Sluit [X]   
 

Fortwachter Klop in 1930: "wegens lichamelijke ongeschiktheid voor de verdere waarneming van den militaire...

Donateur worden?

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 9-12-2024

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 308

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Nummer 308 (10de jaargang, 19 november 2008)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Amsterdam.
Deze nieuwsbrief is, met illustraties, ook te vinden op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Het einde van het jaar nadert. Schoon schip gemaakt door de laatste van ruim 5.000 in 2008 gemaakte foto's te catalogiseren. Hierna nog twee nieuwsbrieven voor het kerstreces. De laatste nieuwsbrief is al klaar en de eerste van 2009 loopt ook al lekker vol met jubileum-bijdragen.

Deze nieuwsbrief begint met deel twee over de wisseling van programmamanager. Dan een lofzang over de bulten en het Noord-Hollandse landschap. Vanuit Spaarndam een theorie over de vondst van menselijke resten in de liniewal aldaar. Vlakbij ligt Spaarnwoude waarover enige nieuwe informatie over militaire weg, grenspalen en kruitmagazijn is.
De gemeente Haarlemmermeer heeft met een persbericht haar concept-visie op de Geniedijk openbaar gemaakt; een samenvatting zit in de nieuwsbrief. Tenslotte een leuke oude foto.

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 10 december verschijnen.

René Ros

 

Programmamanager Stelling gaat beginnen

In aansluiting op het artikel 'Programmamanager Stelling gaat stoppen' in de vorige nieuwsbrief, is nu bekend wie de nieuwe programmamanager bij de provincie wordt. Dhr. T. Kampstra, directeur Beleid, schreef aan de betrokkenen onder andere:

"Peter [Hoogervorst] heeft in de anderhalf jaar dat hij leiding heeft gegeven aan het programmabureau Stelling van Amsterdam laten zien waartoe hij in staat is. Ik kan mij voorstellen dat u het jammer vindt dat hij vertrekt. Gelukkig kon ik op korte termijn een opvolger aanstellen: per 1 december start mw. drs. N.C. van Goor als programmamanager voor de Stelling van Amsterdam. Zij is al goed bekend met de Stelling van Amsterdam en is voor velen een bekend gezicht."

Nanette van Goor is sinds de start in 2005 medewerkster van het programmabureau en inderdaad goed bekend met de Stelling. Als Stichting Mega zijn we opgelucht en ingenomen over de keuzes die gemaakt zijn. Het ziet er naar uit dat de openheid en samenwerkingsbereidheid inderdaad door Nanette wordt voortgezet. Zo zal zij voor een volgende nieuwsbrief een artikel schrijven.

Eric ten Brummelhuis, sinds 2003 Beleidsmedewerker cultuur, zal haar opvolgen als thema-coordinator Cultuur en Cultuurhistorie en regiocoordinator Oost (Hinderdam-Durgerdam). Zijn (of van naamgenoot) stamboom, studieperiode (Groningen), hobby (fietsen), LinkedIn pagina (incl. "job inquiries") en condoleance voor Bram Vermeulen, je kan het allemaal op het Internet vinden.

Programmabureau Stelling van Amsterdam: http://www.noord-holland.nl/thema/welzijn_zorg_en_cultuur/Cultuurhistorie/Stelling_van_Amsterdam/index.asp

 

Je familie en de stellinggekte

Tekst: Rob Verhoef, correspondent Stichting Menno van Coehoorn.
Foto's: Els Verhoef.

Noord-Holland is een prachtige provincie om in te wonen en te werken. Mooie duinen, stranden, pittoreske dorpjes, kastelen, droogmakerijen kortom teveel moois om allemaal op te noemen. Naast al dit fraais hebben we ook nog eens een stuk of 42 bulten in het landschap, veelal van duinzand op de poldergrond. Op die molshopen in de polders liggen onder aarden wallen verborgen stukken beton met voor sommige een ongelofelijke aantrekkingskracht. Voor sommige fanaten gaat dit zelfs zover dat men er vaak wekelijks, neen soms dagelijks mee bezig is en dat kost dus veel tijd. Gelukkig heb je dan nog altijd het weekeind waarin je weer vrij bent van de drukte van je werk en hobby. Dat is dus mooi meegenomen en neem je je vrouw mee met de auto of fiets om van het Noord-Hollandse landschap te kunnen genieten.

Wat een toeval dan als je met je vrouw aan het fietsen bent en er ineens zo'n bult opduikt in het landschap! Dat je daar nu net toevallig langs moet komen dus sleep je haar mee door of over het hek, dat moet wel want die dingen zijn vaak alleen in september open, en kun je haar zo'n bult eens van dichtbij laten zien. Kijk, dat zijn de kazematten en daar in het midden de poterne. Waar gaat dat dan heen? Goeie vraag dus lopen we er omheen en kijk daar dat beton, dat waren dus de geschutskoepels maar die hebben onze Oosterburen reeds opgeblazen. En kijk daar die deuren die komen weer uit op de eerder genoemde poterne.

Na het hek en een vaak wat gammele brug fietsen we dan weer verder en wat een toeval: een paar kilometer verderop staat al weer zo'n bult in het landschap. Wat is Noord-Holland toch mooi en wat is er toch veel te zien. Na een aantal jaren is er inmiddels veel veranderd en is het nu mijn vrouw die roept "kijk beton" en dan rijden we er natuurlijk weer heen. En die poterne die weet ze inmiddels ook feilloos te vinden inclusief de kazematten. Sinds kort heeft ook zij op haar laptop een aparte map gemaakt van de verschillende forten want het werd toch wat lastig ze uit elkaar te houden. Wat moet je toch gelukkig zijn met je hobby en je partner.

Stichting Menno van Coehoorn: http://www.coehoorn.nl/

 

De knekels van Spaarndam

Tekst: Joop de Vries† (Spaarndam)
Foto's: collectie René Ros

In 2001 vond René Ros in een foto-archief over de Gemeente Velsen een foto uit juni 1993. Daarop is een geknielde politieagent te zien, die kijkt naar enkele schedels en andere botten die in het noordelijke deel van de liniewal bij Spaarndam waren gevonden. Zelf had ik een drietal krantenartikelen waaronder een met dezelfde foto (zie foto links). De botten waren gevonden door een passant die koeien in de grond zag wroeten. Politie en justitie kwamen binnen twee dagen tot de conclusie dat het geen recent misdrijf betrof en droegen de vondsten in zes zakken over aan de stadsarcheoloog van Haarlem.

Onlangs navraag gedaan bij de heer M. Poldermans van de Archeologische Dienst van Haarlem. De politie had de skeletten voor onderzoek opgestuurd naar het Laboratorium voor Gerechtelijke Pathologie in Rijswijk (opgegaan in het Nederlands Forensisch Instituut). Daar kwamen ze tot de conclusie dat de skeletten van Oost-Europese herkomst waren en rond het jaar 1800 zijn overleden.

Nu heeft men mij destijds verteld dat het zand voor de liniewal afkomstig was uit de duinen bij Beverwijk. Hieruit heb ik de conclusie getrokken dat het hoogstwaarschijnlijk Russen zijn geweest die in 1799 met de, bij Callantsoog gelandde, Engelsen optrokken naar Beverwijk. En daar in de duinen slag hebben geleverd met de Franse en Bataafse troepen, sneuvelden en ter plaatse begraven werden (zie foto Russenmonument rechts). Dhr. Poldermans voelde wel iets voor deze lezing omdat de knekels in Spaarndam duidelijk herbegraven waren. Alle lange beenderen, zoals dijbenen, stonden rechtop, de schedels lagen naast elkaar en alles was netjes gesorteerd. Het is zelfs mogelijk dat de Duitse bezetter de knekels vond bij het aanleggen van loopgraven in de liniewal en ter plekke herbegraven heeft.
De knekels zijn, onder toezicht van dhr. Poldermans, her-herbegraven op begraafplaats Akendam in Haarlem-Noord.

'Skeletten Spaarndam' in Nieuwsbrief 52: https://www.stelling-amsterdam.nl/050-074/nieuwsbrief-52.htm
Positie bij Spaarndam: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam/
Linie van Noord-Holland: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/noordholland/

 

Grenspalen bij Spaarnwoude

Met dank aan: Dhr. Wim Koelman, Spaarndam.

Van de lokale historicus Wim Koelman uit Spaarndam ontving uw auteur een aantal leuke aanvullingen over het gebied rond het plaatsje Spaarnwoude.

Zoals over de grenspalen van de nevenbatterij bij Penningsveer. De nevenbatterij staat zonder gronddekking op de parkeerplaats van een jachthaven, iets ten noorden van het fort. Grenspaal O11 had uw veldwerker zelf al eens gevonden, maar is sinds kort spoorloos. Grenspalen O13 en O14 blijken nog wel aanwezig (zie O13 op zoekplaatje links). Geen van deze grenspalen is beschreven als onderdeel van het provinciale monument 'Fort bij Penningsveer'. Er zijn echter plannen voor woningbouw en uitbreiding van de jachthaven.

Nog leuker was de melding van een voormalige militaire weg. Omdat uw onderzoeker die 'Weg langs de Zijlwetering in de Vereenigde Binnenpolder' verkeerd gelokaliseerd had. Het is nu een fietspad tussen de Kerkweg en de Oude Notweg bij het dorpje Spaarnwoude.
Maar ook omdat in de slootkant bij de Kerkweg de grenspalen O3 en O4 nog staan! Al sta je er een meter vanaf, dan nog zie je ze niet... (zie O4 in foto rechts)

Tenslotte het bomvrije kruitmagazijn bij Spaarndam, onderdeel van het Groepsdepot Halfweg no. 1, dat pas rond 1998 zou zijn gesloopt. Dhr. Koelman gaf aan dat de fundering echter nog aanwezig is en er een moderne loods op is geplaatst. Toen uw veldwerker buiten het hek wat sfeerfoto's maakte, kwam de eigenaar aangereden en vroeg om opheldering. Deze meneer bevestigde de aanwezigheid van de fundering.

Fort bij Penningsveer: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/penningsveer/
Nevenbatterijen: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/kleine-werken/nevenbatterij/
Militaire wegen: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/kleine-werken/wegen/
Groepsdepots: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/kleine-werken/groepsdepots/

 

Geniedijk beschermen en gebruiken

Tekst: samenvatting persbericht gemeente Haarlemmermeer d.d. 17 november jl.

De Geniedijk in Haarlemmermeer blijft bewaard voor de toekomst. Om dat voor elkaar te krijgen, moeten de cultuurhistorische, landschappelijke, natuur- en toeristisch-recreatieve waarden van het langgerekte monument worden versterkt. Dat is te lezen in de Visie op de Geniedijk en het bij deze nota behorende raadsvoorstel. Versnippering dient te worden uitgesloten en hetzelfde geldt voor nieuwe coupures. "Deze en andere uitgangspunten bieden de Geniedijk bescherming", stelt wethouder Herman Tuning (kunst en cultuur, natuur). "En die bescherming wordt er alleen maar beter van als we ervoor zorgen dat het monument aan bekendheid wint en dat inwoners en bezoekers er echt iets mee krijgen. Daarom moet de Geniedijk ook toegankelijker worden gemaakt."

Voor de uitwerking van de visie doet wethouder Herman Tuning namens het college zes voorstellen. Zo wil de wethouder van de Haarlemmermeerse forten Aalsmeer en Hoofddorp attractiepunten laten maken. Fort bij Aalsmeer zou als het aan hem ligt, kunnen uitgroeien tot een bezoekerscentrum voor de Stelling van Amsterdam. Ook wordt voorgesteld nader onderzoek te verrichten naar de mogelijkheden voor restauratie, herstel of conservering van diverse Haarlemmermeerse Stellingonderdelen, en naar een geschikte vorm van beheer van het grasland van de Geniedijk.

Geniedijk Haarlemmermeer: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/haarlemmermeer/
Gehele persbericht 'Geniedijk beschermen en gebruiken' op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=3&t=467
Stelling van Amsterdam pagina met download Concept "Visie op de Geniedijk": http://www.haarlemmermeer.nl/content.jsp?objectid=38057

 

Batterij IV bij Weesp

Alhoewel misschien moeilijk te geloven maar in deze nieuwsbrief komen niet alle werkzaamheden aan bod, zoals de aanwinsten van oude foto's. Een onlangs ontvangen foto (zie foto hieronder) is interessant genoeg om de lezers te tonen. Uw redacteur vindt de foto bijzonder omdat ondanks dat het een klein, tijdelijk object betreft, toch redelijk exact is te bepalen waar het is.

De foto toont 19 soldaten bij een stuk geschut met op een houten plankier de tekst: "Timmerploeg, Mobilisatie 1914, Batterij IV, Weesp". Achter de benen van een der soldaten lijken een aantal cijfers verborgen.
Een gedetailleerde kaart uit ca. 1900-1915 (zie kaart hieronder) vermeldt ook de aarden batterijen voor het zware geschut tussen de forten. Bij Weesp staat Batterij IV aangegeven aan de weg naar Muiden, tussen de Vecht en de Korte Muiderweg nabij het Bloemendaler Stoomgemaal.

Wisten we maar wie er op de foto staan en hun verhaal. Het enige dat we kunnen aannemen is dat ze de aarden batterijen, die tijdens een mobilisatie zouden worden aangelegd, met hout versterkten.

 

Overig

Overig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum. Gebruik deze link voor een overzicht van de nieuwste berichten:
https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

Sinds januari 2008 wordt hier niet meer verwezen naar berichten op het Stelling Forum. Gebruik de link hierboven om de nieuwe berichten te zien.
Door je te registeren bij het Stelling Forum kan je eenvoudig zien welke onderwerpen zijn geplaatst sinds je vorige bezoek, krijg je een melding per e-mail als je je abonneert op een forum en kan je zelf berichten plaatsen.

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

Stelling van Amsterdam op Bluesky Stelling van Amsterdam op Facebook Stelling van Amsterdam op X / Twitter Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)
 
 
 
ReneRos.biz voor ontwikkeling, advies & expertise en opleidingen voor Filemaker database-toepassingen. (Advertentie)