|
InhoudIn deze nieuwsbrief:
Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.
|
InleidingDeze bomvolle nieuwsbrief bevat zes artikelen waarvan er maar liefst vier door gast-auteurs zijn bijgedragen. Om te beginnen een verslag van een bijeenkomst van het herboren Platform Stelling van Amsterdam, de eigenaren en gebruikers. Een stukje over het jaagpad bij Fort Uitermeer vormt een intermezzo naar een artikel over de bijzondere tekeningen die in Fort benoorden Spaarndam zijn gevonden. Gevolgd door een pleidooi om niet alleen naar de economische waarde van de Stelling-onderdelen te kijken. Afgesloten wordt met archiefmateriaal over twee forten bij Uithoorn en de herdruk van het boek Seefront IJmuiden. En heel veel punten in de rubriek 'Overig'. Als je je best doet om met militaire precisie te werken (en tevens benaderbaar bent), is het jammer als anderen daar weinig mee doen. Zo is het boekje 'Verboden kringen, 34 wandelingen rond de Stelling van Amsterdam' helaas ruim voorzien van historische onjuistheden en vermijdbare onduidelijkheden over linies. Je kan erom lachen, zoals bij een foto van Fort bij Kudelstaart met twee verdiepingen, maar het publiek neemt het allemaal voor waar aan, krijgt verwachtingen en gebruikt het als bron. Omdat ik wat ouder en milder wordt, zal ik me beperken tot dit puntje dat mijzelf raakt. De website wordt in het kadertje 'Toppers' in de laatste Stelling Koerier genoemd. Terwijl de Stichting Stelling van Amsterdam er niet bij betrokken was. Reageren op deze nieuwsbrief kan op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/ René Ros
|
Platformbijeenkomst Stelling van AmsterdamDoor Eddy de Haes, bestuurslid Stichting Mega. Onder grote belangstelling heeft op woensdag 17 januari de eerste platformbijeenkomst "Stelling van Amsterdam" plaats gevonden. De provincie Noord-Holland had onder verantwoordelijkheid van het programmabureau Stelling van Amsterdam, Peter Hoogervorst en zijn medewerksters, deze bijeenkomst in de Vesting Muiden georganiseerd. En wel om het kader aan te geven waarbinnen de provincie in de toekomst de activiteiten wil concentreren om slagvaardig haar doelstellingen te verwezenlijken. Om het beleid op het gebied van het culturele erfgoed in de provincie handen en voeten te geven is de uitwerking daarvan overgedragen aan de Stichting Cultureel Erfgoed Noord-Holland waarbij de directeur Cees de Graaff deze gelegenheid aangreep zijn medewerkers voor te stellen. Deze stichting heeft het takenpakket van de Stichting Stelling van Amsterdam volledig overgenomen. De voorzitter daarvan, Irma Gunther, heeft in een kort woord de resultaten de revue laten passeren waarna zij de welverdiende zilveren erepenning van de provincie in ontvangst mocht nemen. Tevens werden ook andere medewerkers in het zonnetje gezet. Vervolgens werd door Maaike Lange van Publicis Consultants/Van Sluis samen met Nanette van Goor van het programmabureau het Marketingcommunicatieplan voorgelegd. Het voert te ver om op de details in te gaan maar voor de oplettende lezertjes is het interessant te weten dat tot de "overkoepelende basismiddelen" het inrichten van een website wordt gerekend. Het moet worden gezegd, het programmabureau en andere direct betrokkenen zijn er uitstekend in geslaagd het meerjarenplan te presenteren. Weblog 22 januari van gedeputeerde Kruisinga: <http://www.noord-http://www.noord-holland.nl/thema/concern/politiek_en_bestuur/ Vesting Muiden: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/muiden/>
|
Jaagpad bij Fort Uitermeerjaag.pad (het ~), pad langs een kanaal of rivier waar vroeger de paarden liepen die de trekschuiten voorttrokken. Uit een archiefstuk in het Noordhollands Archief blijkt dat langs de Vecht bij het Fort Uitermeer een jaagpad liep; "met draaibrug, 2 vaste bruggen en ophaalbrugje, toegang tot fort". Blijkbaar in eigendom van Rijkswaterstaat want die wilde er in 1946 van af. De eerste interne brief was van mei 1946 en de volgende pas in september 1950.
Het dossier 'De overdracht van waterstaatsgrond nabij het fort Uitermeer te Weesperkarspel, 1946, 1950-1951' van Rijkswaterstaat, directie Noord-Holland bevat niet de afloop. Waarschijnlijk is het aan de particulier verkocht. Tegenwoordig is het jaagpad bij het fort (helaas) doorbroken voor een verbinding tussen de gracht rond het torenfort en de Vecht. Fort Uitermeer: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uitermeer/>
|
Verborgen kunst in Fort benoorden Spaarndam 2Door Jurgen Lamers, medewerker Stichting Krayenhoff.
Op het moment zijn wij bezig met een boerentafereel en tekst van Hippocrates in de verbandkamer. Later in het jaar hopen wij het net geopende zuidelijke deel van het fort op te ruimen en nader te onderzoeken op namen, teksten, lambriseringen, tekeningen en artefacten. Fort benoorden Spaarndam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam-noord/>
|
Geniedijk moet je kunnen blijven belevenTekst en foto's: Co Wies†, Werkgroep Geniedijk Oost.
Het tot stand brengen van de verdedigingslinie was in het licht van die tijd en de toenmalige technische hulpmiddelen een gigantische prestatie. Deze stuurbare en kunstmatig barrière van water was in combinatie met de aarden wallen, forten en nevenbatterijen een kunstwerk van techniek. Een prestatie die elke rechtgeaarde Hollander ook nu nog met respect en waardering zou dienen te vervullen. De Werkgroep Geniedijk Oost maakt zich, wat behoud van dit erfgoed voor de toekomst, ernstig zorgen. Ondanks de geweldige inspanningen op initiatief en of met medewerking van diverse instanties is dit, hoe loffelijk ook alles te bestempelen, ontoereikend om behoud op langere termijn zeker te stellen. De inspanningen zijn een aantal belangrijke pleisters op enkele van nog vele open wonden. Met nieuw elan wordt nu getracht de waarde van dit grootse monument te relateren aan het eigen direct economisch potentieel. Een partieel eng zakelijke benadering. De onderscheidenlijke onderdelen dienen, op basis van dit bedenkelijk motto, geld op te brengen. Dit om in het eigen onderhoud te voorzien. Een dergelijke kortzichtige visie zal waarschijnlijk leiden tot: "Waar op basis van economische exploitatie niets te halen valt, zijn die onderdelen als verloren te beschouwen". Het gebied heeft buiten de voornoemde cultuurhistorische en ecologische kwaliteiten ook een grote meerwaarde in het kader van de leefbaarheid. Het is van huidig en toekomstig gewichtig algemeen belang. Het wordt helaas vooralsnog op politiek bestuurlijk niveau ernstig ondergewaardeerd. Geniedijk Haarlemmermeer: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/haarlemmermeer/>
|
Observatiepost, pantserstaal en beton maar geen DudokDe "Stukken betreffende de bouw van de forten aan de Drecht, bij Uithoorn en Waver-Amstel" (en nog 35 woorden in de omschrijving) bevat drie interessante punten en een andere ontbreekt juist.
Over het storten van het beton voor de daken van de forten doet een leuk verhaal de ronde. De ruimten zouden gevuld zijn met zand en daarop planken gelegd zijn. Daarop zou het beton gestort worden en later het zand uit het lokaal geschept worden. Genieofficier Dudok, later een bekend architect, was blijkbaar nog te laag in rang want zijn naam komt helaas nergens in de stukken voor. Hij was als fort-bouwmeester aangesteld en woonde in die tijd in Uithoorn bij de familie Van der Bijl. Fort bij Uithoorn: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/uithoorn/>
|
Seefront IJmuiden, wegens succes geprolongeerd!
Het half november verscheen het boek Seefront IJmuiden, over de Duitse verdedigingswerken in IJmuiden. Dit succesvolle boek was na negen dagen geheel uitverkocht. Om aan de vraag te voldoen en iedereen die geïnteresseerd is in de gelegenheid te stellen dit boek te bemachtigen hebben de auteurs Ruud Pols en Leo de Vries, in overleg met de regionale boekhandels, besloten een herdruk uit te brengen. Het boek ligt vanaf volgende week weer in de boekhandel. Het is o.a. via Forten Info online te bestellen. De prijs van het boek bedraagt 22 euro excl. verzend en verpakkingskosten. Stelling Boekenhoek: <https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/boeken/>
|
Dagexcursie Stelling van Amsterdam 2007(Apart verzonden op vrijdag 26 januari 2007 en ter archivering bij deze latere nieuwsbrief gevoegd.)
Ook dit jaar hebben we een aantrekkelijk programma kunnen samenstellen als sluitstuk van het rondje Stelling. Alhoewel de Vesting Muiden en het Fort aan het Pampus goed te bezoeken zijn, maar niet iedereen neemt er de gelegenheid voor en we hebben er zeker een meerwaarde aan gegeven. Door deskundige gidsen, door elkaar als betrokkenen te kunnen ontmoeten en een exclusief bezoek aan de Westbatterij. De kosten bedragen slechts 35 euro waarin bootvervoer, entreekosten, koffie, lunch en middagconsumptie zijn inbegrepen. Meer informatie over het programma, voorwaarden, bereidbaarheid e.d. en aanmelden kan je vinden op: https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/activiteiten/dagexcursie/
|
Overig- In het artikel 'Boerensluis' in Nieuwsbrief 261 werd "de inklinkende veenpolder" genoemd. Inklinken wordt veroorzaakt door een zware bovenlaag, hier is echter sprake van vermindering van het veenpakket door oxidatie. <https://www.stelling-amsterdam.nl/250-274/nieuwsbrief-261.htm> (Met dank aan Willem Messchaert, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier) - De pagina 'Overige bouwwerken' omvat nu alle gebouwen en terreinen waarover nog weinig bekend is. Voorheen stond dit dieper verstopt op twee aparte pagina's voor 'Algemeen' en 'Amsterdam'. <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/overig/> - Het hoofdstuk 'Overig militair erfgoed' is her-ingedeeld en bevat nu ook de informatie-pagina's over gebouwen die niet gebruikt zijn in de Stelling-periode van 1874-1922: <https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/> - Alhoewel de functie en bouwjaar mij nog onbekend zijn, heeft de G.E.B. Bunker op het terrein van de Zuidergasfabriek te Amsterdam een eigen pagina met foto's gekregen: <https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/amsterdam-geb/> (Met dank aan Alfred Bakker) - Bij Muiderberg blijkt nog een deel van de tankval, een brede sloot, in de weilanden aanwezig. <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/hakkelaarsbrug/> (Met dank aan Guus Kroon) - In een voetnoot in een boekje over Vliegbasis Deelen staat dat de Luchtmacht Brandweerschool van oktober 1952 tot juli 1953 in Kamp de Roskam te Weesp was gevestigd: <https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/weesp-kamproskam/> (Met dank aan Ron Erhardt†) - Op de Gyges website een tweetal nieuwe pagina's gevonden over de gebouwen op radarstations zoals Seeadler. Op basis van deze informatie konden alle nog aanwezige funderingen met grote waarschijnlijkheid gedetermineerd worden. <http://www.radarstation.nl/> (Met dank aan Klaas van Brakel) - Schade door de storm van 18 januari jl. is op de forten gering gebleven: <https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?t=109> - Het Fort bij Velsen en vermoedelijk ook het Fort Zuidwijkermeer hebben toch nog last van gifgassen: <http://www.nu.nl/news/961102/10/Brand_op_schip_kan_dagen_duren.html> - Stichting Stelling van Amsterdam in afbouw heeft de (laatste?) Stelling Koerier uitgegeven. Nummer 19 kan ook als PDF gedownload worden. <http://www.stelling-van-amsterdam.nl/koerier/> - Enige informatie over de start en plannen voor het Openluchtmuseum Muizenfort op de website van Stichting Herstelling: <http://www.herstelling.nl/algemeen/nieuws/2007/0122/> - De bergloods, van Fort bij Kudelstaart, met herbouwvergunning fortwachterswoning is blijkbaar niet verkocht (zie Nieuwsbrief 252) en wordt nu gesplitst. Het perceeldeel met bouwvergunning voor de fortwachterswoning staat te koop voor minimaal 275.000 euro: <http://www.redres.nl/showproject.asp?id=176&catid=2> (Met dank aan Rob Verhoef) - Ook voor ons kleine broertje, de Stelling van Den Helder, bestaan plannen volgens een drietal nieuwsberichten op de website van de gemeente: <http://www.denhelder.nl/index.php?zoek=stelling+van+den+helder&product_id=4&action=%BBZoek>
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 263
Het openingswoord werd door de gedeputeerde Rinske Kruisinga gevoerd (zie foto links), bij wie de zorg voor de Stelling in uitstekende handen ligt. Helaas, met de verkiezingen voor de provincie in het vooruitzicht zou haar plaats wel eens door een minder bevlogen gedeputeerde kunnen worden ingenomen. Dus ingezetenen van de provincie, die de Stelling een warm hart toe dragen, weten wat ze te doen staan.
En waar denk je onmiddellijk aan als het over een website gaat van de Stelling; jawel: "www.verborgenring.nl". Een toelichting dat een zorgvuldig besluitvormingsproces vooraf was gegaan mocht niet baten, vrijwel alle aanwezigen waren met stomheid geslagen. Tijdens de discussie (zie foto rechts) werd uitdrukkelijk naar voren gebracht dat de meest logische naam vanzelfsprekend "Stelling van Amsterdam" is.
Rijkswaterstaat bood het jaagpad aan aan het Ministerie van Oorlog en een particulier Overhorn (uit buurtschap of van boerderij?). De ervaren nieuwsbrieflezer zal het zuinige antwoord van het Ministerie van Oorlog niet verbazen. Op 8 mei 1951 liet zij weten geen belangstelling te hebben maar wel behoud van openbaarheid wilde omdat het de toegangsweg tot het fort vormde.
De laatste maanden zijn er in het Fort benoorden Spaarndam vele belangrijke ontdekkingen gedaan. In dit artikel wil ik het hebben over de vele tekeningen die wij in het fort gevonden hebben.
Als je langs de Geniedijk loopt of fietst, bevind je je eigenlijk in een cultuurhistorisch en ecologisch museum. Een oase te midden van huidige dynamische en volledig gewijzigde economische activiteiten. Je beleeft daar de nog steeds zichtbare overblijfselen van een totaal ander maar nog recent verleden binnen deze relatief jonge polder. Een gebied, op initiatief van de provincie Noord Holland, inmiddels te waarderen als onderdeel van het werelderfgoed "Stelling van Amsterdam". Een thans nog enigszins open landschap wat volledig omklemd dreigt te raken tussen oprukkend asfalt en beton.
Veel onderdelen zijn helaas al verdwenen. Hiernaast gaan resterende delen gestadig en onverminderd door erosie en corrosie verloren. Het ontbreekt op veel plaatsen zelfs aan enige vorm van onderhoud of conservering, laat staan dat van restauratie sprake kan zijn. 
Aardig zijn de verslagen over het instorten van elk drie observatieposten van het Fort Waver-Amstel op 25-10-1910 (zie foto links) en het Fort bij Uithoorn op 22-2-1911.
Bron: persbericht Bunker Archief d.d.19 januari jl. 
Op zaterdag 12 mei 2007 zal voor de zevende keer de geheel verzorgde, unieke dagexcursie naar een deel van de Stelling van Amsterdam plaatsvinden, georganiseerd door Stichting Mega. (De eerder genoemde datum van 28 april is vervallen.)