De onderstaande teksten zijn krijgsverslagen van drie verschillende commandanten van het 31e Regiment Infanterie dat tijdens de mobilisatie en de oorlogsdagen van 1939-1940 in de Groep Naarden van het Oostfront van de Vesting Holland was gelegerd.
In de teksten wordt een binnen het leger gangbare notatie van de legereenheden gebruikt, waarbij van klein naar groot de eenheden worden genoemd. 2-II-31 R.I. betekent: 2de compagnie, 2de bataljon en 31ste regiment en vervolgens het wapen Infanterie. C. en Co. betekent resp. commandant en commando, S. en Sn. betekent resp. sectie en sectiën.
De foto's behoren niet tot de oorspronkelijke verslagen.
Tekst: Majoor G.A. Smits (commandant I-31 R.I.) d.d. 18-5-1940
Bron: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Archief 409 Gevechtsverslagen en -rapporten mei 1940, Amsterdam, inv. 489019.
Donderdag, 9 Mei 1940 bevond geheel I - 31 R.I. zich te Muiderberg en Hakkelaarsbrug met uitzondering van ongeveer 1 groep op Fort Pampus en personeel voor bewaking inundatiestations Nederhorst den Berg en Muiden (ieder 1 sergeant en 7 man).
Verder bevonden zich ter hoogte van Muiden op den Provincialen Weg en op de zoogenaamde frontcaponiere van een fort te Muiden ieder een zware mitrailleur voor het bestrijden van op den kunstweg eventueel landende vliegtuigen. I - 31 R.I. onder Co. van C.-31.
|
| Onbekende soldaten in bekend model uniform op een onbekende locatie bij bekend model bedden. (Foto: collectie René G.A. Ros.) |
In den vroegen morgen van 10 Mei (ongeveer om 3.30) werd alles plotseling gewekt door hevige explosies en werd o.a. het vuur geopend op een Duitsche Bommenwerper door de sectie zw. mitr. bij Muiden. Volgens verklaring van den C. moet dit vliegtuig geraakt zijn, althans het helde iets over, maar vloog door, zoodat met zekerheid hieromtrent niets valt te vermelden. In den morgen bevel van C.- 31 R.I.: volledige strijdvaardigheid, Cpn. bezetten. Een Comp. + 1/2 M.C. + 15.[6V?] + 15 Mr.v.8 naar Uitermeer en omg.
Bevel werd ontvangen om ongeveer 12.30 een wacht te leveren van ongeveer 1 groep, ter bewaking van kruitschepen te Muiden.
Om plus minus 24.00 bevel gekregen mij met het Bataljon te begeven naar Amstelveen en omgeving met opdracht volgens een bijgevoegde schets op te treden tegen aanvallende parachutisten. Dit waren de complexen Kalfjeslaan, Nieuwe Kalfjeslaan, Vliegveldweg, noodlandingsterrein bij Schiphol, Riekerpolder, Boschbaan.
I - 31 R.I. kwam onder Co. van Garnizoenscommandant Amsterdam.
In den vroegen morgen (ongeveer 6.00) waren deze opstellingen ingenomen.
Dien zelfden dag, dat het Bataljon als hiervoren omschreven, zijn opstellingen had ingenomen, zijn in den avond van 11 Mei de navolgende orders uitgevoerd:
Het onder 2e. vermelde stond nog onder mijn Co.
Toestand onveranderd.
Op bevel Garniz. C. Amsterdam I - 31 R.I. levert twee Sn. inf. voor bewaking in de stad, hebben zich gemeld in de Oranje-Nassau Kazerne om ongeveer 12.00
Op bevel Garniz. C. Amsterdam moesten van I - 31 R.I. twee Sn. inf. een twee Sn. Zw. Mitr. zich melden op het Meeuwenplein en omgeving bij de Kapitein Verschoor van de Mil. Politie. Dit is in den avond van dezen dag geschied.
Geen wijzigingen; wapens neergelegd.
Tekst: 1e Luitenant G.W. van Lith (bataljons-commandant II-31 R.I.) d.d. 18-5-1940.
Bron: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Archief 409 Gevechtsverslagen en -rapporten mei 1940, Amsterdam, inv. 489020.
Het bataljon, versterkt met 31e Comp. Mortieren van 8, onder mijn commando, stond onder commandant 31 R.I. en was gelegerd:
Staf, MC [mitrailleur-compagnie] minus 2 secties en Mr.v.8 in het barakkenkamp te Weesp.
1e comp. te Uitermeer, 2e comp. te Naarden, 3e comp. te Muiden.
1 sectie MC te Muiden en 1 sectie te Muiderberg
In Uitermeer was door de 1e comp. het fort betrokken terwijl de 2e comp. in Naarden in de Weeshuiskazerne was gelegerd. De 3e comp. was gelegerd in barakkenkamp "Nieuw Vechtwijk".
|
| Een mitrailleurnest en gecamoufleerde groepschuilplaats op een onbekende locatie, gefotografeerd door een Duitse soldaat. (Foto: collectie René G.A. Ros.) |
In de morgen van 10 Mei vlogen Duitsche vliegtuigen OOST-WEST over barakkenkamp in Weesp. Kamp gealarmeerd. Door de Mitr. comp. op een laag vliegend vliegtuig gevuurd, vliegtuig vermoedelijk geraakt, gedaald bij Ankeveen.
Om 15.00 afgemarcheerd naar Naarden, waar I.K.S. [???] onder mijn commando trad. Stelling
genomen door 2-II, MC minus twee secties, Mr.v.8 minus een sectie. 1-II plus een sectie Zw.mitr. afgemarcheerd naar Muiderberg, bezette Zeefront.
3-II plus een sectie Zw.mitrs. bezette zeefront Muiden; een sectie Zw. Mitrs. toegevoegd aan I-31 R.I.
Legeringen: Staf-II, MC minus twee secties en Mr.v.8 minus een sectie in de Promerskazerne te Naarden. 2-II in de Weeshuiskazerne te Naarden, I.K.S. barakkenkamp Schapenmeent. 1-II plus een secte Zw. mitrs. in het barakkenkamp te Muiderberg, 3-II plus een sectie Zw. mitrs. in het barakkenkamp Muiden.
Te 0.10 bevel ontvangen met vereenigd Bataljon, t.w. Staf, 1-II, 2-II, 3-II en MC-II af te marcheren naar Diemerbrug en onder commando te treden van Garnizoenscommandant Amsterdam. Aangekomen te 4.00.
Taak: afsluiten toegangswegen Amsterdam; afweer dalende vliegtuigen en parachutetroepen. Neventaak: alle auto's aanhouden om Duitschers en Duitschsprekende personen het binnengaan van Amsterdam te beletten.
Legering: Staf-II School in de Schoolstraat te Diemerbrug; 1-II in de R.K. school Onderlangs in betondorp Watergraafsmeer; 2-II in school aan de Duivendrechtseweg te Duivendrecht; 3-II in diverse kwartieren aan de Oud Diemerlaan te Oud-Diemen; MC-II bij elke comp. 1 sectie. Rest in de Nema-fabriek, Hartveldscheweg Diemerbrug.
Twee groepen van 1-II gedirigeerd naar het Pompstation Weesperkarspel ter bewaking van hetzelve.
Verder op den dag geen byzonderheden, behalve vermeende daling van groot aantal parachutisten bij Zuidelijke gasfabriek, waartegen 1 compagnie is ingezet, Bleek loos alarm.
Legering: zie 11 Mei.
|
| Een deel van het hoofdgebouw van de Oranje-Nassau Kazerne. (Foto: © René G.A. Ros, 1999) |
Plus minus 3.00 mededeeling van Staf Groep Naarden groot aantal aken op Ijselmeer, varende Oost-West. Gevreesd werd aanval op Amsterdam. [Zie ook Het Buiten-IJ en Durgerdam in Mei 1940.]
Mededeeling overgebracht aan Garnizoenscommandant en in diens opdracht twee tir. compagnien versterkt met Zw. Mitr. gedirigeerd naar IJsselmeerkust nabij het Nieuwe Diep en Oranjesluizen.
Hierom traden twee secties van 3-II tijdelijk onder commando van commandant kustverdediging Amsterdam. Geheel bleek loos alarm; was koeienevacuatie, nabij Huizen gelost. Alle onderdeelen terug naar hun opstellingen te Diemerbrug. Een sectie Zw.Mitrs. gedirigeerd naar vliegveld Buiksloot, commando mij onbekend. Twee tir.secties voor bewaking van sluizen naar Amsterdam. Een samengestelde comp. tir. plus een sectie Zw.Mitrs.
naar Amsterdam Noord onder commando commandant vijfde compagnie politietroepen.
In overleg met commandant Vaartuigendepot versperring tegen dalende vliegtuigen aangebracht op Benedendiep (Nieuwediep). In de nacht Verpl. Off. afgestaan aan commandant Groep Naarden teneinde verpleging en legering ter voorzorgen van VIIIe Divisie, welke teruggenomen was uit de Grebbelinie en opgesteld werd in het Oostfront van vak Naarden.
Legering: als 11 Mei met uitzondering van de sectie zw.mitrs. te Buiksloot, welke gelegerd waren aldaar. De tir. secties voor de bewaking van sluizen te Amsterdam waren gelegerd in de Oranje-Nassaukazerne. De legering der samengestelde compagnie was mij onbekend.
Capitulatie. Alle uitgezonden onderdeelen bij het Bataljon teruggekeerd, grootendeels zonder wapens, munitie, uitrustingen, gasmaskers en helm, dewelke in Amsterdam ingeleverd. In opdracht Garnizoenscommandant alle wapens en munitie ingenomen en onder bewaking gesteld.
In overleg met Garnizoenscommandant en Commandant 31 R.I. restant wapens en munitie ingeleverd munitiepark te Oosterpark, Amsterdam.
Legering: als op 11 Mei.
Tekst: Kapitein J.G.F. Groenman (commandant 2-II-31 R.I.) d.d. 16-10-1948.
Bron: Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Archief 409 Gevechtsverslagen en -rapporten mei 1940, Amsterdam, inv. 489021.
Ik moge voorop stellen reeds kort na de oorlogsdagen in 1940 een verslag te hebben ingediend en aangezien ik thans niet meer over schriftelyke gegevens beschik, kan voor de juistheid en volledigheid van het hierna-volgende niet worden ingestaan.
25 Augustus 1939 opkomst voormob[ilisatie]
29 Augustus mobilisatie. Beide geven geen aanleiding tot byzondere opmerkingen, daar zy vlot verliepen.
|
| De barakken van Kamp De Roskam te Weesp. (Foto: © Dick van Zomeren, ca. 1958) |
In den vroegen morgen van 1 Sept. 1939 werd in regimentsverband naar Weesp gemarcheerd, alwaar II-31 R.I. werd gekantonneerd en in scholen ondergebracht. Ik zelf was commandant van 2-II-31 R.I.
Als Taak werd toegewezen de bezetting van de oostelyke wallen der zgn vesting, welke voorlopig ter verdediging werd ingericht en beoefening van het snel bezetten van het comp.-vak. Voorts werd onmiddellyk een aanvang gemaakt met schietoefeningen met geweer, handvuurwapens en lichte-mitrailleurs.
Begin October, na ampele verkenning en vaststelling van de hoofdverdedigingslyn, werd deze door de troep in staat van verdediging gebracht, waarby voor bekleding en bouw der inf.loopgraven en kazematten voor li. en zw.mitrailleurs werd gebruik gemaakt van hout. Het comp. vak was geheel gereed eind December/begin Januari 1940.
Later zyn deze kazematten van beton gemaakt, hetwelk door geschoold burger personeel werd uitgevoerd.
Nadat door den troep geen graafwerk meer behoefde te worden gedaan, kwam voldoende tyd vry voor verhoging van de geoefendheid
hetwelk werd bereikt door oefeningen in Comp.-, Batl.- en regiments-verband. Terwyl naast schietoefeningen ook sport werd beoefend.
Ook werden geregeld avond en nachtoefeningen gehouden.
In Maart 1940 werd de comp. overgeplaatst naar Muiderberg, ter aflossing van een bataljon van 34 R.I. Ook daar werden langs de kust van het Ysselmeer veldversterkingen gamaakt [sic], naast de reeds bestaande betonnen kazematten welke niet afgedekte waren.
In de 2e helft April zyn wy opnieuw hergroepeerd en werd de comp. overgeplaatst naar Naarden. Dit vak was zoo groot in verhouding tot de sterkte, dat de werkzaamheden aldaar zich uitsluitend beperkten
tot bewaking en afzetting.
Een Sectie werd nog afgestaan voor bewaking van de Huizer-zender. Deze Sectie heb ik niet teruggezien tot lang na het sluiten van de wapenstilstand resp. overgave.
By de Comp. was in Naarden in onderhoud een school voor onder-officieren, die nog by wachtdiensten hebben geassisteerd.
Eenige dagen voor het uitbreken van den oorlog zyn alle verloven ingetrokken. Den avond te voren kreeg ik het telefonische bericht, dat den volgende morgen de byzondere verloven weer zouden kunnen worden verleend (!!!) In den vroegen morgen van 10 mei 1949 [sic] werd de comp. echter gewekt door het gedreun van de overtrekkende Duitsche vliegtuigen en van het afweergeschut, zonder dat eenig bericht over het uitbreken der vyandelijkheden ontvangen is.
10 Mei 1940 kreeg ik order myn comp. te verplaatsen in de nacht naar Duivendrecht. Wederom een groot vak. Ik kreeg versterking van 1 Sectie v.d. Comp. Mitrailleurs. De Comp. kwam toen onder bevel van de Garnizoenscommandant van Amsterdam.
In Duivendrecht, alwaar uit der aard der zaak van het oorlogsgebeuren niets werd gemerkt, is alleen grote verwarring ontstaan door onjuiste en bedriegelyke berichtgeving, waardoor het voorgekomen is, dat onderdelen van het eigen bataljon tegen elkaar zyn ingezet, zonder dat zich gelukkig hierby verliezen hebben voorgedaan, aangzien [sic] de fout tydig
werd ontdekt.
Op bevel heb ik de vuurwapenen onklaar laten maken en doen inleveren op de aangegeven plaatsen.
Eind mei 1940 is de Comp. in bataljonsverband overgeplaatst naar Amsterdam-stad voor bewakingsdoeleinden. Zy kwam in het Lloyds-Hotel, van waaruit de schepen en pakhuizen werden bewaakt.
Op 20 Juni 40 volgde myn demobilisatie (door de Duitschers) en heb ik het bevel over de Compagnie overgedragen aan den Res.Kapt. van Hummel, C. v.d. Mitr.Comp.
Inmiddels was door de afvloeing de sterkte tot op minder dan helft teruggelopen.
