|
InhoudIn deze nieuwsbrief:
Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.
|
InleidingDeze nieuwsbrief begint met de aankondiging voor de Dagexcursie 2006, de inschrijving is vandaag gestart! De afgelopen maanden heeft een onderzoek plaatsgevonden naar mogelijke aanwezigheid van explosieven op het vm. Militair Terrein Zeeburg en het erop gelegen Marinevliegkamp Schellingwoude. De onderzoeker, Alfred Bakker, is zo vriendelijk geweest om een historische samenvatting op te stellen die in deze nieuwsbrief als vier aparte artikelen is opgenomen. Het laatste artikel gaat over de moord op Georgische soldaten op het Fort aan de St. Aagtendijk. Dit is een weinig plesant artikel dat wellicht niet met een lege maag gelezen moet worden. Maar toch beter dan daadwerkelijk de identificatiekaarten vast houden. René Ros
|
Dagexcursie 2006
Het doel van de excursies is om vooral forten die normaal niet of nauwelijks toegankelijk zijn te bezoeken en waar mogelijk zelf vrij rond te wandelen. Ook dit jaar hebben we een aantrekkelijk programma kunnen samenstellen om verschillende forten in het gebied Muiden - Abcoude te bezoeken. Het programma ziet er, onder voorbehoud van wijzigingen, als volgt uit: - Parkeren van auto's bij Maxis Muiden en ophalen treinreizigers Station Weesp De kosten bedragen slechts € 38,50 waarin vervoer in personenbusjes, entreekosten 2 forten, koffie, lunch en middagconsumptie zijn inbegrepen. Meer informatie en het aanmeldingsformulier vind je op:
|
Onderzoek explosieven ZeeburgDoor Alfred Bakker, Ingenieursbureau Amsterdam
Dit onderzoeksproject was om meerdere redenen bijzonder om uit te voeren. Om te beginnen voelde ik me zeer vereerd met het verzoek van Projectbureau IJburg om een dergelijk onderzoek te verrichten. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek laat het Projectbureau IJburg een detectieonderzoek verrichten naar de mogelijke aanwezigheid van niet gesprongen explosieven. Ingenieursbureau Amsterdam: <http://www.iba.amsterdam.nl/> Ouwe Stomp: <http://www.ouwestomp.nl/> Militair Terrein Zeeburg: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zeeburg/> (Historische Foto's: Gemeentearchief Amsterdam)
|
Onderzoek explosieven Zeeburg: 1890 - 1940Gebleken is dat het Zeeburgereiland ontstaan is als baggerbergplaats in 1890-1894. Toen de baggerspecie in het westelijk deel boven de hoogwaterlijn uit kwam werd er in 1907 een schiet- en exercitieterrein ingericht voor het garnizoen Amsterdam. Het Zeeburgereiland moet ook gebruikt zijn voor de opvang van vreemdelingen. Een zwager van Otto Frank was er in 1938-1939 geinterneerd.
|
Onderzoek explosieven Zeeburg: 1940 - 1945Eind mei 1940 namen de Duitsers het Marinevliegkamp in beslag en transformeerden het tot de grootste watervliegtuigbasis in Nederland: Fliegerhorst Schellingwoude, waar de Luftwaffe-onderdelen Küstenfliegergruppe 406 en 906 en de 1. Bordfliegerstaffel 196 werden gestationeerd.
De basis werd zwaar verdedigd met FLAK. Er zijn vijf opstellingen bekend op het eiland zelf en nabijgelegen opstellingen ten noorden van de Oranjesluizen, langs de Durgerdammerdijk en ten westen van de Schellingwouderbreek. In juni 1943 stortte een Avro Lancaster-bommenwerper van de RAAF brandend neer op het Zeeburgereiland na deelname aan de "Battle of the Ruhr" in Duitsland. Zes bemanningsleden kwamen om het leven en de zevende werd krijgsgevangen gemaakt. Aangezien metalen schaars waren in Duitsland zijn de meeste restanten vrijwel zeker geborgen, met uitzondering van de Rolls Royce vliegtuigmotor die in 1978 geborgen werd. Foto Fliegerhorst Schellingwoude: <http://www.dornier24.com/images/pages/Do-24_p172.html>
|
Onderzoek explosieven Zeeburg: 1945 - 2005
Een toegangspoort is het laatste overblijfsel van het kamp. In het zuidwestelijk deel van het eiland bevindt zich nog een woning, als onderdeel van de uit 1907 daterende schietbanen, en een drietal Duitse bunkers, waaronder de grootste van Amsterdam.
|
"1 sandaal van hout met lederen band" - Moord op Georgische soldaten
Elf maanden later, op 22 maart 1946, werden 15 lichamen opgegraven en beschreven door de Dienst Berging en Identificatie, Bureau Amersfoort, Kamp Laan 1914. Voor elk lichaam werd een kaart opgesteld, die nu in de archieven van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie liggen, en voor ieder is vermeld "In staat van ontbinding; de opperhuid is gedeeltelijk vergaan, de haren en nagels hebben losgelaten". De lichaamslengte, voor zover nog kon worden vastgesteld, was tussen de 1,64 en 1,84 m. Allen droegen een militaire werkjas en andere Duitse kledingstukken met bij enkele het 'Georgien' embleem. Bij geen van allen werd schoeisel aangetroffen behalve "1 sandaal van hout met lederen band".
Fort aan de St. Aagtendijk: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/st-aagtendijk/>
|
Overig- Het Noodhospitaal AMC heeft een eigen informatiepagina gekregen: <https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/diversen/amc/> - Op het eiland Marken heeft een 'Fortbuurt' bestaan, tegenwoordig 'Kets'. Heeft iemand enig idee hoe de naam 'Fortbuurt' is ontstaan en waar meer informatie is te vinden? Heeft het iets te maken met het nooit voltooide Kanaal naar Marken (Amsterdam-Marken) van Goudriaan? - In een overzicht van het Bunderarchiv-Militararchiv staat de enig bekende naam van een FLAK-batterij bij Amsterdam. Namelijk 'Batterie Hardt' voor de batterij van Fliegerhorst Schellingwoude, waarmee de batterij aan de Durgerdammerdijk bedoelt moet worden. <http://www.lwag.org/reference/barl001.pdf> - Gedeputeerde mw. R. Kruisinga schrijft in haar weblog van 7 januari 2006 wederom over de Stelling: <http://www.noord-holland.nl/thema/concern/politiek_en_bestuur/Gedeputeerde_Staten/ - Het is deze maand vijf jaar geleden dat (opnieuw) bekend werd waar het Duitse radarstation Seeadler lag. <http://www.radarstation.nl/>
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 229
Op 22 april 2006 wordt voor de zesde keer een geheel verzorgde, unieke dagexcursie naar een deel van de Stelling van Amsterdam georganiseerd door Stichting Mega.
Vooruitlopend op de toekomstige herinrichting van het Zeeburgereiland voor woningbouw heeft Ingenieursbureau Amsterdam een bronnenonderzoek verricht naar de mogelijke aanwezigheid van conventionele explosieven. Geraadpleegd zijn diverse primaire bronnen. Maar ook ex-dienstplichtigen en deskundigen zoals Klaas van Brakel, René Ros, Jon van der Maas en ex-luchtmachtofficier Gerrit Jan Zwanenburg droegen kostbare informatie aan. Waaronder Duitse stafkaarten uit 1942 en 1943 en een Brits inlichtingenrapport uit 1942 over het Seaplane Station Amsterdam.
In 1916 vestigde de Marinievliegdienst langs het Buiten IJ het Marinevliegkamp Schellingwoude met een hangar en een hellingbaan voor watervliegtuigen. Er waren in de jaren twintig onder andere Fokker T-bommenwerpers gestationeerd, die gebouwd waren in de nabijgelegen Fokker-fabriek in Amsterdam-Noord.
De aanwezigheid van watervliegtuigen zoals Dorniers en Junkers bleef niet onopgemerkt voor de RAF, die de basis in augustus 1940 diverse malen bombardeerden. Ter afleiding legden de Duitsers schijnvliegveld SF 13 aan in de Uitdammer Die, dat inderdaad enkele malen gebombardeerd werd.
Na de oorlog werd de basis niet meer in gebruik genomen door de Marine Luchtvaartdienst. Wel vestigde de Marine-inlichtingendienst zich met enkele radiomasten op het zuidoostelijke deel van het eiland.
De geïsoleerde ligging van het eiland werd opgeheven in 1957 met de opening van de Amsterdamse- en de Schellingwouderbrug. Ondanks de komst van de Van Heutsz-compagnie naar Kamp Zeeburg in 1960 werd omstreeks 1962 het westelijk deel van het eiland vrijgegeven. In 1968 vertrok de Marine-inlichtingendienst noodgedwongen naar Eemnes nadat de aanleg van hoogspanningsmasten de ontvangst verstoord had. In 1972 stelde de provincie Noord-Holland een centralisatie van munitieopslag voor zodat drie jaar later de amunitiebunker werd gesloopt. 
Op 20 en 21 april 1945 werden op het Fort aan de St. Aagtendijk, in gebruik als Munitionslager "Monika", door - naar verluidt dronken - Duitse soldaten een aantal Georgische soldaten in Duitse dienst vermoord.