Sector Sloten

Fort benoorden Spaarndam

(Rechter Vleugelwerk van Spaarndam, Fort Spaarndam Noord; Volksmond: "Munitiefort", "Fort Noord")

Locatie:

Het fort ligt in de Westbroekerpolder en is, samen met het Fort bezuiden Spaarndam, onderdeel van de grotere Positie bij Spaarndam werken.

Doel:

"Afsluiting ... van de Oostlaan, de Westlaan, de Velserdijk, de Slaperdijk, de grindweg van Haarlem naar Spaarndam en het Spaarne" en "bescherming van dein genoemden Slaperdijk gelegen sluizen..." (positie)
Zie ook Fortmanoeuvres 1903.

Bezetting:

288 (1901), 177-288 (1913), 299 (1920); Luftw. Hermann Göring (juni 1944), SS (juli-aug. 1944)
Zie Beambte Berkhof, Soldaat? Van Boordt, Kanonnier Couenberg, Soldaat? Elzinga, Kanonnier Netjes, Korporaal Pieper, Luitenant Rang, Fortcommandant Scholten, Soldaat Veltkamp en Vrijwilliger De Vries.
Zie ook Garnizoenen.

Bewapening:

Zie Opgave der Bewapening 1910.

Historie:

Zie Historische kalender.

Omschrijving:

Type A, onversterkt beton met een groot frontgebouw. De ladders, de (niet originele) brug en het smalspoor zijn unieke kenmerken op het terrein. Het fort heeft een directe relatie met de omliggende verdedigingswerken.

Aan en bij de gracht liggen de 'Drie inlaatduikers bij het rechtervleugelwerk te Spaarndam'.

Aan de zeer brede gracht is nog zichtbaar dat de aardwerken voor een groter gebastioneerd fort aangelegd waren.

In 1924 werd de nabijgelegen bergloods na tweemaal brandstichting door anti-militaristen verwoest. Herbouw werd geraamd op ca. 10.000 tot 15.000 gulden maar tevens werd getwijfeld of de herbouw wel nodig was. De troepenloods was toen nog aanwezig. De fundering van de bergloods was in 2022 nog aanwezig.

Volgens een verzetsgroep (Groep Albrecht) was in 'fortress Spaarndam' (waarschijnlijk dit fort) op 12 juni 1944 een bezetting van ongeveer 300 man met een bord "Wassowsky". Een dag later gaat het over 150 Luftwaffe / Hermann Göring troepen (vermoedelijk "Fallschirm Ersatz und Ausbildungs Regiment Hermann Göring").
Deze Herman Göring troepen zijn voor of op 1 juli vertrokken en vervangen door circa 100 SS-soldaten in witte uitmonstering. Vier weken later (29 juli) schat men de totale bezetting van Spaarndam op 200-300 man SS. Met een schildwacht bij "kazerne Spaarndam" en een op de "vestingwal". Op 3 augustus noemt het verslag 200-250 manschappen van de 6de compagnie SS.
Gezien de nog in het fort aanwezige tekst onder SS-runen en hakenkruis ging het om een Polizei Division. Alle SS troepen zijn rond 25 augustus 1944 vertrokken.

Er is een Duitse zoeklichtremise met hellingbaan op het rechter terreplein aanwezig. Aan de linker flankzijde is een kleiner soortgelijk bouwwerk dat mogelijk het aggregaat-gebouw is. Op het Fort bij Veldhuis is een soortgelijke remise.
Op het dak waren opstellingen (lichte flak?) waarvan nog een enkel restant is. Tevens twee gebouwen bij de wal, hiervan resteren nog betonnen poeren.

In gebruik als munitiemagazijn van de Koninklijke Marine vanaf 1949 tot in de periode 1957-1970.
Zie Beambte J. Berkhof.

Voor het fort is een munitiemagazijncomplex aangelegd.

Omgeving:

De originele situatie rond het fort is behouden. De nevenbatterij is bedekt met grond en niet zichtbaar.

Eigenaar:

Recreatieschap Spaarnwoude

Gebruiker:

idem

Gebruik:

Recreatie

Monument status:

Provinciaal Monument Noord-Holland; Lijst van Werelderfgoed UNESCO