Sector Ouderkerk

Fort bij Uithoorn

(Werken aan de Mijdrechtse Zuwe, Fort beoosten Uithoorn, Fort bezuiden Uithoorn, Fort aan de Mijdrechtse Zuwe bezuiden Uithoorn, Fort op de Mijdrechtse Zuwe; volksmond: Fort De Zuwe, Fort Amstelhoek)

Tevens:

Depot Operaties / O-Dienst / A-Dienst

Locatie:

Het fort ligt in de noordelijke hoek van de Polder de Bedijking der Mijdrechtsche Droogmakerij bij Amstelhoek. Tussen dit fort en het Fort bij Kudelstaart ligt de Linie Kudelstaart - Uithoorn.

Doel:

Afsluiting en verdedigen van de (voormalige) spoorwegen Uithoorn - Alphen aan de Rijn en Uithoorn - Nieuwersluis, de westelijke en oostelijke hoeken van de Tweede Bedijking en de Mijdrechtse Zuwe en ook bescherming van de (voormalige) inundatiesluis ten westen van het fort.
Zie ook Fortmanoeuvres 1912.

Bezetting:

321 (1911), 324 (1913), 266 (1920)
Zie Fortwachter Boortman, Genieofficier Dudok, Kanonnier Gaveel, Aannemer Van Slingerland, Fortcommandant Segov, Korporaal Thijssen, Fortwachter Uidam en Kanonnier Van Vliet.

Bewapening:

Zie Opgave der Bewapening 1910.

Historie:

Zie Historische kalender.

Omschrijving:

Type B, onversterkt beton en regelmatige vorm. Het interieur is relatief intakt. De bergloods bevindt zich aan de keelzijde van het fort.
Om het gehele fort ligt een gracht met oorspronkelijk aan de frontzijde een door een kade gescheiden tweede gracht. De toegangsbrug is niet meer aanwezig en is vervangen door een dam.

Volgens een verzetsgroep (Groep Albrecht) kwam er op 23 juni 1944 een Duitse bezetting van ongeveer 100 Marine-manschappen (jong maar met geoefende indruk) in de omgeving van het fort aan.
"Het fort is weer geheel geopend en is in camouflage-kleuren geverfd."
In augustus 1944 waren de Marine-manschappen nog aanwezig (geschat 300) in het fort en in het dorp Uithoorn. Op 11 september 1944 zijn het fort en de gevorderde huizen verlaten.

Volgens een andere verzetsgroep (Bureau Inlichtingen Londen) werd het fort in april 1945 door de Duitse bezetter gebruikt voor de legering van 20 manschappen van Armeense afkomst met waarschijnlijk de opslag van munitie als taak.
Andere rapporten melden dat het fort (of Fort aan de Drecht?) in april 1945 door de Duitse bezetter werd gebruikt voor de legering van manschappen ten behoeve van de veldstelling in de Linie Kudelstaart - Uithoorn als onderdeel van de Vordere Wasserstellung.

Op de rand van een houten raamkozijn in het frontgebouw staat met potlood geschreven:
"Hier temt men leeuwe en apen
maar geen goozers van het zware wapen"

In de jaren 1960 tot en met 1992 zou het fort zijn gebruikt door Stay Behind organisatie 'Operaties' (O-Dienst, A-Dienst). Een medewerker zou als fortwachter in de woning hebben gewoond.
Onder meer wapens, munitie en radio's zouden hier verpakt zijn om bij agenten thuis begraven te worden. Maar ook radio's en drukapparatuur in enkele centrale ondergrondse caches.
Na de vondst van enkele caches van de sectie Sabotage, zouden de caches leeggehaald zijn en door Marechaussee centraal opgeslagen zijn in dit fort.
Als 'Post Fort Uithoorn' functioneerde de Koninklijke Marechaussee waarschijnlijk als dekmantel. Zie Villa van Eeghenstraat voor bureel en meer informatie over 'Operaties'. Zie ook Fort bij Spijkerboor.

Zie Situatieplannen Fort bij Uithoorn.
Zie ook Thema-nieuwsbrief 'Stay Behind organisaties in de forten'.

Omgeving:

De originele situatie rond het fort is behouden: open polderlandschap en de infrastructuur.

Eigenaar:

Staatsbosbeheer (erfpacht Fort Amstelhoek)

Gebruiker:

Fort Amstelhoek

Gebruik:

Evenementen, opslag, natuur

Monument status:

Rijksmonument (grotendeels); Lijst van Werelderfgoed UNESCO