Sluit [X]   
 

Fortwachter Reinderts in 1942: ingeschreven in bevolkingsregister op Fort in de Botshol

Donateur worden?

© 1999-2024, René G.A. Ros
Laatst gewijzigd 14-9-2024

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam

Nieuwsbrief 302

Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam
Nummer 302 (10de jaargang, 10 september 2008)

Een nieuwsbrief over militair erfgoed in de regio Amsterdam.
https://www.stelling-amsterdam.nl/

Deze nieuwsbrief is, met illustraties, ook te vinden op:
https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/

 

Inhoud

In deze nieuwsbrief:

 

Inleiding

Beste lezer,

Welkom bij de enige echte, oudste en actueelste Nieuwsbrief Stelling van Amsterdam. Behoedt u voor imitatie!

Na een paar korte opmerkingen over de Stellingmaand activiteiten wordt een handreiking gedaan om de forten bij dezelfde naam te noemen en te schrijven. Daarna gaan twee artikelen in op Koude Oorlog bunkers. Een in Haarlem die al wordt gesloopt, voor de andere in Amsterdam is nog hoop.
Tenslotte een artikel met het laatste nieuws over de herontwikkeling van Fort benoorden Spaarndam en het Magazijn Spaarndam. En over de 50 Amsterdamse historische hoogtepunten - maar niet de Stelling.

De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 24 september verschijnen.

René Ros

 

Stellingmaand 2008

Foto: Hans Baas, Stichting Mega.

Uw lobbyist had begin dit jaar zijn beperkte bespraaktheid ingezet om de beheerder van de Westbatterij bij Muiden te overtuigen hun torenfort in september open te stellen. Dat lijkt effect te hebben gehad maar de beheerder vergat de informatie te sturen voor op de Stellingmaand website. Het torenfort is nog elke zaterdag in september van 10.00 tot 17.00 uur open om op eigen gelegenheid te bezichtigen.

Er zijn een paar kleine wijzigingen in de openstellingen van Fort bij Vijfhuizen en Fort bij Abcoude. Verder geen bijzonderheden te melden.

Stellingmaand 2008: http://www.stellingmaand.nl/
Nieuws over Stellingmaand 2008 op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=1&t=414

 

Namenlijst van forten en batterijen

Tekst: Peter Schat, Stichting Mega.

Al legt de Stelling van Amsterdam wie opmarcheert naar de hoofdstad niemand meer een strobreed in de weg, voor wie de naam van een fort wil spellen is zij nog zeker wel een hindernis. De stroom publicaties over de Stelling neemt de laatste jaren toe en dat is op zich bijzonder toe te juichen. Meer artikelen lijkt echter ook meer verschillende schrijfwijzen te betekenen, waarbij soms ook spellingsinconsequenties binnen een en dezelfde tekst optreden.

Dat in sommige gevallen de officiele naam van het verdedigingswerk een wijziging onderging en de volksmond weer een andere, derde, naam bezigde droeg bij aan de verwarring. In de ogenschijnlijk simpele kwestie blijkt zoveel variatie mogelijk, dat de roep om een namenlijst klonk. Stichting Cultureel Erfgoed Noord-Holland en de Stichting Militair Erfgoed Groot-Amsterdam geven aan die roep gehoor met een opsomming van de namen van alle forten en batterijen van de Stelling van Amsterdam.

Meer nog dan de wet voorschrijven, wil deze lijst oproepen tot aandacht voor de spelling van deze namen. Uit een correct en consequent gebruik spreekt ter zake kundigheid en aandacht voor de grootsheid van het monument. Afwijkende namen zijn uiteraard niet verboden. Dat zou niet van respect getuigen voor de rol die het monument was toegedacht in het verdedigen van onze vrijheid.
(Tijdens de platformbijeenkomst voor fortbeheerders in oktober zal er een toelichting gegeven worden.)

Namenlijst van forten en batterijen van de Stelling van Amsterdam: http://www.stichting-mega.nl/publicaties/namenlijst/

 

Haarlemse Koude Oorlog bunker gesloopt door 'Oostblokker'

De provincie Noord-Holland is haar huis aan de Dreef in Haarlem aan het verbouwen. Een uitbreiding uit de jaren 1960 zal daarbij gesloopt worden en blijft dus ver van de 50 jaar vanaf welk een monumentstatus mogelijk is. Daarmee gaat wel weer een belangrijk element van de Koude Oorlog verloren.
Want de helft van de kelder wordt in beslag genomen door een bunker: het Provinciaal Coordinatiecentrum dat oorspronkelijk is gebouwd als Provinciaal Centrum Civiele Verdediging om de rampenbestrijding aan de burgers te leiden. Onder andere via de Bescherming Bevolking maar ook via de Provinciale Waterstaat en het Provinciaal Militair Commando.

Met zeer welwillende medewerking mocht uw verslaggever, mits voorzien van helm en op eigen risico, op 5 september de bunker van 28 bij 15 meter in (zie zelfportret rechts). Alle stroom is al afgekoppeld dus de zaklantaarn en flitslamp waren noodzakelijk. Een bijzondere ontdekkingstocht in het donker door kamers waarvan de functie niet direct te achterhalen is. Ook niet waar de Commissaris der Koningin (CdK) en de Gedeputeerde kantoor zouden houden of slapen. Het is ook niet bekend of de bunker echt gebruikt is bij een crisis.

De toegang heeft een dubbele buitendeur en is ruim voorzien van bewegingsdetectoren. Beneden aan de trap is een luchtsluis met twee gasdichte deuren. Via de douche en langs het luik voor besmette kleding sta je in de vermoedelijke kantine met een uitgiftebalie van de keuken. Er zijn drie kleine kamertjes die als slaapplaats met stapelbedden (2x3?) ingericht zouden kunnen worden. De ruimten met douche en toiletten voor de dames en heren zijn praktisch even groot en zijn nog intact, inclusief de Daalderop boilers en de extra noodzakelijke Ambi-Pur luchtverfrissers.

De oostelijke helft van de bunker zijn vier grotere werkruimten met kabelaansluitingen in de vloer en aan de wanden (zie foto links). De bunker is bijna helemaal leeg maar er staat nog de nodige grote apparatuur: een waterfilter, de koolstoffilters, luchtinstallatie met home-trainers en een kluis. De aggregaat is wel weggehaald maar de dynamo is los achter gebleven. Toch wel een gemiste kans als de provincie die zaken niet elders heeft proberen onder te brengen.

Op een koolstoffilter staat het bouwjaar 1968 en op de luchtinstallatie staat 1982. Die luchtinstallatie heeft volgens het schakelpaneel 21.000 draaiuren gehad, dat is ruim 2,5 jaar vol-continue draaien.
Als het in 1968 is gebouwd, dan was dat onder CdK Ferdinand Jan Kranenburg (in functie 1964-1976). En moet dan in 1982 zijn gemoderniseerd onder de volgende CdK, Roel de Wit (in functie 1976-1992). Onder wiens bewind het ook de Koude Oorlog functie verloor.

In december moeten de gebouwen met bunker geheel verdwenen zijn. Bijzonder is dat een van de twee aanwezige slopers voor de val van het IJzeren Gordijn in het toenmalige Oostblok moet zijn geboren.

Provinciaal Centrum voor Civiele Verdediging op Lunetten, bunkers en crisisbeheersing: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/haarlem-pccv/

 

BB Commandopost Amsterdam

Met dank aan: Rob Verhoef, Stichting Menno van Coehoorn.

De commandopost van de Bescherming Bevolking (B.B.) voor de A-gemeente Amsterdam wordt bedreigd met sloop. Het Ignatius Gymnasium, waar de tweeling-bunker onder ligt, heeft uitbreidingsplannen en blijkbaar wil men niet over de bunker heen bouwen. De Stichting Menno van Coehoorn en buurtbewoners hebben al bezwaar gemaakt tegen de sloop maar het ziet er nog niet goed uit, zoals ook in een AT5 item aan bod kwam (zie foto links). Ook het Filmmuseum, die de bunkers nu gebruikt als depot, wil ze behouden. Zij heeft het erfpacht afgekocht tot 2039 en gaan er alleen uit als de gemeente met een bruikbaar alternatief komt. Maar waar haal je iets soortgelijks vandaan!?

Het is toch vreemd en eeuwig zonde als de commandopost van de hoofdstad gesloopt zou worden. De enige in Amsterdam met die functie en de uitvoering als tweelingbunker is vermoedelijk uniek voor Nederland. Anders houden we in de regio Amsterdam alleen wat schuilplaatsen over en een paar kleine B.B. commandoposten rond Amsterdam (Westzaan en Hoofddorp). Waar kan dan ooit in Amsterdam aanschouwelijk verteld worden over zoiets als de Koude Oorlog? Waar meer menskracht in is gaan zitten dan de hele Stelling van Amsterdam.

Juist van een school zou je aandacht voor educatie en geschiedenis mogen verwachten. Ignatius Gymnasium en Stadsdeel Oud-Zuid: wees creatief en verzin een vernieuwende oplossing. In plaats van slopen als de makkelijkste weg.

Commandopost Amsterdam: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/beschermingbevolking/amsterdam/
'Buurt wil atoomkelder wel behouden' op AT5 met film: http://www.at5.nl/nieuwsartikel.asp?newsid=37603
'Buurt wil atoomkelder wel behouden' op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=11&t=432

 

Herontwikkeling Fort benoorden Spaarndam 2

Op 8 september vond vlakbij het Fort benoorden Spaarndam een informatie-avond plaats over de herontwikkeling van het fort en het veel grotere Magazijn Spaarndam. Projectleider Wim Roozenbeek gaf in een presentatie informatie over het proces.

Vorige week zijn advertenties geplaatst en 3.000 bedrijven aangeschreven om hen op te roepen een ontwikkelingsvisie in te dienen. Ondanks het zware Programma van Eisen hoopt het Recreatieschap Spaarnwoude voldoende reacties te krijgen om in november de ongeveer drie beste visies te kiezen. Die ondernemers krijgen dan drie maanden de tijd om een ondernemingsplan op te stellen waarvan een in juni 2009, of na de zomervakantie, als uitverkorene gepresenteerd zal worden. Daarna pas begint het vergunningentraject dus zeker niet voor 2010 zal begonnen worden met de werkzaamheden.

Hernieuwd in het verhaal is de wens van de provincie Noord-Holland om in het fort een bezoekerscentrum voor de Stelling te vestigen. Eerder had de provincie dit verzoek teruggetrokken omdat het fort nooit op de gewenste termijn gereed zou kunnen zijn. Maar doordat Fort bij Vijfhuizen toch geen bezoekerscentrum wordt, ligt enkele jaren later de bal toch weer bij het Recreatieschap.
De vragenronde werd ook gebruikt om aandacht te vragen voor ijsvogels, bomen, plofhuisjes en schootsveld. Maar alles hangt af van het plan dat een ondernemer weet te maken en aan zo veel mogelijk eisen en regels voldoet.

Fort benoorden Spaarndam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/spaarndam-noord/>
Magazijn Spaarndam: <https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/spaarndam-munitie/>
Munitiemagazijn bij Spaarndam' (1) in Nieuwsbrief 267: <https://www.stelling-amsterdam.nl/250-274/nieuwsbrief-267.htm>
'Munitiemagazijn bij Spaarndam 2' in Nieuwsbrief 272: <https://www.stelling-amsterdam.nl/250-274/nieuwsbrief-272.htm>
'Plan voor Spaarndam' in Nieuwsbrief 274: https://www.stelling-amsterdam.nl/250-274/nieuwsbrief-274.htm
'Herontwikkeling Fort benoorden Spaarndam' (1) in Nieuwsbrief 288: https://www.stelling-amsterdam.nl/275-299/nieuwsbrief-288.htm
'Onroerend goed mogelijkheden' via Recreatie Noord-Holland NV: http://www.recreatienoordholland.nl/zakelijk

 

De Amsterdamse Canon zonder kanon

In opdracht van de gemeente Amsterdam zijn de 50 belangrijkste gebeurtenissen in de geschiedenis van de de stad Amsterdam in 'De Amsterdamse Canon' verzameld. Zowel via het Stelling Forum als per e-mail kwamen er reacties bij uw redacteur binnen over het ontbreken van de Stelling van Amsterdam in die canon; wat een gek woord trouwens.
De stadsmuur van 1482 staat er wel op. Ook 'Kees de jongen' (1890) het beroemde boek van Theo Thijssen (soldaat op Fort bij Uithoorn geweest) staat erop als symbool van de ontwikkeling van de arbeidersklasse. En ook de vermelding van het vliegveld Schiphol heeft een flinterdun verband met verdedigingswerken en de Stelling.

Het is inderdaad wel vreemd dat de UNESCO in Parijs blijkbaar meer waarde hecht aan de Stelling dan de stad die erdoor beschermd moest worden. Anderzijds, de Stelling is niet van heel grote, blijvende invloed op de stad zelf geweest maar meer op de omliggende gebieden. En zou dan eerder in de Canon van Noord-Holland een plaats moeten krijgen?

Tot 4 oktober mag iedereen suggesties ter verbetering van de Canon indienen. Maar als je iets wilt toevoegen moet een ander onderwerp verdwijnen en moet het nieuwe onderwerp wel passen in de vijf hoofdlijnen die door de commissie zijn aangehouden: de ontwikkeling van de stad in haar fysieke verschijning; de ontwikkeling van het samenleven in de stad; het bestuur over de stad, de organisatie van het samenleven; de economische ontwikkeling; de verhouding van de stad ten opzichte van Nederland en de wereld.

De Amsterdamse Canon: http://www.canonvanamsterdam.nl/
'Stadsmuur 1482' in de Canon: http://www.canonvanamsterdam.nl/venster/stadsmuur-0
'Kees de Jongen' in de Canon: http://www.canonvanamsterdam.nl/venster/kees-de-jongen
'Schiphol' in de Canon: http://www.canonvanamsterdam.nl/venster/schiphol
Alternatief voorstel doen: http://www.canonvanamsterdam.nl/event/tot-4-oktober-kunt-u-een-alternatief-voorstel-doen
'De canon van Amsterdam' op het Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=6&t=431

 

Overig

Overig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum:
https://forum.stelling-amsterdam.nl/nieuw/

Sinds januari 2008 wordt hier niet meer verwezen naar berichten op het Stelling Forum. Gebruik de link hierboven om de nieuwe berichten te zien.
Door je te registeren bij het Stelling Forum kan je eenvoudig zien welke onderwerpen zijn geplaatst sinds je vorige bezoek, krijg je een melding per e-mail als je je abonneert op een forum en kan je zelf berichten plaatsen.

 

Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven.

Stelling van Amsterdam op Bluesky Stelling van Amsterdam op Facebook Stelling van Amsterdam op X / Twitter Doc.centrum Stelling van Amsterdam op LinkedIn
Stelling van Amsterdam op foto-site Instagram Stelling van Amsterdam op video netwerk YouTube

Deze website wordt verzorgd door particuliere experts en is geen website van een overheid.
Alle rechten voorbehouden, o.a. gebruik door commerciële partijen alleen met voorafgaande toestemming.
Stelling van Amsterdam. Een stadsmuur van water.
UNESCO Werelderfgoed sinds 1996
Fort Resort Beemster herbergt een van de meest luxueuze wellnessresorts met hotel van Nederland. In de karakteristieke sfeer van het fort beleeft u wellness zoals u nog nooit heeft ervaren. (Advertentie)
 
 
 
Bureau Meerzijdig let op meerdere zijden bij support, mediation, procesbegeleiding en trainingen. (Advertentie)