|
InleidingDe eerste nieuwsbrief van het nieuwe jaar is altijd op de verjaardag van onze Stelling-website, vandaag 26 jaar geleden. Met als de traditionele artikelen een nieuwjaarswens, statistiek over vorig jaar en historische gebeurtenissen die dit jaar 100 jaar geleden hebben plaatsgevonden. We herhalen ook de oproep van stichting MEGA voor haar hernieuwde activiteiten. Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2025/nieuwsbrief-550/ Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten- Wegens andere werkzaamheden is ieder geval in januari en februari de bibliotheek op Fort Uitermeer niet op de vrijdag- of zaterdagmiddag geopend, maar meestal op de maandagmiddag. Een bezoek is dan met of zonder afspraak mogelijk. Op afspraak zijn ook andere momenten mogelijk, uiteraard afhankelijk van andere afspraken en werkzaamheden. - Voor het komende half jaar is de planning om, op een enkele uitzondering na, een nieuwsbrief per vier weken te publiceren. We willen begin juli weer eindigen met een dubbel-dik zomernummer. In de volgende nieuwsbrief zullen we laten zien hoe ook anderen een artikel in deze nieuwsbrief kunnen laten opnemen. - Het automatisch plaatsen van nieuws, collectie-aanwinsten en historische gebeurtenissen is geëindigd op X / Twitter, maar gestart op Bluesky! Volg je ons op Bluesky? - Wie heeft of weet een exemplaar van het rapport 'Nota munitie-opslagplaatsen in Noord-Holland' uit 1972? We zouden graag in bezit van een origineel exemplaar komen. Neem dan alstjeblieft contact op. - Kijktip: Beatrice de Graaf over moed en hoop, lessen uit de geschiedenis in Buitenhof d.d. 22-12 jl. met onder andere internationaal recht en kardinale deugden. - Reacties:
|
Voorspoedig 2025!Tekst en foto: René Ros.
In de hoop dat allerlei doemscenario's niet gaan uitkomen en discussie over werkelijke en gemeende feiten eens een beetje minder wordt. En dat deze website en nieuwsbrief ook dit nieuwe jaar met interessante en leerzame artikelen voldoende afleiding en plezier biedt. Dat we allemaal in ieder geval voldoende leuke dingen kunnen doen en zowel in als vanuit dit mooie landje wat goeds voor anderen kunnen betekenen. En nu gewoon doorgaan met lezen in deze nieuwsbrief, de artikelen worden leuker en interessanter!
|
Statistiek 2024Tekst en afbeelding: René Ros. In heel 2024 werden er ruim 105.000 bezoeken aan de website Stelling van Amsterdam gebracht. In totaal zijn er ruim 2,1 miljoen bezoeken aan de website gebracht sinds de eerste publicatie op 3 januari 1999. De website is 256 MB groot en bestaat uit 1.264 webpagina's inclusief de nieuwsbrieven.
Er waren 15 (+1) nieuwsbrieven terwijl het gemiddelde op 23 nieuwsbrieven per jaar ligt omdat in het verleden er jaren waren met 40-50 per jaar. De twee thema-nieuwsbrieven zijn jammer genoeg nogal matig gelezen in vergelijking met de normale nieuwsbrieven. De tweede nieuwsbrief van het jaar is wederom het vaakst gelezen, maar het dubbel-dikke zomernummer is een goede tweede. Met ook de sociale media kanalen is het bereik van de nieuwsbrief ongeveer 2.500 personen. Via de website zijn 42 vragen ontvangen, maar per e-mail nog ontelbaar veel meer. Er zijn slechts 6 (-12) activiteiten georganiseerd of aan bijgedragen, met ongeveer 100 deelnemers. De reden voor het geringe aantal activiteiten komt in het laatste artikel aan bod. De foto-collectie over de Stelling en ander militair erfgoed omvat nu 113.000 digitale opnamen (450 GB). Aan de collectie zijn vorig jaar 200 items toegevoegd en de database is nu 292 GB groot. De website over het Documentatiecentrum werd bijna 38.000 keer bezocht, vrijwel gelijk aan vorig jaar maar een enorme toename met 46% ten opzichte van 2022. Er werd 2.200 km voor gereisd en in de bibliotheek zijn 25 mensen ontvangen.
|
Dit jaar een eeuw geleden...Tekst: René Ros. In dit jaarlijks terugkerende artikel kijken we naar gebeurtenissen in de Stelling die in dit nieuwe jaar honderd jaar geleden plaatsvonden. Tussen 1920 en 1929 was het kazematloze tijdperk, zodat er de komende jaren weinig over de bouw van verdedigingswerken te herinneren is.
... werden de anti-militaristen uit Schoten gearresteerd en in de Marechausseekazerne Beverwijk enkele dagen vastgezet en verhoord; ... gebeurde dit in het leven van mensen: Tevens is het 150 jaar geleden dat de eerste steen van de bomvrije kazerne in de Vesting Muiden werd gelegd. En staat de Stelling 29 jaar op de Werelderfgoedlijst, zodat de voorbereidingen voor een feestje moeten gaan beginnen... Daarnaast is het dit jaar 20 jaar geleden dat de deel-website Stelling van Amsterdam Junior verscheen! Het gehele jaar zijn 3.200 van in totaal 23.200 historische gebeurtenissen op de website in de Historische Kalender te vinden. Indien een exacte datum bekend is, dan worden ze op die datum automatisch gepubliceerd op onze LinkedIn, FaceBook en Bluesky kanalen. Sinds kort zijn geboorten van niet-prominente personen niet meer publiek en is daardoor het aantal gebeurtenissen op de website gedaald.
|
Digitalisering bewapening en bezettingTekst: René Ros. Al sinds 2012 wordt er gewerkt om meerdere originele bewapeningsstaten en vooral bezettingsstaten te digitaliseren. Uiteraard begonnen met de Stelling van Amsterdam, maar vanwege de overlap ook de Nieuwe Hollandse Waterlinie gedaan. Een aantal van deze staten zijn geheel gedigitaliseerd en worden nu digitaal beschikbaar gesteld voor raadpleging.
Door de informatie te koppelen met forten en eenheden, zijn de gegevens ook anders te bekijken dan de papieren originelen. Zo zou je een lijst kunnen maken van alle eenheden (bv. regimenten en bataljons) met de forten waar onderdelen ervan gelegerd waren. Of extra subtotalen dan in de originelen. En bij de informatie van een fort alleen de informatie over de bewapening en bezetting van dat fort tonen is ook heel handig. Of per type wapen tellen hoeveel er in de bewapeningsstaten waren ingedeeld. Van de bewapeningsstaten (wapens) zijn de twee voor de NHWL en de StvA uit 1910 gedigitaliseerd. Het gaat om vier tabellen plus acht algemene tabellen over wapens, affuiten en projectielen. En van de bezettingsstaten (manschappen) zijn die van de StvA 1913-1914, de NHWL 1914, Afzonderlijke Forten 1914 en StvA 1920 gedigitaliseerd. Dit gaat om tien tabellen plus drie algemene over rangen, eenheden en korpsen. De beide bewapeningsstaten uit 1910 worden beschikbaar gesteld en drie van de vier bezettingsstaten: StvA 1914, NHWL 1914 en Afzonderlijke Forten 1914. Dat gebeurt in een eenvoudigere en beter leesbare opmaak dan het origineel. Voor de bezettingsstaten betekent dat, dat alleen het aantal manschappen per rangsoort wordt genoemd: officieren, onderofficieren, minderen en tevens burgers, Pro Memorie en transportmiddelen (m.n. paarden). En niet alle bekende aparte rangen, zoals kapitein en sergeant, omdat die complexe gegevens met toelichtingen nog door anderen gecontroleerd moeten worden.
Vanwege de vele tabellen is het complex en tijdrovend om dat deels op de website na te bouwen en met een zoekfunctie beschikbaar te stellen. Dat gaan we dus voorlopig niet doen. Daarom is ervoor gekozen om het als PDF-documenten te publiceren, alhoewel die minder gericht doorzoekbaar zijn. We hopen dat deze informatie helpt bij het beter vertellen van de verhalen van de forten, over zowel de wapens als de beoogde bedieners ervan. N.B. De genoemde gedigitaliseerde gegevens zijn gebruikt voor de nieuwe informatieborden van de Stelling van Amsterdam in de provincie Noord-Holland. Bewapeningsstaat StvA 1910 (PDF)
|
Nieuwe mogelijkheden voor stichting MEGATekst: Erik Kappetijn, René Ros en Rob Schimmel (MEGA). Op 8 november jl. hield het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam (DStvA) op Fort aan de Ham een donateursborrel met zo'n 16 deelnemers. Naast een inleiding door René Ros , een presentatie over Stay Behind en een gezellige borrel, werden ook plannen gepresenteerd voor de stichting MEGA. Rob Schimmel, Erik Kappetijn en René Ros vormen het tijdelijke bestuur ervan. Erik gaf een toelichting over de jongste ontwikkelingen bij MEGA, die we ook met dit artikel willen delen.
In 20 jaar is er op de Stelling veel veranderd: forten kregen een nieuwe eigenaar, forten die regelmatig open zijn gingen met eigen vaste gidsen werken, en de kennis over de Stelling is enorm toegenomen. Voor de belangrijkste activiteiten van MEGA was dus weinig emplooi meer. Tijd om na te denken over nieuwe activiteiten onder een nieuw bestuur. Maar het huidige bestuur wil niet alles alleen gaan doen. Vanaf 2025 willen we nieuwe activiteiten gaan opzetten in de Stelling van Amsterdam, en later misschien ook elders. Aangevuld met ideeën van de aanwezigen, denken we onder andere aan:
Van de aanwezigen op de donateursborrel meldde zich al enkelen die wel mee wilden denken. Andere ideeën dan bovenstaande, zijn ook welkom. En veel handen maken licht werk. Het doel is een groepje mensen te vormen die plannen voor een paar activiteiten in 2025 gaat uitwerken en (mede-)organiseren. René Ros wil daarbij een ondersteunende en facilitaire rol spelen. In januari 2025 willen we een bijeenkomst houden met geïnteresseerden om dit nader in te vullen en zo mogelijk de werkzaamheden te verdelen. Meedenken is vrijwilligerswerk en de activiteiten zullen aangeboden worden tegen zo laag mogelijke deelnamekosten. Wil je meedenken en wellicht meehelpen? Stuur dan een mail met je reactie op deze plannen aan info@stichting-mega.nl Thema 'Oprichting Stichting Mega' in Nieuwsbrief 167 (2004)
|
Zes jaar meer werk voor de StellingTekst: René Ros (geschreven juni-juli 2024, geactualiseerd november 2024). In 2015 werd door de provincie Noord-Holland gevraagd "of ik mijn kennis en collectie ook op een andere manier wil inzetten" waarop mijn antwoord "doe mij een goed voorstel" was. Daarna werd twee jaar(!) gewerkt aan een plan voor een Kenniscentrum Waterlinies (KCW) waarin ik medewerker zou worden. Dit KCW was sinds 2014 'in oprichting' op initiatief van de vier samenwerkende provincies. Het paste bij de nominatie van de Nieuwe Hollandse Waterlinie als uitbreiding op het werelderfgoed Stelling van Amsterdam. Weinig heeft eerder de publiciteit gehaald, en nu is een toepasselijk moment om te laten zien wat ik sinds 2018 op die werkplek achter de schermen voor de Stelling van Amsterdam heb kunnen doen, met enkele reacties van betrokkenen. Om het niet te lang te maken blijven algemene werkzaamheden en of voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie in dit artikel buiten beschouwing. Digitalisering Tentoonstellingen De werkzaamheden voor de nieuwe tentoonstelling van het Haarlemmermeermuseum zijn in de afrondende fase. Er is al met archiefstukken, script redigeren en achtergrondinformatie aan het Stelling-verhaal ervan bijgedragen. Beleidsstukken Aan diverse cultuurhistorische onderzoeken werden meegewerkt, zoals voor Fort bij Velsen, Fort Waver-Amstel en Fort aan de Winkel. "Wat aanvankelijk begon als een bescheiden Bouwhistorisch onderzoek [...] is uitgegroeid tot een behoorlijk integraal overzicht [...] Wij danken jou alvast dat je ons bij deze ontdekkingsreis hebt begeleid." Ook zijn driemaal vergunningsaanvragen van fortexploitanten door de betreffende overheden voorgelegd, namelijk van Fort aan het Pampus, Kustbatterij bij Durgerdam en een derde fort dat niet genoemd wordt omdat de plannen niet zijn voortgezet. "Hier heb ik veel aan, zet net de goede punten op de 'i' en voor deze fase afdoende om op de plannen te kunnen adviseren!." Tevens werd provincie en waterschappen voorzien van informatie en bouwtekeningen over de damsluizen in de Haarlemmermeerringvaart en de werken in de Starnmeerpolder, zowel per e-mail als ter plekke. Dit draagt bij aan een beter behoud. De damsluizen zijn inmiddels gerestaureerd, het project in de Starnmeerpolder loopt nog en zal later meer informatie over volgen.
In totaal heb ik aan acht gebiedsanalyses, bedoeld als ondersteuning voor gemeenten, meegewerkt waarvan drie voor de StvA. En zowel tijdens werksessies, het redigeren van teksten en beantwoorden van vragen: "Ik ben diep onder de indruk. Heel erg dank voor het heel nauwgezet lezen en becommentariëren van de gebiedsanalyses." En gedurende vier jaar werden voor de provincie Noord-Holland bijna 80 geactualiseerde beschrijvingen van de provinciale monumenten in de StvA voorgelegd. Aanvankelijk werden die eerst aan belanghebbenden voorgelegd. "Gezien de kennis en deskundigheid van René Ros op dit gebied wordt een beroep op hem gedaan". Activiteiten Publieksuitgaven Voor Stichting Liniebreed Ondernemen (nu Stichting Forten Nederland) heb ik de laatste fietsroutefolder voor de StvA mogen redigeren. Aan het boek 'Piramides in de Polder' is meegewerkt door enkele hoofdstukken te redigeren en unieke historische Duitse foto's beschikbaar te stellen. Meerdere werkdagen werden besteed aan de opzet en het redigeren van het dikke boek 'Wisseling van de Wacht'. En er werd bijgedragen aan twee boeken die nog moeten verschijnen. Conclusie Om deze en andere redenen was ik van plan geen nieuw jaarcontract aan te gaan, als er niets verbeterd zou zijn. Onverwachts werd het contract door het sitebureau tussentijds opgezegd. De laatste twee jaar waren zwaar en hebben ook een negatief effect op andere zaken gehad. Ik ben daarom zeer aan een tussenjaar toe, alhoewel stilzitten niet mijn ding is... Het werk voor het KCW was op zich leuk om te doen, dankzij collega's en medewerkers Henk van Amerongen, Huib Fransen, Wil Fries, Ronald Hamberg, Ben Hermans, Myriam de Jong, Bas Kreuger, Jan Vos, Jeroen van der Werff en Chris Will. Dank aan hen, de medewerkers van de provinciale bureau's en vele andere medewerkenden voor de leuke samenwerkingen en de mooie resultaten in de afgelopen zes jaar. Natuurlijk voelde de functie bij het KCW als een enorme blijk van waardering voor mijn werk en inzet als vrijwilliger sinds 1998. En het beëindigen ervan als het tegenovergestelde. Als altijd doe ik mijn stinkende best om mijn werk goed te doen en heb ik er hard voor gewerkt. Mijn hoop was dat werken bij het KCW zou leiden tot een beter historisch verhaal van de beide linies en vooral van de StvA. Als de opdrachtgever dat zelf niet waardeert en gebruikt, dan is het verzoek uit 2015 van de provincie Noord-Holland maar gedeeltelijk te realiseren. Die 'opdracht' is daarom in november 2024 aan hen 'teruggegeven'. Geschiedenis van de Stelling van Amsterdam
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 550
Mede namens de andere betrokkenen van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam wens ik alle lezers een heel voorspoedig 2025!
De bezoeken zijn met 12 procent gestegen en de oorzaak is niet met zekerheid te geven. Per maand waren er gemiddeld 8.800 bezoeken oftewel 290 per dag. Deze keer was september de drukste maand en mei de rustigste maand, terwijl de andere maanden vrij stabiel rond het gemiddelde zaten.
Dit jaar een eeuw geleden...
Je hebt digitaliseren en digitaliseren. Een gescande afbeelding van een origineel vel papier is één ding. Tekstherkenning daarop toegepast maakt het doorzoekbaar, bijvoorbeeld als PDF-document, en is een andere vorm van digitaliseren. Weer een andere vorm is het overnemen van de teksten en getallen in spreadsheet- en database-documenten. Waarbij je met database-documenten meer met de gegevens kan doen, dan met spreadsheet-documenten.
Als aanvulling op de bewapeningsstaten worden ook aparte overzichten met de belangrijkste technische specificaties van 73 wapens, 37 affuiten en 66 projectielen gedeeld. De 'Beknopte Handleiding tot de kennis der Artillerie' uit 1906 was de basis ervoor en zit in onze collectie. De aanvullingen, over vooral oudere en nieuwere wapens, zijn door Ruud Mosk bijeengebracht uit meerdere gedocumenteerde primaire bronnen.
In 2004 werd MEGA opgericht met als doel "Verbreding van belangstelling voor en verdiepen van kennis over de militaire infrastructuur van Amsterdam door de eeuwen heen in het algemeen en de Stelling van Amsterdam in het bijzonder." Dit wilden we bereiken met onderzoek, voorlichten, activiteiten en publicaties. Een gidsenpoule was een van de meest zichtbare activiteiten, tijdens openstellingen van forten die geen eigen gidsen hadden.
Die studiedag is naar voorbeeld van de zeer geslaagde Relatiedag van het DStvA in juni dit jaar. Of het een besloten bijeenkomst of juist openbaar wordt, kan nog worden besloten. Naast dit alles blijft de jaarlijkse dagexcursie in de Stelling door het DStvA gewoon bestaan.
In afwachting van een nieuw collectiesysteem werden met vrijwilligers twee digitaliseringsprojecten gestart. De eerste was het originele boekwerk uit 1910 'Geschiedenis van de Stelling van Amsterdam' dat als PDF verscheen. Hiermee kreeg iedereen eenvoudig toegang tot een goede, authentieke bron over de StvA.
Langlopende projecten