Sector Ouderkerk

Kazematten Uitermeer

De hoofdverdedigingslijn van de Stelling heeft in de Vechtstreek aanvankelijk over Weesp en Muiden gelopen. Door de aanleg van het Fort bij Muiderberg zou de hoofdverdedigingslijn meer naar het oosten kunnen lopen en verbeteringen aan de vesting Weesp en Muiden overbodig worden. In 1915 is het tracé Uitermeer - Muiderberg ingericht als Veldstelling Hakkelaarsbrug - Uitermeer en hoofdverdedigingslijn geworden.
Om meerdere verdedigingslijnen achter elkaar te hebben zijn, toen dit deel van de Stelling tot het Oostfront van de Vesting Holland behoorde, meerdere groepen kazematten bij de accessen gebouwd.
Aan de Rijksweg 1 (nu A1) werden de Kazematten Hakkelaarsbrug en de Kazematten Muiden gebouwd. En aan de Provinciale weg Amsterdam - Hilversum (nu N236) de Kazematten Uitermeer en Kazematten Weesp.

Locatie:

De kazemat Keverdijk (type V.I.S.) ligt ten noorden van het Fort Uitermeer.

De kazemat Uitermeer (type V.I.S.) lag middenvoor in de wal van het Fort Uitermeer.

De kazemat Hinderdam (type V.I.S.) ligt in de noordelijke wal van het Fort Hinderdam.

Een kazemat (type G, G10?) ligt aan de Keverdijk tussen de huidige en vroegere spoorwegovergangen.

Een kazemat (type G, G11) ligt aan de Kreugerlaan, direct ten oosten van het Fort Uitermeer.

Een kazemat (type G, G12?) ligt bij de kruising Gooilandseweg en de Kreugerlaan, direct ten zuidoosten van het Fort Uitermeer.

Doel:

Als onderdeel van de Groep Naarden in het Oostfront van de Vesting Holland, het verdedigen van de volgende accessen:
- de spoorweg Amsterdam - Hilversum,
- de 's-Gravelandse Vaart van Uitermeer naar 's-Graveland,
- de provinciale weg Amsterdam - Weesp - Hilversum (1927) en
- de Vecht.
Voorheen had Fort Uitermeer deze taak.

Bezetting:

5 of 6 manschappen per V.I.S. kazemat, 3 manschappen per G-kazemat; kanon-kazemat: 1e of 5e Regiment Veldartillerie (<1928), 9e of 10e Regiment Veldartillerie (>1928)
Zie Soldaat Samplonius.

Bewapening:

Zie omschrijving.

Historie:

Zie Historische kalender.

Omschrijving:

Drie betonnen kazematten, type V.I.S., werden nabij Fort Uitermeer aangelegd om de accessen, als toegangen tot de toenmalige Vesting Holland, af te sluiten. De kosten werden door Provinciale Waterstaat gedragen omdat de bouw plaatsvond vanwege de provinciale weg.

De kanonkazemat "Uitermeer", voor frontaal vuur, op het terrein van Fort Uitermeer is inmiddels gesloopt. De mitrailleurkazemat Keverdijk bevindt zich ten oosten van de Keverdijk nabij de sluis in de 's-Gravelandse Vaart. De kanonkazemat "Hinderdam" bevindt zich op het eiland van Fort Hinderdam. Beide kazematten Keverdijk en Hinderdam waren bestemd tot het geven van flankerend vuur.
De kanonnen waren 6 cm Hefkoepel of 6 cm Kazemat kanonnen (vanaf 1938 een 5 cm no. 2) die uit de forten van de Stelling kwamen.

Rond 1939/1940 zijn aanvullend drie kleinere mitrailleurkazematten van het type G (gietstalen kazemat) gebouwd. Één daarvan (G10?) met een groepschuilplaats type P bevindt zich in de westberm van de Keverdijk. Deze heeft nog een gietstalen koepel van 14 cm. dik maar is door begroeiing en mest nauwelijks zichtbaar. Van de andere twee kazematten van het type G (G11 en G12?) zijn de gietstalen koepels verwijderd.

In de periode 1932-1936 zijn binnen de voormalige Stelling (in de toenmalige Vesting Holland) soortgelijke V.I.S. kazematten gebouwd op deze locaties:

• Zijkanaal B (incompleet)
• Slotertocht (compleet)
• Fort Kijkuit (aanvulling bestaand fort, compleet)
• Hakkelaarsbrug (incompleet)
• Muiden (incompleet)

Dezelfde betonnen kazematten, naar ontwerp uit 1928, werden op al deze locaties gebruikt. Elke kazemat bestaat uit een ruimte met het kanon of mitrailleur en een afwachtingsruimte met periscoop.

Het type G is van een ander model en heeft een enkele ruimte voor de opstelling van een mitrailleur met de toegang aan de keelzijde. De ruimte is aan de boven- en voor-zijde bedekt met een gietstalen koepel van 14 cm dik. Er was geen afwachtingsruimte maar daarvoor was een groepsschuilplaats in de nabijheid bedoelt.
De aanwezige kazemat G10? is één van de negen nog intact gebleven exemplaren, terwijl er in de periode 1939-1940 maar liefst 702 gebouwd zijn. De intacte exemplaren zijn te vinden:

• op het Fort bij Rijnauwen
• op het Fort bij Vechten (3x)
• op het Fort bij Everdingen
• bij de haven van Vlissingen (2x)
• bij het veer bij Vierlingsbeek N-Br.
• in Altforst, Gld. (lichte G)
• in gemeente Deurne N-Br. (lichte G)

Ook in de Positie van IJmuiden zijn enkele G Kazematten gebouwd.

Rond 1939-1940 zijn veldstellingen met groepsschuilplaatsen in de omgeving gebouwd (zie Veldstelling Uitermeer).

Omgeving:

De originele situatie rond de kazematten is behouden.

Eigenaar:

Diversen, o.a. NS Vastgoed B.V. (G10? kazemat)

Gebruiker:

Diversen

Gebruik:

-

Monument status:

Rijksmonument (alleen kazemat Keverdijk en G-kazemat G10)