|
InhoudIn deze nieuwsbrief:
Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.
|
InleidingBeste lezer, Wat later dan gepland dan toch weer een nieuwsbrief. Op 16 mei dacht ik "ga eerst rustig een paar dagen op vakantie" en op 23 mei was het "net een avond-vergadering gehad en moet nog een artikel schrijven". Zodoende uitstel op uitstel maar uiteindelijk weer een mooie nieuwsbrief. De aftrap is met een oproep voor gidsen. Het hoofdartikel gaat over een bijzonder bezoek aan het Munitiemagazijncomplex Spaarndam. Vervolgens een lijst van bevindingen over kleine Stelling-objecten in de omgeving van Haarlem een Spaarnwoude. Reageren op deze nieuwsbrief kan op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/ René Ros P.S. Een paar artikelen in de vorige nieuwsbrief hebben de spelling controle niet meegemaakt en helaas zaten er een paar storende typfouten in.
|
Gidsen gezocht
Omdat de rondleidingen slechts kort plaatsvinden kunnen we geen opleidingstraject bieden, alleen ondersteuning en een unieke introductie-bijeenkomst. Daarom zoeken we personen die al ervaren zijn in het geven van rondleidingen op een fort in de Stelling en het leuk vinden dat ook op andere forten te doen. Wil je je aanmelden of heb je vragen? Neem dan eens contact op met de secretaris van Stichting Mega. Stichting Mega contact-informatie: <http://www.stichting-mega.nl/contact/>
|
Munitiemagazijn bij Spaarndam 2
Een terrein van 12 hectare met boulevards en 42 gebouwen (zie foto rechts). Daar loop je dan, vier personen en twee stevige Belse paarden, in een bos zoals ik er geen in de omgeving ken. Het kan verkeren want de boswachter liep er in zijn diensttijd ook, als soldaat bij het 420 Infanterie Bewakings Compagnie van Heutsz.
Het magazijncomplex is in 1955 gebouwd in de Voorstelling van Spaarndam (onderdeel van de Stelling van Amsterdam). Hierdoor liggen in twee linies nog minstens 10 betonnen schuilplaatsen uit 1916-1918 tussen de magazijnen. Ook konden we nu de vervallen inlaatsluis bekijken en fotograferen. Deze moest inundatiewater vanuit de gracht van het Fort benoorden Spaarndam de polder in laten. Ondertussen stijgt de historische waarde van deze Koude Oorlog magazijnen. Onlangs heeft de provincie Noord-Brabant besloten 15 andersoortige mobilisatiemagazijnen 'terug aan de natuur te geven'. Dan moet nog wel 26 miljoen euro voor de sanering gevonden worden.
Magazijn Spaarndam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/spaarndam-munitie/>
|
Sector Sloten, Groep HalfwegDe afgelopen maanden vertoefde ik met enige regelmaat voor andere verplichtingen in de omgeving van Haarlem en Spaarnwoude. En was er nog wat tijd om even een paar Stelling-locaties te bezoeken. Hiervan een lange lijst met korte bevindingen en de nieuwsgierigheid prikkelen.
Het Fort bij de Liebrug ligt er nog steeds verlaten maar fraai bij. De regelmatig passerende treinen op het acces verbreken de stilte. Het hekwerk begint wat te roesten. Maar nog steeds in gebruik als startpunt van bedrijfsuitstapjes met oude legervoertuigen van Jan Soldaat. Vlakbij het Fort bij de Liebrug en het Restaurant-Hotel De Zoete Inval (de ouderen kennen het als speeltuin) ligt een terrein waar volgens landkaarten de grootste van twee batterijen van 'Post nummer 1 achter de Liebrug' lag. Op een luchtfoto is nog vaag de loop van de wal te herkennen. Het zou daarmee een van de weinige Posten van Kraijenhoff zijn die uberhaupt nog te herkennen zijn. Het betreden van het terrein kwam er ook deze keer niet van. Nabij Haarlem, aan de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder, ligt onverandert de Inlaatduiker van de Zuiderpolder uit 1890. De functie is echter omgedraaid doordat er een poldergemaal op is geplaatst. De inlaat is de uitlaat geworden, en boven de uitlaat staat nu een machinegebouwtje. De inlaatkom is een aantrekkelijke vijver voor de woonwijk. Enkele kilometers naar Amsterdam ligt nabij Halfweg de 'Post nummer 6 aan de Zwet', ook een der Posten van Kraijenhoff. De noordelijke helft is nog goed te herkennen en is onderdeel van een fraai natuurgebied. Met twee van de drie affuiten van luchtafweergeschut zichtbaar als mystieke toefjes slagroom op de taart.
Vele kilometers verder, in de Groep Schiphol van dezelfde sector, even langsgegaan bij de Schutsluis bij Kudelstaart. Deze unieke schutsluis was bedoelt om uitleggers (schuiten met geschut) van de Westeinderplas in het inundatiegebied te brengen. Voor het geval dat de vijand het water uit de Westeinderplas gebruikte om de inundatie te overvoeren en bevaarbaar te maken. Vorig jaar is deze sluis geheel gerestaureerd nadat gedumpte munitie was weggebaggerd. Het ziet er fraai uit met de nieuwe sluisdeuren (met betonnen damwand en niet met tolkleppen) en het watervalletje. De inlaatduiker naar de gracht (met windwerk!) van het Fort bij Kudelstaart ziet er nog iets te nieuw en te netjes uit.
|
Korps Luchtwachtdienst
Zo ook in de regio Amsterdam. Hierover was al een hoofdstukje op een pagina over Luchtalarm. Er is nu een nieuw overzicht om het zichtbaarder te maken en vanwege de splitsing Stelling en niet-Stelling. Die splitsing is lastig want enkele posten stonden bovenop forten en wal van de Stelling... In dit uitgebreidere overzicht staan alle posten op bestaande gebouwen en de gesloopte raatbouwtorens in de regio Amsterdam. Van een aantal posten zijn de locaties helaas nog niet bekend. Hopelijk kennen de lezers van deze nieuwsbrief een of meer van deze posten uit hun eigen omgeving of ervaring? Of wellicht een oud-Luchtwachter die over zijn ervaringen wil vertellen? Graag een reactie! Korps Luchtwachtdienst (Amsterdam): <https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/kld/>
|
Jeugdboek 'Vlucht'Bron: website Kunstfort.
Tijmen is op excursie met zijn klas naar het Fort bij Vijfhuizen. Hij wil veel liever lezen over tijdreizen naar de toekomst in zijn boek 'Tegengas'. Zijn docent wil dat hij op ontdekkingsreis gaat op het fort. Als hij door omstandigheden gaat tijdreizen naar het verleden, leert hij Jacob kennen die op het fort is opgesloten. Met hem beleeft hij een spannend avontuur*. Een vliegtuig maakt een noodlanding op een stuk land. De onredelijke boer wil het vliegtuig niet laten gaan. De vader van Jacob zit in geldnood. Het gezin heeft honger. Tijmen speelt bij de oplossing van deze problemen een grote rol. Uiteindelijk komt Tijmen weer terug in zijn eigen tijd en vertelt in de klas wat hij op het fort heeft meegemaakt. Niemand gelooft hem, maar een goed verhaal vinden ze het wel! Forten en vestingwerken prikkelen de fantasie en vertellen veel over de geschiedenis van Nederland. Het is daarom altijd leuk om met kinderen een fort te bezoeken. * Op basis van een krantenartikel die Ron Erhardt vond in het kader van het project 'Forten in digitale kranten' (zie Nieuwsbrief 250). Het artikel uit juli 1927 over de noodlanding in de Haarlemmermeer is toen niet aan bod gekomen. Meer informatie en bestelmogelijkheid bij Kunstfort: <http://www.kunstfort.nl/content/view/166/1/>
|
Meer data Kamp De Roskam
"Wat betreft het Kamp de Roskam kan ik je nog het volgende melden: Afscheids defile in Weesp van de militairen van de 924e afdeling Lichte Luchtafweer Territoriaal op 18 juli 1957. Zij vertrokken op 23 juli. Opmerkelijk is dat blijkbaar de Luchtdoelartillerie alswel de Luchtstrijdkrachten (het depot?) er gelijktijdig waren gevestigd. Kamp De Roskam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/weesp-kamproskam/>
|
Bunker Museum IJmuiden in een nieuw jasje
Maar dit is niet het enige nieuwtje, in het museum is ook dit jaar weer een nieuwe wisselexpositie te bewonderen. De expositie 'Bodemvondsten' toont wat er in de afgelopen jaren in en rond de bunkers gevonden is. Dit gaat van een Zondag 3 juni as. is het Bunker Museum IJmuiden weer te bezoeken. Onze openingstijden zijn van 11:00 tot 16:00 uur. Het museum is iedere eerste zondag van de maand geopend (6 mei, 3 juni, 1 juli, 5 augustus, 2 september en 7 oktober). U vindt het Bunker Museum aan de Badweg, tegenover Camping de Duindoorn. Entree voor het Bunker Museum IJmuiden bedraagt 1,50 euro p.p., kinderen tot 12 jaar onder begeleiding van een volwassene gratis. Stichting WN2000: <http://www.wn2000.nl/>
|
Rondleiding Seeadler(Op 30 mei apart verzonden en ter archivering aan deze nieuwsbrief toegevoegd.) Al eens naar het radarstation Seeadler willen wandelen? Of er nog nooit van gehoord? De Stichting Militair Erfgoed Groot-Amsterdam organiseert er twee rondleidingen naar toe.
Op zaterdag 9 juni zullen er om 13.00 en 15.00 uur twee groepen van maximaal 20 deelnemers een wandeling van ongeveer 1-1,5 uur door de weilanden maken. Daarbij staan we stil bij de aanwezige bouwwerken en geeft een deskundige gids uitleg. De deelnemers moeten goed ter been zijn en geschikt schoeisel en kleding dragen. De kosten bedragen 2 euro per persoon. Deelnemers moeten zich tevoren aanmelden via de website (http://www.stichting-mega.nl/aanmelden/). Alleen zij die een e-mail terug ontvangen, kunnen deelnemen en krijgen nadere inlichtingen over het startpunt. Radarstation Seeadler: <http://www.radarstation.nl/>
|
OverigOnder dit kopje zullen alleen korte mededelingen over de website, nieuwsbrief en het forum gedaan worden. Overig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum. Door je te registeren bij het forum kan je eenvoudig zien welke onderwerpen zijn geplaatst sinds je vorige bezoek en kan je zelf berichten plaatsen. - Meldingen over militair erfgoed in de media vind je in 'Forten in het Nieuws'.
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 272
Een van de taken waar Stichting Mega zich voor gesteld ziet, is het verzorgen van rondleidingen op forten waar normaal geen gidsenploeg actief is. Een soort bemiddelingsbureau voor gidsen voor bijvoorbeeld bedrijfsuitstapjes maar vooral ook bij het exclusief openstellen van forten gedurende de Stellingmaand (met wisselende beloningen). In het verleden hebben we rondleidingen verzorgd op Fort benoorden Purmerend, Fort bij Hoofddorp (zie foto links), Fort bij Uithoorn en Fort Hinderdam. En wie weet wat de komende Stellingmaand voor leuke mogelijkheden gaat bieden...
In Nieuwsbrief 267 werd al aandacht geschonken aan een uniek stukje militair erfgoed in de regio, het Munitiemagazijncomplex Spaarndam. Eigenaar Recreatieschap Spaarnwoude werkte mee aan een bezoek, maar het mooie weer was over toen het bezoek plaatsvond. Gelukkig was de ochtend van 10 mei niet warm maar wel droog en een zonnetje brak door het bladerdak.
In de huidige situatie leidt het bij mij geen twijfel dat het complex gebruikt kan worden en de eigen onderhoudskosten kan opbrengen. Bijvoorbeeld als wandelbos met verhuur van de opslagruimten. Ge-inspireerd door de al aanwezige dieren ga je aan een bescheiden vogel- of dierenpark denken.
Over de 'Buskruithaven Buitenhuizen' aan het Noordzeekanaal, in de afgedamde mond van Zijkanaal B, is (mij) nog weinig bekend. Er staat een gebouw (zie foto links) maar op het terrein heb ik nog nooit activiteiten waargenomen. Bordjes op het hek noemen Rijkswaterstaat en Politie Kennemerland als gebruikers.
Bij Halfweg ligt een damsluis, of liever een penantenstelsel, in de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder (zie foto rechts). De pijlers langs de doorvaartopening zijn nog wel redelijk maar de andere zijn in erbarmelijke staat. De hardstenen dekplaten lijken het water in te glijden.
Op de website Forten Info staat al een aantal jaren een overzicht van de nog bestaande of recent gesloopte uitkijktorens van het Korps Luchtwachtdienst. In samenwerking met onder andere Sandra van Lochem die veel onderzoek naar deze luchtwachtposten doet.
'Vlucht' is een spannend boek, voor 10 tot 12 jarigen, dat is geïnspireerd op de geschiedenis, verhalen en de omgeving van de forten van de Stelling van Amsterdam. Het verhaal speelt zich af op en rond het Fort bij Vijfhuizen en is geschreven door Mireille Geus, winnares Gouden Griffel 2006.
In Nieuwsbrief 271 werd gemeld dat er historische foto's en aanvullende informatie aan de pagina over Kamp De Roskam te Weesp waren toegevoegd. Ida Kemperman, gemeentearchivaris van Weesp, liet daarover het volgende weten:
Afgelopen periode is de entree van het Bunker Museum IJmuiden duidelijk onder de aandacht gebracht. Op het personeelsonderkomen aan de Badweg pronkt de naam van het IJmuidense Bunker Museum. Dat de stichting WN2000 er trots op is om zichzelf, maar ook IJmuiden, op deze manier te promoten, mag duidelijk zijn.
Middenin de Bloemendalerpolder ligt het Radarstation Seeadler dat door de Duitse bezetter in 1943 werd gebouwd. In heel bezet Europa waren dit soort stations op ongeveer 50 kilometer van elkaar geplaatst om geallieerde vliegtuigen op te sporen. Het radarstation ligt er nog net zo bij als toen het in februari 1945 werd verlaten. In Nederland zijn slechts twee andere radarstations die meer restanten hebben, maar binnen de provincie Noord-Holland is het uniek.