Sluit [X]   
 

Petroleumhaven in 1917: stationering schip "Ampetco" met 1.340.000 liter benzine oorlogsvoorraad

Donateur worden?

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 14-9-2024

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsgierig? Lees deze nieuwsbrief maar!Nieuwsbrief 433

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Amsterdam.
18de jaargang, nummer 433, 16 maart 2016

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Nog een paar dagen om u aan te melden voor dé lezing over de Stelling - zie het eerste artikel. Forteiland Pampus is 25 jaar toegankelijk voor publiek en heeft ook komend seizoen weer goede aanleidingen om er een bezoek aan te brengen.
Dan twee artikelen over de historie. Eerst over telegrammen van de fortcommandant Fort bij Abcoude over de eerste vliegtuigen boven dat fort. En een poging om persoonlijke informatie te achterhalen van twee historische oorkondes.
En tenslotte een artikel over toevoegen en verwijderen van enkele Stelling-objecten op de lijst van provinciale monumenten.

Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2016/nieuwsbrief-433/
Overig kort nieuws op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 20 april verschijnen. Bijdragen graag ruim van tevoren toezenden.

Veel plezier!
René Ros
https://doccentrum.stelling-amsterdam.nl/

Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.

 

Dienstberichten

- Ja, er zijn zes verschillende initiatieven bekend van vijf overheidsinstellingen en één stichting om de Stelling en ander militair erfgoed digitaal in kaart te brengen.
Onderlinge samenwerking en efficiënt gebruik van belastinggeld lijkt hier nog niet doorgedrongen. Hoe langer dat apart van elkaar doorgaat hoe meer tijd het gaat kosten om de databanken aan elkaar te koppelen.
En nee, ook burgerparticipatie hoort er nog niet bij... En de boer, hij ploegde voort: Basisregistratie Militair Erfgoed.
Zie ook 'Humor' op Stelling Forum.

- Western Front Association Nederland (WFA) is onze nieuwste partner. Het WFA is een vereniging van en voor beroeps- en amateurhistorici en alle andere enthousiaste mensen met een grote interesse voor alle facetten van de Eerste Wereldoorlog. Zie ook het overzicht van al onze partners.

- vm. dpl. Kpl. KLu Möntemann† heeft zijn dienstplicht in 1968-1970 bij de Koninklijke Luchtmacht vervuld. En hij heeft dat voor ons beschreven en voorzien van foto's en een film. Zijn verhaal gaat over zijn opleiding en vooral zijn verblijf op de straalzender Austerlitz. De moeite waard om eens te lezen!

- Er is wederom een nieuwe versie van de publicatie over Douwe Pijl met aanvullingen n.a.v. de archiefstukken in het Stadsarchief Kampen. Met dank aan Raymond Gaveel.

- Even iets persoonlijks: het hoofdstuk over mijn vader Emiel Ros, dat eerder verscheen in het boek ‘Twintig Helden van de Spaarndammerbuurt’ (2012), is nu ook online te lezen.
(P.S. Interesse in geschiedenis heb ik niet van mijn vader, dat had hij van mij...)

 

Stellinglezing op 19 maart (H)

Tekst: René Ros.
Foto: Wim de Natris.

René Ros geeft lezing in bergloods van Fort bij Abcoude.Voor medewerkers en vrijwilligers in de Stelling van Amsterdam wordt op 19 maart as. een extra uitgebreide lezing verzorgd. Ook zeer geïnteresseerden zijn van harte welkom. De toehoorder zal altijd nieuwe informatie vernemen en doet mogelijk zelfs nieuwe inzichten op.

Alle aspecten van de Stelling worden belicht zoals ze ook op de website 'Stelling van Amsterdam' aan bod komen. Een breed scala aan onderwerpen wordt mondeling toegelicht met veel hedendaags en historisch beeldmateriaal om de samenhang tussen de forten en andere objecten te tonen. Ook de menselijke kant komt aan bod.
Na afloop is er uiteraard gelegenheid voor vragen en discussie evenals gelegenheid elkaar te spreken.

De lezing wordt verzorgd door René Ros, historisch onderzoeker en auteur van genoemde website met bovendien veel ervaring in het geven van lezingen. Deze uitgebreide lezing is eerder voor gidsen van diverse forten verzorgd en nu voor het eerst openbaar toegankelijk.

De lezing wordt gegeven in het paviljoen van het Viscentrum Gehandicapten in de bergloods van Fort bij Abcoude op 19 maart 2016 van 14.30 tot ca. 16.00 uur. De zaal is open vanaf 14.00 uur.
De toegang is gratis maar consumpties aan de bar zijn voor eigen rekening. Vanwege een beperkt aantal zitplaatsen is vooraanmelden zeer gewenst, zie onderstaande link.

Aanmelden Stellinglezing 19 maart

 

25ste seizoen Forteiland Pampus

Tekst en foto: Stichting Forteiland Pampus.

Forteiland Pampus viert dit jaar dat het 25 jaar geleden voor publiek werd geopend. Daarna is het twintig jaar geleden dat de Stelling van Amsterdam, waar Pampus het bezoekerscentrum van is, werd uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed.
Pampus viert dit alles met een volle activiteitenkalender en een vernieuwd restaurant Paviljoen1874. Forteiland Pampus gaat open op Goede Vrijdag 25 maart; de kaartverkoop voor het seizoen is van start gegaan.

Tijdens Pasen serveert Pampus een uitgebreide Paasbrunch, is er ieder uur een eierrace, zijn de paaseieren verstopt in het historische fort en is de kans groot dat de Paashaas het eiland ook nog even aandoet. Alle activiteiten, behalve de brunch, zijn bij de entreeprijs inbegrepen.
Vrijdag 1 april is officieel de openingsdag van Pampus’ 25ste seizoen.
Op 2 april wordt dat gevierd met een bijzondere gelegenheid om ’s avonds op Pampus te eten. Afgelopen winter stuitte Pampus op een menukaart van het officiersdiner van 1 april 1901. Dat menu werd door Pampus’ nieuwe kok Jurre Sweers vertaald naar heerlijke hedendaagse gerechten voor het Officiersdiner anno 2016.

De openlucht foto-expositie ‘tentoonStelling’ brengt de Stelling van Amsterdam op een nieuwe manier in beeld. Fotografen René Ros en Otto Bodemeijer maakten in de periode van 2012 tot 2014 vanuit een vliegtuig duizenden foto’s van de [43] forten en batterijen.
De mooiste luchtfoto’s werden geselecteerd en samengebracht in deze expositie, en in het bijbehorende boekje ‘De Stelling van Amsterdam in vogelvlucht’.
Tot en met 30 oktober is de expositie gratis toegankelijk bij een bezoek aan Pampus.

Over de openingstijden en veerdienst en het reserveren voor de Paasbrunch en het Officiersdiner staat alle informatie op www.pampus.nl. Hier kunnen ook kaarten met online korting worden gekocht.

Forteiland Pampus
Fort aan het Pampus

 

Vliegmachine boven het fort!

Met dank aan: Raymond Gaveel.

Telegram over vliegtuig boven Fort bij Abcoude.De archieven bevatten veel documenten waaruit feiten zijn af te leiden maar ook andere conclusies. Zo zeggen een aantal telegrammen iets over het waarnemen van vliegtuigen boven een fort. En tegelijkertijd blijkt daar ook uit dat de snelheid van communicatie de realiteit niet meer bijhield.

"Heden om 11.40 VM bewoog zich een vliegtuig op aanzienlijke hoogte boven Fort Abcoude eerst in oostelijke daarna in zuidelijke richting nationaliteitskenmerken waren niet de onderscheiden = Kapitein FC Abcoude".
Zo luidt de tekst van een telegram dat op 23 oktober 1915 aan de Opperbevelhebber Land- en Zeestrijdkrachten (OLZ) in Den Haag werd gezonden. Het werd om 11.52 verzonden, om 12.54 in Den Haag op papier gezet en om 13.00 ontvangen door de OLZ.

Dezelfde dag stuurde de Generale Staf van het Algemeen Hoofdkwartier een verzoek aan de commandant van de Luchtvaartafdeling (LVA) te Soesterberg om beantwoording.
Vier dagen later, op 27 oktober, stuurt de (nu beroemde) Walaardt Sacré zijn antwoord per post aan de Generale Staf en komt het via de commandant Stelling van Amsterdam (30-10) en commandant Groep Abcoude (1-11) bij de commandant van Fort bij Abcoude. Deze commandant J.W. Grebe tekende voor gezien op 2 november.

Pas op 2 november wist de commandant van Fort bij Abcoude dat het een Nederlands toestel was. De vliegmachine vloog te hoog om met hun wapens op te vuren maar dat hadden ze dus sowieso niet hoeven te doen...
Het bleek te gaan om toestel LA9 met Luitenant ter Zee 2e Klasse Thompson als piloot. De LA9 was een door de Marine aangeschafte Farman HF-22.

In het antwoord werden geen voorletters genoemd maar waarschijnlijk werd A.S. Thompson bedoeld. Hij was de eerste Marine-piloot die in 1914 in opleiding kwam en zou commandant van vliegkampen de Kooy en Schellingwoude worden. Later werd hij als burger de havenmeester van Schiphol en vervolgens stationschef van de KLM. Deze Nederlandse luchtvaartpionier heeft zelfs geen Wikipedia pagina...

Op 5 november werd opnieuw een vliegtuig boven het fort gezien en twee telegrammen over verzonden. Toen kwam er niet na negen dagen maar na vier dagen een antwoord. Ook nu ging het om een Nederlands toestel van Soesterberg maar vliegtuig en piloot worden niet in het antwoord genoemd.

Luchtfoto Fort bij Abcoude.

Fort bij Abcoude
Vliegkamp Schellingwoude
Online fotowinkel

 

Historische oorkondes

Tekst en foto: René Ros.
Met dank aan: Wim de Natris.

Onlangs zijn voor een schappelijk bedrag, uit de donatie-pot, twee oude oorkondes aangeschaft die een aanwijzing zouden kunnen zijn naar persoonlijke verhalen over de personen die er op genoemd worden. Bij deze een poging om informatie in en over de oorkondes te vinden. Beide oorkondes zitten in een lijst met glas die waarschijnlijk origineel zijn.

Oorkonde Mobilisatie HerinneringskruisDe eerste is een 'Brevet voor den Scherpschutter van den Bijzonderen Vrijwilligen Landstorm' op naam van J.F. Voorderhaak te Driebergen. Het brevet is op 14 maart 1938 aan hem overhandigd door het Vrijwillig Landstormkorps 'Nieuwe Hollandse Waterlinie'. Dat korps bestond uit vrijwilligers en onder andere met schietwedstrijden hielden ze hun vaardigheden op peil. En genoten ongetwijfeld van het kameraadschap tijdens dergelijke activiteiten.

In de online militieregisters is een Johannes Fredericus Voorderhaak te vinden maar die is in 1880 geboren en was in 1938 dan 56 jaar oud. Hij was al vrijwillig bij het Korps Mariniers in Den Helder toegetreden maar in 1899 werd hij uitgesloten van de militaire dienst vanwege een veroordeling voor diefstal.
Een andere Johannes Fredericus Voorderhaak is in 1939 in Driebergen- Rijsenburg in ondertrouw gegaan met A.J. van de Gliend (Utrechts Nieuwsblad d.d. 26-10-1939, pag. 10). Beide zijn ook op de website Graftombe te vinden omdat ze samen zijn begraven in Driebergen. Op de grafsteen wordt 24-10-1914 als geboortedatum en 21-03-1996 als sterfdatum voor hem genoemd. In 1938 was hij dan 24 jaar en dat maakt het plausibel dat het brevet van hem is geweest.

Daarnaast is verworven een 'Oorkonde Mobilisatie Herinneringskruis' op naam van Res. Wachtmeester H.J. Groenendaal. Een exemplaar van de medaille was al eerder in de collectie opgenomen.
De oorkonde werd op 28 juni 1927 uitgegeven door het 'Comite Afd. Amsterdam' waarvan Lt-Gen. b.d. A.R. Ophorst de voorzitter was en wiens voorgedrukte handtekening op de oorkonde staat. Hij was van 1913 tot 1918 de Stellingcommandant. C.J. Snijders' handtekening staat er op als ere-voorzitter, hij was tijdens WO1 de Opperbevelhebber.
Bijzonderder is de naam in de rand van de rijk gedecoreerde oorkonde: Andre Vlaanderen. Hij diende tijdens WO1 op het Fort bij Velsen en is later een bekend ontwerper geworden. Over hem is een biografie op de website te vinden.

De rang van 'Res. Wachtmeester' duidt op een vrijwillige landstormer van de cavalerie of artillerie. In de online militieregisters is niemand met die voorletters en achternaam te vinden van de juiste leeftijd en waarvan bekend is bij welke eenheid hij gediend heeft. Helaas loopt de zoektocht naar persoonlijke informatie hier eh... dood.

Beide oorkondes zijn waardevolle tijdsdocumenten die niet misstaan in een tentoonstelling. Mogelijk dat in de toekomst over de persoonsnamen meer bekend zal worden.

Brevet 1938 in Catalogus
Oorkonde 1927 in Catalogus
Stellingcommandant Ophorst
Soldaat Vlaanderen

 

Aanpassen Monumentenlijst Stelling van Amsterdam

Tekst: Eric ten Brummelhuis (programmabureau Stelling van Amsterdam, prov. Noord-Holland) en René Ros.
Foto: René Ros.

Inundatiewerk HaarlemmerliedeDe provincie Noord-Holland heeft er twee monumenten bij. Het gaat om de Liniedijk Kudelstaart-Uithoorn en het Inundatiewerk Haarlemmerliede. Beide monumenten zijn onderdeel van de Stelling van Amsterdam.

De Stelling is sinds 1996 UNESCO Werelderfgoed. Een groot deel van de objecten van de Stelling van Amsterdam is provinciaal monument en staan op de provinciale monumentenlijst.

In opdracht van de provincie heeft René Ros in 2008 onderzocht of er onderdelen van de Stelling zijn die ten onrechte nog geen monumentenstatus hebben of die van de lijst af moeten omdat ze er niet meer zijn. Dit heeft geleid tot het toevoegen van twee onderdelen van de Stelling aan de provinciale monumentenlijst en twee monumenten uit te schrijven.

De twee monumenten die erbij komen zijn:
- De Liniedijk Kudelstaart-Uithoorn in de gemeente Aalsmeer en Uithoorn. De Liniedijk loopt van Fort bij Kudelstaart via De Kwakel naar Uithoorn.
- Het Inundatiewerk Haarlemmerliede in Penningsveer. Dit monument ligt in de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude.

De twee monumenten die van de lijst afgaan omdat ze niet meer bestaan zijn:
- De Damsluis in de Slotertocht in de gemeente Haarlemmermeer.
- De Duiker door de Liniewal in de Starnmeerpolder in de gemeente Alkmaar.

Liniedijk Kudelstaart-Uithoorn
Inundatiewerk Haarlemmerliede
Damsluis in de Slotertocht
Liniewal in de Starnmeerpolder
Nieuwsbrief 301 met thema 'De vierdaagse veldtocht van 2008' over Actualisatie Stelling van Amsterdam
'Waar is het "Inundatiewerk Haarlemmerliede"?' in Nieuwsbrief 399
'Bomvrije Damsluis in de Slotertocht' in Nieuwsbrief 390

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

Stelling van Amsterdam op Bluesky Stelling van Amsterdam op Facebook Stelling van Amsterdam op X / Twitter Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)
 
 
 
FMTraining - Trainingen en cursussen voor gebruikers en ontwikkelaars van FileMaker (Advertentie)