Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 212

Nieuwsbrief Website Stelling van Amsterdam, nummer 212
(7de jaargang, 18 juli 2005)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Amsterdam.
<https://www.stelling-amsterdam.nl/>

Deze nieuwsbrief is, met meer verwijzingen en illustraties, ook te vinden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/>
Daar is ook informatie te vinden over deze nieuwsbrieven, het aanmelden en het archief.

Heb jij informatie die via deze nieuwsbrief aan geïnteresseerden gezonden kan worden? Stuur de informatie dan aan <e-mail adres vervangen door formulier>.

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

• Voorwoord
• Munitie in Amstelland
• Explosiegevaar in de Haarlemmermeer - Haarlemmermeer
• Seeadler - Muiden
• Ambulancepost moet uitwijken - Weesp
• Rondvaarten Naarden - Naarden
• Bezoekerscentrum (vervolg)
• Overig

Achter elk artikel in deze inhoudsopgave staat aangegeven welke gemeente het betreft.

Voorwoord

Toch weer eens wat eigen werk in de nieuwsbrief. Een verslag van een kort bezoek aan drie magazijnen langs de Amstel. En een kort bezoek aan het gemeentearchief Haarlemmermeer. Even een resume over Radarstation Seeadler en heet nieuws over de ambulancepost op Fort bij Uitermeer.

Tenslotte een rondje varen bij een vestingstad die lang geleden een rol in de Amsterdamse verdediging speelde: Naarden.

Dan wat betreft kopij-sluiting. Volgende week verschijnt de voorlopig laatste nieuwsbrief. Daarna zal er drie of vier weken geen nieuwsbrief verschijnen.
Van 1 tot en met 22 augustus ga ik namelijk op een poema jagen.

Munitie in Amstelland

Ik was al zes jaar niet meer bij de munitiemagazijnen bij Ouderkerk aan de Amstel geweest. Door langdurige ziekte had ik destijds veel meer tijd. Onlangs had ik echter wat tijd over tussen twee afspraken en zocht het Amstelland even op (zie Nieuwsbrief 209).

Eerst naar het magazijn Ouderkerk-Zuid welke in 1938 of 1939 is gebouwd. De locatie was eerder een Post van Kraijenhoff. Het complex bestaat uit drie grote loodsen en drie kleinere. Het is me onbekend wat er precies was opgeslagen en met welke bestemming. Waarschijnlijk is het nog tot na 1983 gebruikt door het leger.
De dienstwoning wordt nog bewoond. En in de loodsen zijn diverse bedrijven gevestigd waaronder een voor schoolmaterialen. Slechts op een van de grote loodsen staat nog een gebouwnummer.

Terug langs een BWO-sluis in het riviertje Bullewijk naar het Sectorpark Ouderkerk, afd. Materieel. De woning (1902?) is er nog steeds, nu in gebruik als predikantswoning. De vredige kerk ernaast is de vroegere zoeklichtenloods uit circa 1937. De houten bergloods is omstreeks 1975 afgebrand en er staat nu een sporthal. De sloot om het terrein volgt het tracé van de Post van Kraijenhoff waar ook dit terrein haar oorsprong in kent.

Met schitterend weer slingerend langs de Amstel richting Amsterdam kwam ik bij Naaldzicht. Het is een vreemd gebied, idyllisch maar de torens en de Arena in Amsterdam-Zuidoost zijn niet te missen. Het is net een groot Vondelpark waarbij de agrariërs erin zijn gestonken om het te onderhouden. En de snelweg A2 speelt de rol van de Overtoom.
Van het complex Naaldzicht is mij een bouwtekening uit 1921 bekend, dus rond die tijd zal het gebouwd zijn. Het is daarmee een van de oudste, nog bestaande magazijnen rond Amsterdam. Als er niet zoveel forten waren, was dit complex allang een monument. Of zou het er zonder forten juist niet zijn geweest?
Bijzonder is ook dat het het "karakter" van een boerderij heeft. De twee langwerpige gebouwen hebben aan de kopkant ieder een woning. De loskade met kraan is er nog. En er is inmiddels een extra oprijlaan met protserig afsluitingshek en in een van de loodsen zijn gezien de chaos aan nieuwe dakramen ook bewoners gekomen. Maar de palen van de bliksemafleiders staan er nog. Bij het eerste bezoek hingen er toepasselijk donkere donderwolken boven.

<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/kleine-werken/magazijnen/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/ouderkerk/>

Explosiegevaar in de Haarlemmermeer

Weest gerust, dit is een historische getint artikel!
Ik dacht even kort wat op te zoeken in het Gemeentearchief Haarlemmermeer maar dat liep flink uit. In beperkte mate door trage ambtelijke molens, maar vooral omdat ik een adres niet weet. Van alle onderdelen in de Geniedijk Haarlemmermeer is er een waar praktisch niets van bekend is, zelfs de naam niet. Het gaat om de acht magazijnen tussen de Rijnlanderweg en de snelweg A4. Die twee wegen hebben ook nog twee andere namen gehad (Sloterweg en Rijksweg 4) of was het adres wellicht Geniedijk of Liniedijk? In het Bouwvergunningenarchief was helemaal niets te vinden over de magazijnen. Dus het historisch archief maar ingedoken.

Daar wat zaken over opruiming van Duitse werken gevonden, maar weinig detail. Ook een handgeschreven rapport van een politieagent over het storten van munitie in de Ringvaart, door Nederlandse militairen in mei 1940.
Het dossier 'ontplofbare stof Fort Vijfhuizen 1968-1977' vormde de start van een meerjarig, interessant, proces. In 1968 krijgt de gemeente Haarlem een bestemmingsplan retour van de Eerst Aanwezend Ingenieur met de mededeling dat het recreatief gebruik bij Schalkwijk niet mogelijk is. De gemeente viel om van verbazing: want binnen de gevarenzone van 600 meter rond het Fort bij Vijfhuizen in buurgemeente Haarlemmermeer. Die gemeente is ook verbaasd, laat staan het plaatsje Vijfhuizen. Uit een inventarisatie blijkt dat er drie locaties met gevarenzones zijn: Fort Vijfhuizen, Magazijn Liniedijk, Fort Aalsmeer. En er waren al woningen in de zones gebouwd, een rioolzuivering zou gebouwd gaan worden. Conclusie van de gemeente: de ontplofbare stoffen moeten weg!
De provincie pakt dit op want het speelt op meer plaatsen in de provincie. Het leidt in 1972 tot een dik rapport met locaties en voorstellen. Daarin de oudste kaart van de Stelling die ik ken in een provinciaal stuk.
Er wordt voorgesteld om midden op het vliegterrein van het voormalig vliegveld Bergen een centraal munitiemagazijn te bouwen. In latere stukken wordt aan het net drooggelegde Flevoland gedacht want daar golden nog weinig regels betreffende de ruimtelijke ordening. Hoe het precies is afgelopen weet ik niet zeker maar de grote Landmacht magazijnen zijn in de meer bosrijke provincies, met name Noord-Brabant, terecht gekomen.

Dat Magazijn Liniedijk komt met vier namen voor in de stukken. Een vijfde naam 'Fort Liniedijk' heb ik maar niet serieus genomen. Over het magazijn moeten een paar Hinderwetvergunningen zijn maar alleen over het beëindigen van het gebruik is wat bekend. Eind 1976 schrijft Defensie aan de gemeente dat het gebruik van Magazijn Liniedijk in het voorjaar van 1977 wordt beëindigd. Maar in een brief van het Hoofd Bedrijfsveiligheid Eurometaal NV geeft deze aan dat per 1 november 1977 het (bruikleen) gebruik voor ontplofbare gevaarlijke stoffen wordt beëindigd.

<http://www.haarlemmermeer.nl/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/haarlemmermeer/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/slotertocht-magazijnen/>

Seeadler

Het ontwerpbureau Bloemendalerpolder heeft haar werkzaamheden in Muiden beëindigd. Na de zomer zal hun definitieve ontwerp verschijnen. Dit wordt dan aan de gemeenteraden van Muiden en Weesp voorgelegd.

In de afgelopen tijd ben ik tweemaal bij het ontwerpbureau langs geweest. De medewerkers toonden een zekere interesse en nieuwsgierigheid in het radarstation. Het station staat letterlijk en figuurlijk op de kaart. Maar echt specifieke plannen voor behoud, inpassen en/of verbeteren van de zichtbaarheid heb ik nog niet over gezien.
De safari op 18 juli kon ik helaas niet bijwonen. Toen is een maquette met een voorlopig ontwerp getoond en die heb ik onlangs bekeken. Vreemd was dat de weilanden met de zuidelijke helft van Radarstation Seeadler een binnenmeer was geworden. Och, nee dat was geen probleem. Het was een 'indicatief ontwerp'.

De fracties in de twee gemeenteraden zijn enkele dagen geleden ook op het radarstation gewezen. Een derde van hen heeft inmiddels gereageerd en geeft aan het radarstation te willen behouden. De fractieleden kunnen ook meer informatie vinden op:
<http://www.rgaros.nl/seeadler/>

Ambulancepost moet uitwijken

Bron: Kabelkrant Weesp

De ambulancepost in Weesp komt toch niet bij Fort Uitermeer. Vanwege de monumentale status van het fort moeten er tijdrovende vergunningen worden aangevraagd. Ook leven er zeldzame dieren, zoals vleermuizen.

De Regionale Ambulancevoorziening (RAV) kan daar niet op wachten en heeft een nieuwe locatie op het oog.
Er wordt nu gesproken met de DWR, die tegenover Uitermeer een terrein heeft.

<http://www.kabelkrantweesp.nl/>
<https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uitermeer/>

Rondvaarten Naarden

Door Lex Maat.

Sinds kort is het mogelijk een rondvaart te maken door en rondom de Vesting Naarden, de Vestingvaart. Vanaf het water krijgt u een duidelijk beeld van de vestingwerken en een uitgebreide uitleg van de schipper/gids omtrent de rijke geschiedenis van de best bewaard gebleven vestingstad van West-Europa.

De rondvaart duurt ongeveer een uur en gaat via de Nieuwe en Oude Haven rond het Noordelijk deel van vesting, vervolgens rond fort Ronduit en slingert dan weer terug naar de stad. Een tocht vol historie en natuurschoon, die zeer de moeite waard is.

Volwassenen betalen 6 Euro, kinderen tot 12 jaar 4 Euro. Afvaarten dagelijks op het hele uur van 10.00 uur tot 20.00 uur.

<http://www.vestingvaart.nl/>

Noot redactie: Op uitnodiging van de organisatie heb ik afgelopen zaterdag, met mijn jeugdjury, een tocht meegemaakt. Het was behoorlijk druk met belangstellenden. Voor iedereen van zes jaar en ouder is het een aangename belevenis die je een heel ander perspectief op de vestingstad geeft.
Je ziet uiteraard vooral de aanvalszijde met muren en groen. Maar als je een dag 'Vesting Naarden doet' met een rondwandeling en een bezoek aan het Vestingmuseum, dan maakt een afsluitende boottocht de dag compleet. Niet alleen om vanaf het water te zien waar je op gelopen hebt, maar ook omdat je je ontspannen kan laten rondvaren.

Bezoekerscentrum

Tot januari 2006 in elke nieuwsbrief een stukje over het bezoekerscentrum. Ook als er weer niets te melden is...

Je kan mijn voorstel over het bezoekerscentrum uit 2003/2004 lezen of downloaden op:
<https://www.stelling-amsterdam.nl/diversen/bezoekerscentrum/>

Overig

- Tijdens een mobiele werkstop/pauze op de Schipholse spottersplaats Kaagbaan was een on-Westerse veiligheidscontrole van de Marechaussee gaande. Ben maar weggegaan voordat ze de metaaldetector langs mijn kleding zouden laten gaan en mijn auto open wilden hebben. Achterin de auto lag een onlangs toegestopte, gebroken helft van een Duitse 16 cm granaat...

- In het Gebiedsprogramma, opgesteld door de provincie, staat in de tabel van forten dat het Fort bij Aalsmeer als huidig gebruik 'Educatief centrum' heeft. Wat zou dat precies inhouden?

- Wist je dat het Fort bij Spijkerboor nu ook twee maal per maand op een woensdag open is? En dat je dan zonder gids maar met een beschrijving zelf kan rondwandelen? En dat het natuurpad op het glacis jaarrond overdag vrij toegankelijk is?
<https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/bezoek/>

- Nieuws uit Parijs van het Werelderfgoed front: er zijn acht nieuwe natuur-sites bij waaronder twee Noorse fjorden. En zestien cultuur-sites waaronder het Duitse deel van de Romeinse Limes. Het Britse deel (Hadrian's Wall) was dat al. Alleen het Nederlandse deel van deze vroege grensverdedigingslinie staat er nog niet op.
<http://whc.unesco.org/en/news/134>
<http://whc.unesco.org/en/news/135>

- Mijn andere forten-website, Forten Info, is in het nieuws gekomen door een artikel dat in meerdere kranten is verschenen. Zou ik al een AIVD dossier hebben? <http://www.nd.nl/newsite/artikel.asp?id=65337>