|
InleidingBeste lezer, En hier is de laatste nieuwsbrief van 2019... Het is druk met werkzaamheden, contacten enzovoort maar er zijn nog weinig teksten over gereed. Deze nieuwsbrief is een lichte afronding van een jaar met 17 nieuwsbrieven. Het mooiste artikel is over een gesprek met de hoogbejaarde zoon van een magazijnwachter en de daaruit volgende biografie over zijn vader. Het geeft onder andere een beeld van de functie van wachter als sociaal vangnet. En daarmee sluit het ook weer aan op het Fortwachters Register... Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2019/nieuwsbrief-484/ Wil jij een artikel over militaire historie schrijven voor deze nieuwsbrief? Of heb je tips en wensen voor artikelen? Laat het ons dan weten! De volgende nieuwsbrief zal op 3 januari verschijnen. Veel leesplezier! Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten- Op 3 januari as. verschijnt een nieuwsbrief én bestaat onze website 21 jaar. Wil jij een stukje voor die nieuwsbrief schrijven om te feliciteren? Een belevenis vertellen waar de website een rol in speelt? Zeggen wat je van de nieuwsbrief en het achterliggende onderzoek vindt? Schrijft dan een artikel van max. 500 woorden en stuur het ons toe! - Deze nieuwsbrief is wel eens door iemand 'de vaginamonologen' genoemd. Nogal vreemde typering maar blijkbaar omdat ik, René Ros, de persoon ben die de meeste artikelen schrijft. Maar dat hoeft niet, iedereen die een artikel met een historische insteek wil schrijven dat past binnen de website, is van harte welkom om dat te doen. Artikelen over hedendaagse activiteiten en ontwikkelingen worden niet meer opgenomen, omdat daar andere partijen voor zijn. Voor sponsors en samenwerkingspartners is dat nog wel mogelijk. - HELP! Wie wil drie foto-albums uit de periode 1937-1945 met ca. 200 foto's en formulieren scannen en helpen beschrijven? Het betreft foto's van iemand uit de regio Amsterdam, lid van het Bijzondere Vrijwillig Landstormkorps "Stelling van Amsterdam", in mei 1940 bij Numansdorp actief, verzetsman en gemeentewerker. Tevens is er enig materiaal van zijn vader, gemobiliseerd in de Eerste Wereldoorlog.
|
“Hij blijkt een bet-overgrootvader van me te zijn!”Tekst: René Ros (Kenniscentrum Waterlinies). In 2019 heeft het Kenniscentrum Waterlinies de fortwachter-registers 1852-1940 gedigitaliseerd. Het doel was om landelijk de namen openbaar te maken en een verband te leggen tussen militair erfgoed en genealogie. Het register is nu online raadpleegbaar.
Door het project zijn er ook min of meer onbekende locaties in beeld gekomen zoals verdwenen kustbatterijen bij Rockanje en op Vlieland. Maar ook legerplaatsen zoals de Legerplaats bij Donderen (Drenthe) waar de schietbanen nog in het terrein te herkennen zijn als wandelbos “Koegelbargen”. Tevens bleek de functie van militaire sluiswachter bestaan te hebben. De bronnen zelf zijn niet compleet, soms overlappend, bevatten fouten en zijn handgeschreven met doorhalingen zodat het niet eenvoudig is om een volledig betrouwbare digitalisering uit te voeren. Bovendien zijn de namen van de forten in de loop der tijd op verschillende manieren geschreven. We blijven de gegevens verder verrijken en nog niet alle informatie is daardoor beschikbaar. Maar vanaf 11 december is het online Fortwachters Register te raadplegen, via de website van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. Fortwachters Register (nieuw)
|
Fortcodes
Voor de uitwisseling van digitale informatie is een unieke code noodzakelijk zodat meerdere partijen eenvoudig en eenduidig een fort of bunker kunnen identificeren. We stellen hierbij een systeem van codes voor militair erfgoed voor, en stellen basisgegevens voor ieders gebruik beschikbaar. Het idee hiervoor bestond al decennia maar er was nooit een aanleiding. Het Fortwachters Register (zie artikel hierboven) was die aanleiding. Er moest namelijk een lijst van forten e.d. aangeleverd worden die ook in de toekomst nog bijgewerkt kon worden. Omdat er forten aan de lijst worden toegevoegd, namen gewijzigd, enzovoort. Voor die uitwisseling is het noodzakelijk dat er een uniform nummer of code wordt gebruikt. Daarvoor zijn nu twee lijsten van linies/categorieën en van objecten beschikbaar gesteld, met codes en namen. De doelgroep is een kleine, namelijk partijen die een databank over forten hebben en gegevens daarover met andere partijen willen uitwisselen. Als je zo'n databank hebt of maakt, dan ben je van harte welkom om de voorgestelde fortcodes te gebruiken. En neem ook gerust contact op om te bespreken welke gegevens we zouden kunnen uitwisselen.
|
Korporaal BlokpoelTekst: René Ros (Doc.cent. StvA).
In het zakboekje bleek weinig informatie te staan en veel verder dan de eenheid '2e Regiment Vesting Artillerie, Depot Bataljon, 3e Compagnie' kwam het niet. In het Nationaal Archief kon zijn controlelijst helaas niet gevonden worden. En omdat Martinus Hermanus Blokpoel in Twisk is geboren, is het op dit moment moeilijk meer archiefstukken over hem te vinden. In 1914 trouwde de, dan 24-jarige, in Amsterdam en ging er ook wonen, waarna drie kinderen werden geboren. Maar goed, zakboekje wordt bewaard en zijn naam is genoteerd. Vastgelegd in de database zodat ik zijn gegevens kan vinden als ik ooit nog op de naam stuit. En op de website zodat anderen, wellicht met aanvullende informatie, hem én mij kunnen vinden?
|
Archief AlkmaarTekst: René Ros (Doc.cent. StvA). Het Regionaal Archief Alkmaar was het laatste archief met direct relevante dossiers, dat nog geraadpleegd moest worden. In de zomer van 2019 zijn een flink aantal dossiers ingezien en de interessante daarvan gefotografeerd. De inhoud daarvan zal de komende tijd uitgeplozen en gepubliceerd gaan worden.
In een ver verleden had iemand de inventarissen al eens nagelopen en 34 dossiers in 7 archieven met betrekking tot de Stelling genoteerd. Om redenen die ik niet zal vermelden, heb ik dat geheel opnieuw moeten doen. Daarbij kwam ik op dezelfde dossiers, maar vond 17 dossiers meer in 9 archieven. Over inundaties werd vooral veel over de Wieringermeer in 1945 aangetroffen. En op het trefwoord 'fort' kwamen vooral de forten van de Stelling van Den Helder boven water. Beide onderwerpen zijn buiten beschouwing gelaten. Wat overbleef aan interessant materiaal, was merendeels klein grut in veel verschillende archieven van de toenmalige, kleine polderbesturen. Vooral vergunningen en oefeningen met betrekking tot inundatiewerken. Een gemeenschappelijk onderwerp in veel archieven waren de Nederlandse inundaties van 1940 en de Duitse van 1944 met stukken over de schade, en het verhalen van die schade. Zoals de extra elektrakosten voor het uitmalen. Maar ook interessante stukken over de Bescherming Bevolking en vroege herbestemmingsplannen door het recreatieschap. Wanneer er geen urgentere zaken zijn, zal de informatie uit de gevonden archiefstukken de komende tijd in deze nieuwsbrief aan bod komen. Verwacht geen spectaculaire zaken maar er zijn wel interessante documenten bewaard gebleven. Regionaal Archief Alkmaar
|
Wachter KruishaarTekst: René Ros (Doc.cent. StvA).
Per e-mail hadden we begrepen dat hij, Bertus Kruishaar, zoon van een fortwachter van 'Fort Bijlmer' was. Eenmaal aan de koffie bleek het om het naastgelegen munitiemagazijn te gaan. Dat vinden sommigen misschien een tegenvaller, maar het bleek een zeldzaam verhaal over het toenmalige 'sociale vangnet'. Zijn vader Jan was 20 jaar oud, toen hij een dienstverband bij de veldartillerie in Amersfoort aanging. Daar hebben we helaas geen archiefstukken over gevonden. Volgens zijn zoon werd hij doof en daarmee ongeschikt voor de dienst. Vader solliciteerde op de functie van wachter van het Magazijn Venserpolder en werd daar in 1930 aangenomen. Van de Duitse inval werd in de Venserpolder weinig gemerkt. Maar vader Jan wilde niet onder de Duitsers werken, zodat het gezin naar Amsterdam verhuisde. Na de oorlog kreeg hij zijn functie en dienstwoning weer terug. Dankzij zoon Bertus kon een biografie, met meer details, opgesteld worden over zijn vader Jan. Of, zoals een andere kleindochter schreef: "Onze lieve en “bescheiden" opa is toch nog (terecht) over het voetlicht gebracht. Mooi!". Wachter Kruishaar (nieuw)
|
Fijne feestdagen
Heel veel dank aan de vrijwilligers, sponsors en donateurs die het werk ook dit jaar hebben ondersteund. Aanstaande vrijdag hebben we een kerstborrel voor hen georganiseerd.
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 484
“Hij blijkt een bet-overgrootvader van me te zijn!” schreef Marco Lauret van Fortbrouwerij Duits & Lauret op Fort bij Everdingen. We hadden hem een van de gevonden namen voorgelegd en het gaat om Johannes Hendrikus Lauret die fortwachter in Weesp en Ellewoutsdijk was. We hopen op veel meer van dit soort vondsten en zeker als daardoor foto’s en documenten in families opduiken en verklaard kunnen worden.
Tekst en foto: René Ros (Doc.cent. StvA).
Een zakboekje werd online aangeschaft en weer werd gehoopt dat daarmee een persoonsnaam aan een fort gekoppeld kon worden. Maar dat gaat dus niet altijd op...
Het pand aan de Bergerweg in Alkmaar is goed vanaf het station beloopbaar. Bij het station zag ik in gedachte wel de twee, uit Fort bij Spijkerboor ontsnapte, Duitse militairen rondlopen en een taxi zoeken om de Afsluitdijk over te komen.
Mede namens de andere betrokkenen van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam wens ik alle lezers fijne feestdagen, een goede jaarwisseling en alvast een voorspoedig 2020!