Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 336

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Thema: Kerst 1959 in Fort bij Spijkerboor
11de jaargang, nummer 336, 16 december 2009

Een nieuwsbrief over de website Stelling van Amsterdam van Stichting Mega.
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

• Inleiding
• Kerst 1959 in Fort bij Spijkerboor
• In Memoriam Ron Erhardt

Inleiding

Beste lezer,

Het was een warme zomerdag op 28 juni jl. en niets deed vermoeden dat het spoedig over een koude en toch warme winter 50 jaar eerder zou gaan. Uw redacteur was op het Fort bij Spijkerboor om Klaas Vonk, de Indië-weigeraar, te spreken (zie foto rechts). En natuurlijk ook een rondje door het fort maar al in de poterne galmde de stem van beheerder Xander Meijers: "René, er is hier iemand die je moet spreken!".

Een mevrouw vertelde dat haar inmiddels overleden man Gerard Kuiper op het fort had gewerkt. Paraat als radiomonteur voor de straalzender die bovenop het fort stond, klaar om vijandelijke vliegtuigen te helpen bestrijden wanneer de Koude Oorlog heet zou worden.
Haar ogen fonkelden ondeugend toen ze vertelde dat ze in de kerstdagen van 1959 maar liefst drie weken bij hem op het fort had gelogeerd. Ze was na al die jaren terug op het fort en wilde de rondleiding niet missen.

Naderhand deed ze per e-mail haar verhaal en zond enkele foto's toe. Ze herlas zelfs alle brieven maar hij schreef haar vooral "om te zeggen dat 'ie me zo aardig en lief vond". Dit romantische kerstverhaal is het enige artikel in deze thema-nieuwsbrief, de allerlaatste van 2009.
Met informatie van het Bureau Registratie en Informatie Ontslagen Personeel van het Ministerie van Defensie kon een nieuwe biografie over Korporaal Kuiper samengesteld worden.

Uw redacteur dankt Thea Kuiper voor haar medewerking. Maar ook iedereen voor zijn/haar medewerking en interesse in het bijna afgelopen jaar. Uw redacteur wenst, mede namens bestuur en vrijwilligers van Stichting Mega, alle lezers prettige kerstdagen en een goede jaarwisseling!

Bekijk de gehele nieuwsbrief met afbeeldingen en links op: https://www.stelling-amsterdam.nl/laatstenieuwsbrief/
Overig kort nieuws verschijnt op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

De volgende nieuwsbrief zal op 3 januari 2010 verschijnen.

Met vriendelijke groet,
René Ros

Kerst 1959 in Fort bij Spijkerboor

Tekst en foto's: mw. Thea Kuiper-Landa.
Met dank aan: Xander Meijers (Vrijwilligersgroep Fort bij Spijkerboor).

Het was 1959 en mijn man Gerard Kuiper was voor korte tijd gelegerd in het Fort bij Spijkerboor. Ervoor zat hij in Schaarsbergen en Den Helder.
Hij was korporaal bij de Luchtmacht en na zijn verblijf op het fort ging hij naar Gilze-Rijen voor zijn opleiding als straaljagerpiloot. Veel vlieguren heeft hij - tot zijn grote spijt - niet kunnen maken want tijdens het eindexamen is hij gezakt.

Wat ik me er nog van kan herinneren is, dat er een straalzender op het dak stond. Zijn precieze werk aldaar is me ontschoten en dus ook de connectie van die mast en zijn werk bij de luchtmacht (Red.: de straalzender was van de Luchtmacht).
Hij zat daar helemaal alleen en het grootste gedeelte van de dag was er - naar zijn zeggen - weinig te doen! Hij doodde de tijd door modelvliegtuigjes en bootjes te bouwen. En te gaan vissen in de fortgracht, met een bootje dat daar lag en de door "welzijnszorg" ter verstrooiing verstrekte hengels. Er is nog een foto van hem met een snoek, die hij daar heeft gevangen (zie foto rechts uit januari 1960), en achter een bedieningspaneel.
Zelfs nu, in 2009, weet ik zijn registratienummer nog uit mijn hoofd, omdat ik hem toentertijd drie keer in de week een brief schreef met het nummer in het adres!

Tijdens kerst en nieuwjaar was mijn man de klos en kreeg hij geen verlof. Maar mocht ik drie weken op bezoek komen. Nou ja, beter gezegd, dat werd oogluikend toegestaan! Misschien hadden ze ook wel medelijden met hem, omdat hij daar geheel alleen zijn diensttijd moest doorbrengen. Wie zal het zeggen?
Ik kan me nog heel helder die reis van bijna een gehele dag uit Amsterdam voor de geest halen: een slechte verbinding en ik moest vier keer overstappen! Maar dat vond ik uiteraard geen bezwaar...

In het huis rechts, bij aankomst op het fort, woonden toentertijd de sergeanten Pothoven en Pennekamp. Een van de twee had een tuintje waarin groenten en fruit werd gekweekt; het was zijn trots! Ik kan me nog als de dag van gisteren de ontzetting van hem herinneren, toen bleek dat de pas opgekomen spinazieplantjes door hun visite voor onkruid werd aangezien en "vakkundig" verwijderd!
Mijn man was daar "in de kost"; naar zijn mening stonden er te vaak en te veel "speklapjes" op het menu, maar dat even terzijde... Ze waren voor de rest erg aardig.
Het ontbijt en lunch werd gebracht met een klein busje, vanuit Den Helder. Toen ik er was ook voor mij en ik herinner me nog dat het meer dan genoeg was! Om niet te zeggen: overdadig! Het kon niet op... Wat er op het menu stond met de kerst? Géén idee!

Zodra hij uitgewerkt was en zijn dagelijkse taak had volbracht, kwam onze tijd! Dat wil zeggen vissen in de fortgracht, door het fort banjeren, in alle kamertjes de laatjes van de kastjes opentrekken enz. Ik heb er nog een tandenborstel gevonden van een van de "gevangenen"? En een briefje, waarop "get me out of here" geschreven stond. Dolle pret natuurlijk.
Ik kan me niet meer herinneren ooit op de eerste verdieping van het fort te zijn geweest. Wel dat er overal hopen troep, stenen en rotzooi lagen en soms die gangen daarmede geheel waren afgesloten. Als je toen het fort binnenkwam, dan werkte en sliep mijn man aan de linkerkant.

Verder gingen we de fortgracht op om zijn zelfgebouwde bootje te proberen, waaraan een klein motortje was bevestigd. Dat ding deed het hartstikke goed totdat op de een of andere manier het motortje eraf viel en in het donkere water verdween!
Mijn man bedacht zich geen moment en dook de gracht in, ondanks dat het water ijskoud moet zijn geweest. Of misschien wilde hij ook wel een beetje imponeren tegenover mij!?
Na drie keer duiken kwam hij weer boven, roetzwart van de modder op de bodem, maar met een triomfantelijke lach op zijn gezicht en het motortje in zijn hand!

Na de "gesjeesde" vliegeropleiding van mijn man, zijn we naar Zwitserland vertrokken. We wilden aanvankelijk maar zes maanden blijven om een beetje rond te kijken en om allebei daar te gaan werken, hij in de IT-business en ik bij Siemens in Bern als technisch tekenaar. Het beviel ons dermate goed in dat land, dat we steeds de "aufenthaltsbewilligung" hebben laten verlengen en er uiteindelijk 15 jaren zijn gebleven! In 1975 gingen we definitief terug naar Nederland, naar Amsterdam.

Hij werkte bij Philips in Hilversum, als computerspecialist, afd. buitenland. Als er door de firma van waar dan ook ter wereld een opdracht werd verkregen om een telecommunicatienetwerk op te zetten, dan moest hij er naartoe, met vele andere collegae. En hij mocht pas weer het land verlaten als iedereen naar behoren kon bellen en gebeld worden en alles naar behoren werkte.

Ik kan me ook herinneren dat er in 1993 gelegenheid was het fort te bezoeken. Mijn broer opperde het voorstel met zijn auto er naar toe te rijden en met zijn drieën een kijkje te gaan nemen. Mijn man vond dat natuurlijk een prachtig idee.
We kwamen daar aan, met hulp van mijn broer kon hij uit de auto stappen, echter na een paar meter werd hij zo beroerd - van de chemokuur - dat hij ons verzocht hem weer terug naar de auto te begeleiden. Hij stelde aan ons voor dat wij het fort zouden gaan bekijken en hij in de auto op ons zou wachten, hetgeen we niet hebben gedaan. Jammer genoeg was hij dus niet meer in staat het fort te bekijken en wat er eventueel veranderd was. Kort daarop is hij overleden.

Dat waren mijn herinneringen aan het fort. Ik denk nog vaak aan vroeger en aan hem, de liefde van mijn leven, die helaas veel te jong is gestorven.

Korporaal Kuiper: https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/kuiper/
Fort bij Spijkerboor: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spijkerboor/
Persoonsarchief Ministerie van Defensie: http://www.defensie.nl/cdc/ivent/defensiearchief/persoonsarchief
Straalverbindingsnet: http://www.forten.info/index.htm?catalogus/ko-luchtmacht/lijst-5.htm

In Memoriam Ron Erhardt

(Op 19-12-2009 is de eerste regel als extra bericht verzonden met verwijzing naar de gehele tekst op het Stelling Forum. Ter archivering is het achteraf aan deze nieuwsbrief toegevoegd waarvoor ook een inhoudsopgave is toegevoegd.)

Ons bereikte het droevige bericht dat Ron Erhardt op 17 december jl. door een noodlottig ongeval thuis is overleden. Zes dagen na zijn 63ste verjaardag.

Ron is in Amsterdam geboren en getogen en had al in zijn jeugd zeer veel belangstelling voor de luchtvaart. Hij maakte carrière bij de Koninklijke Luchtmacht en na zijn opleiding op de Koninklijke Militaire Academie begon hij bij 118 Squadron NIKE-geleide wapens op Vörden, West-Duitsland. Hij trouwde met een Engelse luchtmacht-medewerkster die hij daar op een feestje ontmoette.
Hierna kreeg hij diverse functies bij de luchtmacht, onder andere lid van het inspectieteam bij oefeningen. Gedurende de luchtoperaties van Nederlandse F16's boven Joegoslavië werkte hij in het Operations Center van de Luchtmacht in Den Haag, een zware en intensieve periode. Hij ging met pensioen als Luitenant-kolonel Koninklijke Luchtmacht.
Ook is hij jarenlang speaker op de Luchtmachtdagen geweest en heeft meegewerkt aan een DVD-productie over alle vliegtuigtypen die bij de Luchtmacht gevlogen hebben. De laatste jaren was hij zeer actief met de Belgische KW-linie die hij vanuit zijn woonplaats Zaltbommel verkende. En eindelijk was hij overtuigd om een biografie te gaan schrijven over zijn vele gevarieerde belevenissen gedurende de Koude Oorlog, maar dat heeft hij niet kunnen voltooien.

Hij was een aimabel en rustig persoon die veel heeft bijgedragen aan de websites Forten Info en Stelling van Amsterdam. Menig uurtje met hem doorgebracht in het Centraal Archieven Depot van Defensie om stukken over geleide wapens rond Amsterdam te bestuderen. Ik bracht de geografie in, hij de kennis over de vele afkortingen...
Maar hij heeft ook drie maal mij en een aantal anderen mee naar Duitsland genomen om de diverse Nederlandse NIKE en Hawk sites te bezoeken en te zien wat er van over is. De ruïnes stelden hem teleur terwijl zijn site in Vörden nog het meest intact is. Met gepaste trots liet hij zien welke taak duizenden Nederlanders gedurende vele jaren tijdens de Koude Oorlog hadden uitgevoerd.
Bijzonder was hem de emotie te zien herbeleven van het moment dat de raketten binnen 5 minuten gelanceerd moesten kunnen worden, tijdens spanningen vanwege de Praagse Lente in 1968. Ook het maandenlang voorbereidde treffen tijdens de dagexcursie in 2008 met een oud-collega van het Luchtmacht Operations Center, die nu vrijwilliger is bij het luchtoorlogmuseum CRASH in Fort bij Aalsmeer, greep hem aan.

Wellicht kende je hem niet. Wellicht alleen van zijn vele online bijdragen. Wellicht alleen van een van de vele MEGA-excursies, o.a. naar Vught.
Hoe dan ook, ik hoop dat je de komende kerstdagen in ieder geval heel even denkt aan zijn vrouw, zoon en andere nabestaanden.

Nadere informatie over de uitvaart is inmiddels bekend. Als je daar behoefte aan hebt of het postadres wilt weten, neem dan daarvoor contact op met uw redacteur.

Eerste herinneringen aan de Stelling: https://www.stelling-amsterdam.nl/300-324/nieuwsbrief-311.htm
Geleide Wapens Amsterdam: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/geleidewapens/
Nike Hercules 2004: http://www.forten.info/reisverslagen/nike2004/
Geen Geleide Wapens: http://www.forten.info/reisverslagen/nhp2005/
GGW-expeditie 2006: http://www.forten.info/reisverslagen/ggw2006/
22 KW-bunkers op één dag: http://www.forten.info/reisverslagen/kwlinie2009/
Belevenissen tijdens de Koude Oorlog: http://www.fortificatieforum.nl/viewtopic.php?f=25&t=1174