaire steun verlenen als Duitsland ('adelaar') ons land zou binnen vallen? "Over het algemeen bevestigen deze documenten de bestaande historiografie maar op twee punten zijn er afwijkingen. ... René Ros’ onderzoek lijkt dus een kleine aanpassing in ons denken over de Nederlandse neutraliteit tijdens de Eerste Wereldoorlog te rechtvaardigen." (Rian van Meeteren, historicus Eerste Wereldoorlog). De auteur heeft geprobeerd om de informatie uit de vergaderverslagen en de besproken memoranda tot een lopend, op zichzelf staand verhaal in het Nederlands te maken. Tevens zijn documenten van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken gebruikt om een beeld te krijgen over de periode 1914-1917.
|
Spraken deze Duitse en Nederlandse militairen elkaar?Tekst: René Ros. In mijn collectie zit een foto-album van Oberstleutnant Rothe met foto's die in de zomer van oorlogsjaar 1940 van Nederlandse verdedigingswerken zijn gemaakt. Tot mijn verbazing kwam ik onlangs een anekdote tegen over zijn eenheid én een linie die hij heeft bezocht.
In het tijdschrift voor veteranen De Opmaat uit 1997 vond ik een artikel van Tom Koopman waarin Ir. J. Zuurdeeg uit Middelburg werd geciteerd. Hij was tijdens de mobilisatie 1939-1940 werkzaam bij het Centraal Inundatie en Technisch Bureau (CITB) van de Genie. Na de oorlog is hij hoofdingenieur van RIjkswaterstaat in Zeeland geweest. Wat spionage betreft: na de capitulatie van onze strijdkrachten werd ik aangewezen om de Duitse "Pionier Erkundungsstab" over onze verdedigingswerken te informeren. Redelijke kans dat het Rothe was, die hem dat antwoord gaf... P.S. Het is mij nog onbekend waar de Pionier-Erkundigungsstab Holland, Außenstelle I kantoor hield. Er is een groepsfoto voor de deur en twee van de directe omgeving. Ik heb lang gedacht dat het in Utrecht was maar vermoed nu Amersfoort. Wie heeft hier informatie over of wil de foto's eens bestuderen? 'Uniek Duits fotoalbum behouden voor Nederland' in Nieuwsbrief 426 (2015)
|
Lezing in WestzaanTekst: Historische Vereniging Westzaan.
De vergadering begint om 20.00 uur in Dorpshuis de Kwaker (J.J. Allanstraat 127, 1551 RC Westzaan). Aansluitend aan de vergadering, na de korte pauze, geeft om 21.00 uur de heer René Ros van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam een lezing over deze ring van bouwwerken. Bent u geïnteresseerd. Van harte welkom, ook als “niet-lid” van de Historische Vereniging Westzaan. Lezingen
|
Excursie Voorne-PuttenTekst: Stichting Militair Erfgoed. De Stichting Militair Erfgoed (SME) organiseert dit najaar op 23 november een excursie naar een aantal objecten op het voormalige eiland Voorne-Putten ten Z.W. van Rotterdam. Graag nodigt het bestuur je hiervoor uit.
Aan het eind van de dag is het mogelijk voor wie dat wil om gezamenlijk wat te gaan eten. Dit is niet inbegrepen in de excursieprijs. Aanmelden: Let op: aanmelding sluit op 20 november. Na aanmelding en betaling ontvang je per mail nadere informatie.
|
Netwerkdag Kenniscentrum WaterliniesTekst: Myriam de Jong (Kenniscentrum Waterlinies).
De rode draad van de bijeenkomst is deze keer de invloed van de waterlinie op de ruimtelijke en stedenbouwkundige ontwikkeling. In het verleden was de kringenwet daarvan een goed voorbeeld; die bepaalde dat er tot een afstand van 1000 meter rond een verdedigingswerk flinke restricties waren voor de bebouwing. Maar ook de beschermingsregels van het huidige erfgoed leggen beperkingen op. Hoe kunnen we daarmee omgaan? Het programma
Inloop vanaf 12.30 uur en aanvang om 13.00 uur. Afsluiting rond 17.00 uur U kunt zich opgeven via de onderstaande link. Aan deelname aan de netwerkbijeenkomst zijn geen kosten verbonden. We hopen u 11 december te mogen begroeten. Programma en aanmelden Netwerkdag
|
Oefening eiste dodelijk slachtofferTekst: René Ros.
In de historische kranten (Delpher) zijn enkele krantenartikelen te vinden over het overlijden van Cornelis Obbes. Gids Nico Kan ging op zoek naar familie van Cornelis voor informatie, documenten en foto's en kweekte al doende de stamboom. Muiderberger Huib ter Haar ging op zoek naar informatie over het graf en het bevolkingsregister in het Streekarchief Naarden. Raymond Gaveel vond in het Nationaal Archief al snel het stamboek maar geen controlelijst. Wel vond hij het krijgsraaddossier online en daarin zit een uittreksel van de controlelijst. Uit dat krijgsraaddossier blijkt dat in de ochtend van zaterdag 8 augustus 1896 een oefening op het fort plaatsvond, om de droge gracht te verdedigen. Om onduidelijke redenen zat er tussen de exercitie patronen die Wouter Nieman gebruikte, een scherpe patroon waarmee Obbes dodelijk gewond raakte. Uit de straffen tijdens Niemans eerste opkomst kan geconcludeerd worden dat hij geen gedisciplineerde en zorgvuldige militair was. De aanwezigheid van de scherpe patroon kan hem waarschijnlijk niet aangerekend worden. Maar had hij moeten opmerken dat hij een scherpe patroon laadde? Obbes werd niet begraven in Amsterdam, maar in Muiden. In het begraafplaats-register staat kort na de begrafenis de volgende tekst: "Pantserfort Artillerie. plaatsen van een gedenkteeken op graf C. Obbes".
Er is nooit gevochten in de Stelling, maar er ontstaan natuurlijk ongelukken door een grote hoeveelheid mannen met bijzondere apparatuur in ongewone omstandigheden bij elkaar te brengen. Op het Fort aan het Pampus was, naast de verdronken Hendrik Bander, dus ook Cornelis Obbes daar het slachtoffer van. Kanonnier Obbes (nieuw)
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 482
Als u forten bezoekt, dan is de kans groot dat u informatieborden met tekeningen van Lex Tempelman† ziet of hebt gezien. Enkele van door hem gemaakte posters zijn spoorloos en die willen we graag weer ‘boven water’ krijgen!
Na enkele jaren werken en laten rusten, is er weer een meerjarig project afgerond met een publicatie. Deze keer een PDF-document van 32 pagina's over het Britse Northern Neutrals Committee.
In het foto-album zitten meerdere pagina's met foto's in de Grebbelinie, onder andere een waar Rothe voor een kazemat poseert.
Donderdag 21 november 2019 is de jaarlijkse Algemene Leden Vergadering van de Historische Vereniging Westzaan. We presenteren dan een overzicht van de gerealiseerde activiteiten en de plannen. Met aansluitend een lezing over de Stelling van Amsterdam.
De excursie begint om 09.30 met inloop op De Kazerne in Hellevoetsluis en ontvangst met koffie en gebak. Daarna een rondleiding in Hellevoetsluis met nadruk op objecten van W.O.II en langs de kustbatterij, de planning is dat er onderweg ook wat “deuren opengaan die anders gesloten blijven”.
Op woensdag 11 december organiseert het Kenniscentrum Waterlinies weer een netwerkmiddag waarvoor u van harte bent uitgenodigd. De bijeenkomst wordt gehouden op het Fort bij Vuren nabij Gorinchem.
Op Fort aan het Pampus werd ik staande gehouden door een militair. "Psst, weet je dat er nóg iemand op dit fort om het leven is gekomen?" Hij zou een klokkenluider kunnen zijn, maar deze tragedie bleek lang geleden te hebben plaatsgevonden. En de fluisterende militair was gids Nico Kan in uniform.