Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 379

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
13de jaargang, nummer 379, 28 september 2011

Een nieuwsbrief van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam met informatie over militair erfgoed in de regio Amsterdam.
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

• Inleiding
• Dienstberichten
• Documentatiecentrum
• Na 100 jaar weer terug op zijn plek - Velsen, Weesp
• Wandeling over de Geniedijk van Hoofddorp naar Aalsmeer v.v., Deel 2/3 - Haarlemmermeer
• Wanneer komen de andere Bruine Borden? - De Ronde Venen, Muiden
• Wandeling over de Geniedijk van Hoofddorp naar Aalsmeer v.v., Deel 3/3 - Haarlemmermeer

Inleiding

Beste lezer,

In deze nieuwsbrief aandacht voor en uitleg over het nieuwe documentatiecentrum. Maar ook over zoiets kleins als een pijpenkop.
Soldaat Jan gaat verder met zijn wandeling over de Geniedijk en over zijn ontmoeting met Majoor van Hall. Tussendoor een vraag van diezelfde majoor waar de andere bruine borden blijven.

Helaas ontbreekt de volgende informatie omdat (pers)berichten te laat of helemaal niet zijn ontvangen: lezingen Mijdrecht en Uitgeest, restauratie brug Voorkanaal in Hoofddorp.

Bekijk deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2011/nieuwsbrief-379/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/
Reageren kan door het contact-formulier te gebruiken.

Het is niet bekend wanneer de volgende nieuwsbrief zal verschijnen.

Met vriendelijke groet,
René Ros

Dienstberichten

De grenspalen langs een fietspad in Haarlem zijn weggehaald en door de gemeente opgeborgen. Waar ze vandaan kwamen is onbekend maar ook waar ze heen zullen gaan. (Met dank aan Wim Koelman en de gemeente Haarlem.)
'Verdwaalde grenspalen als hindernis' in Nieuwsbrief 370

Het nette taalgebruik in 'Politieke betekenis van Amsterdam' in de vorige nieuwsbrief bleek een stukje nostalgie, als we naar de huidige Tweede Kamer luisteren.

Wie heeft tijdens de Stellingmaand een behoorlijk aantal forten bezocht en wil in deze nieuwsbrief verslag doen?

Wie weet er meer over het Magazijn/Werkplaats Papaverweg in Amsterdam-Noord? Over gebruik, locatie enzovoort?

Waren er mensen die met een tweede e-mail adres op deze nieuwsbrief abonneren om als 1.000ste abonnee een exclusieve rondleiding te krijgen??? Op 24 september werd de magische grens van 1.000 abonnees gepasseerd!

Rectificatie: In de Stelling-aflevering in de serie Hollandse Wereldwonderen flapt uit mijn mond, in een moment van concentratieverlies, de bewering dat de soldaten hun maaltijd in de kantine nuttigden. Ik heb er geen zekerheid over maar waarschijnlijk aten alleen de (onder)officieren in de kantine. De 'minderen' zullen hun maaltijd in de keuken hebben opgeschept om aan de tafels in hun eigen lokaal te nuttigen. (Met dank aan Rob Schimmel.)
De aflevering is nog online te bekijken.

En alweer is er een Stellingmaand voorbij. Voor mij was het heerlijk om als bezoeker rond te lopen en te zien dat anderen plezier hebben met het regelen van 'mijn' openstellingen. Ook aan de wekelijkse nieuwsbrieven heb ik veel minder werk gehad dan je waarschijnlijk denkt.

Dank voor de felicitaties die ik vanwege mijn verjaardag mocht ontvangen!

Documentatiecentrum

Alhoewel het niet de bedoeling was, heb ik in de loop der tijd 234 boeken, 136 tijdschriften, 81 rapporten, 7 atlassen, vele prentbriefkaarten, meer folders enzovoort verzameld.

Omdat de boekenkast vol werd, had ik zelf geen overzicht meer. Bovendien is er ook veel informatie die niet voor een breed publiek zinvol is zoals monumentnummers, contactgegevens en locaties van kleine objecten.
Hiervoor is een omvangrijke database opgezet met onder andere informatie over alle forten en andere objecten met de bijbehorende organisaties en personen.
Ook is informatie toegevoegd over elk rapport, boek, dvd, vechtwagenhindernis, enzovoort en waar die is opgeborgen. Wederom door een koppeling is per object te zien welke boeken, bouwtekeningen enz. er over aanwezig zijn.

In de afgelopen jaren is ook veel digitale informatie verzameld. Vooral uit de periode vanaf 1999 maar ook digitale scans van oudere documenten. En beeld/videomateriaal en websites zijn gearchiveerd.
Dit materiaal werd online geplaatst maar was alleen voor medewerkers van Stichting Mega toegankelijk. Deze informatie moet niet-openbaar blijven maar op verzoek kunnen personen, die het nuttig als bronmateriaal kunnen gebruiken, toegang krijgen.

Het nieuwe 'Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam' bestaat momenteel uit vier onderdelen:

• digitale informatie op m.n. www.stelling-amsterdam.nl (openbaar)
• digitale informatie op doccentrum.stelling-amsterdam.nl (besloten)
• grote voorwerpen in Fort bij Uithoorn (semi-openbaar)
• niet-digitale informatie en kleine voorwerpen in mijn werkkamer (besloten)

Het streven is om op termijn een fysiek documentatiecentrum te hebben. Een plek, liefst in een fort, waar alle informatie geraadpleegd kan worden en de voorwerpen te zien zijn.
De documenten en voorwerpen zijn nu al beschikbaar om in bruikleen gegeven te worden voor tentoonstellingen. Neem gerust contact op als je een bestaande tentoonstelling wilt uitbreiden of een toekomstige tentoonstelling gaat voorbereiden. Maar zeker ook als je documenten en voorwerpen wilt bijdragen.

Meer informatie over het digitale documentatiecentrum

Na 100 jaar weer terug op zijn plek

Tekst: René van Zuijlen (Algemeen coördinator rondleidingen Forteiland IJmuiden).
Foto: Selma Schepel.

Enige tijd geleden werd er op Marktplaats een wel heel bijzondere scherf van een pijpenkop aangeboden. Niet van een hele grote waarde maar voor de vrienden van Forteiland IJmuiden toch wel heel bijzonder.

Bij een uitbaggering bij het gemaal nabij Fort Uitermeer was men, zoals het wel vaker gebeurt, gaan zoeken met een metaaldetector en kwam dit kleinood te voorschijn.
Het bijzondere hieraan is dat er heel gedetailleerd een tekening op staat van een militair in het zogenaamde blauwe uniform d.w.z. uit de periode rond 1910. Dit scherfje is dus ruim 100 jaar oud maar dat is niet het enige, er staat ook nog een naam en plaats op nl. "sergeant BL" en "in IJmuiden".
Door militaria kenner Bas Leijenhorst en onze eigen archeologe Selma Schepel is het scherfje inderdaad gedateerd uit deze periode.

Na contact met de vinder Marc Eybers is het zonder enige kosten geschonken aan de vrienden en wordt het vanaf heden tentoongesteld in de gidsenkamer van de vrienden van Forteiland IJmuiden. Als u wilt kunt u dit kleinood komen bewonderen dan bent u van harte welkom op het Forteiland IJmuiden.

Forteiland IJmuiden
Fort bij IJmuiden

Wandeling over de Geniedijk van Hoofddorp naar Aalsmeer v.v., Deel 2/3

Tekst en foto's: Soldaat Jan Troelstra (soldaat 7de Regiment Infanterie).

Vervolg van deel 1 in Nieuwsbrief 377.

Eigenlijk wist ik niet eens dat er een damsluis in de Slotertocht lag en was dan ook blij verrast. De bruggen over de damsluis waren geheel vergaan, maar gelukkig was er een “nieuwerwetse” stuw in de sluis geplaatst met een bijbehorend bruggetje zodat ik verder kon.
Aan de andere zijde heb ik mijn weg vervolgd richting Aalsmeer. Ook hier kwam ik uiteraard weer een hek tegen waar ik omheen kon komen.

Na de Batterij aan de Aalsmeerderweg en de nevenbatterij van het Fort bij Aalsmeer te hebben bekeken kwam ik uit bij de benedensluis bij het fort. Aldaar raakte ik in gesprek met een heer en een iets minder jonge dame van ruim 85 jaar. Deze mensen liepen over de geniedijk om vogels te kijken.
De dame vertelde dat ze achter de dijk geboren was en ze als kind in de kolk van de sluis had gezwommen. Dit mocht van de sluiswachter, maar niet eerder dan dat de “Opper” op zijn fiets langs was geweest op zijn inspectieronde. Ook vertelde ze dat er voor de Tweede Wereldoorlog een Nederlandse officier ingekwartierd was geweest bij hun thuis. Tijdens de oorlog was deze vervangen voor een Duitse officier.

Na het nemen van een aantal foto’s van de sluis bij het fort heb ik een bezoek gebracht aan het, in het Fort bij Aalsmeer gevestigde, Crash luchtoorlog- en verzetsmuseum. Ik moet zeggen het is zeker de moeite waard om hier eens rond te kijken en in gesprek te raken met de daar aanwezige vrijwilligers.

Als echter je auto in Hoofddorp staat moet je ook weer terug. Daar ik op de heenweg letterlijk over de geniedijk gelopen had besloot ik om het mij op de terugweg makkelijker te maken en gebruik te maken van het naastgelegen fietspad. Weer terug in Hoofddorp kon ik terugkijken op een mooie en toch wel enigszins avontuurlijke wandeling met mooie uitzichten en boeiende gesprekken.

De volgende wandeling wordt waarschijnlijk Hoofddorp – Vijfhuizen. Volgens mij moet dat wat makkelijker gaan.

Wordt vervolgd...

Geniedijk Haarlemmermeer
Fort bij Hoofddorp
Batterij aan de Sloterweg
Batterij aan de Aalsmeerderweg
Schutsluis bij Aalsmeer
Fort bij Aalsmeer

Wanneer komen de andere Bruine Borden?

Tekst: Majoor b.d. Kees van Hall (officier 2e Genie Commandement).
Foto: Hans Baas.

Het is voor mij bizar dat jullie tegenwoordig op grote borden een groot militair geheim openbaren. En het zijn eigenlijk nog niet genoeg borden...

Langs een aantal rijkswegen zijn in 2008 grote 'bruine borden' geplaatst. Een cadeau aan de nationale landschappen van de jarige ANWB, de Wielrijdersbond.
In navolging daarvan heeft de provincie Noord-Holland kleinere borden langs haar wegen geplaatst.
Het doel was om aan te geven dat de passant een bijzonder gebied zoals de Stelling van Amsterdam in of uit gaat. En dat doel is zeker bereikt als ik merk hoe het mensen nieuwsgierig maakt.

Inmiddels heeft ook de grachtengordel van Amsterdam zijn bruine borden. En zijn de werkzaamheden aan de snelwegen A1 en A2 afgerond. "Dit is als toegangsweg naar Amsterdam zo’n prachtplek ervoor" aldus de huidige programmamanager StvA Nanette van Goor in 2008.

Derhalve rijst de vraag wanneer langs de drukke A1 en A2 ook grote bruine borden gaan verschijnen. Gaan de vrijwilligers houten borden zagen en potten bruine verf kopen?

'Bruine borden' markeren Stelling van Amsterdam in Nieuwsbrief 299
'Bruine borden' op Stelling Forum
Programmabureau Stelling van Amsterdam

Wandeling over de Geniedijk van Hoofddorp naar Aalsmeer v.v., Deel 3/3

Tekst en foto's: Soldaat Jan Troelstra (soldaat 7de Regiment Infanterie).

Ik kwam vanuit Aalsmeer de Geniedijk op lopen. In de verte zag ik Majoor Kees achter een hek staan.
"Hé majoor u ook hier? Hoe bent u aan de andere kant van het hek gekomen?"
"Nou, bij het fietspad zit het hek los. Maar vertel eens, hoe kom jij hier zo verzeild."

"Nou majoor, ik wilde dit stuk van de Geniedijk weer eens bekijken voordat de omgeving zeer verandert. Het verontrust me dat er weer een stukje van de Stelling gaat verdwijnen, vindt u ook niet?"
"Ja Jan. Pas geleden het Groepsdepot Halfweg en nu staat ook die damsluis op de nominatie om te verdwijnen. Op deze manier blijft er niets meer over van onze mooie Stelling."

"Ik weet dat de wegen steeds breder moeten worden omdat er steeds meer auto’s komen maar waarom nou speciaal hier? Het had toch ook ergens anders gekund?"
"Denk het niet majoor, anders hadden ze dat toch wel gedaan?"
"Ik weet het niet Jan, soms denk ik wel eens dat ze er gewoon niet bij nadenken en maar wat doen. Als een ander ze er dan op wijst is het te laat en kunnen of willen ze het niet meer veranderen. Dat zouden ze van te voren moeten uitzoeken. In Nederland laten ze eerst alles in verval raken en daarna gaan ze het of opknappen of het wordt afgebroken omdat het te veel kost om op te knappen."
"Precies mijn gedachten majoor. Het ziet er toch wel mooi uit hé, zoals de damsluis erbij ligt. Wel vervallen, maar dat heeft toch ook wel iets. Ik ben blij dat ik het nog gezien heb voor het verdwijnt."

"Weet je wat Jan, laten we over de dijk terug lopen naar mijn fiets, dan gaan we nog even naar het Fort bij Aalsmeer. Dan kunnen we daar nog even rondkijken. Ik ben benieuwd of ze de sluis daar nog eens op gaan knappen. Dat zou wel mooi zijn."
"Goed majoor. Dat vind ik een uitstekend idee. Kunnen we ook nog even genieten van het uitzicht als we over de dijk lopen."

Geniedijk Haarlemmermeer
Schutsluis bij Aalsmeer
Fort bij Aalsmeer