|
InhoudIn deze nieuwsbrief:
Hierboven staat achter de artikelen, indien van toepassing, welke gemeente het betreft.
|
InleidingBeste lezer, Traditioneel is de laatste nieuwsbrief voor het zomerreces een extra 'dik' zomer-nummer, met deze keer twaalf interessante artikelen. Een samenvatting blijft deze keer achterwege. Maar de artikelen varieren van complimenten tot teleurstellingen en van vroeger via heden tot toekomst; volgens uw redacteur voor ieder wat wils. Tenslotte nog een oproepje uit nieuwsgierigheid: onlangs is uw veld-onderzoeker vier dagen op stap geweest in de Stelling, waarover later een verslag volgt. Tijdens een van die tochten zag iemand mij op 17 juni aan de andere kant van een vaart, toeterde en zwaaide maar was te ver weg om te herkennen. Wie was dat??? De volgende nieuwsbrief zal waarschijnlijk half augustus verschijnen. Prettige zomer! René Ros
|
Dit mag ook eens gezegd wordenDirecte betrokkenheid van het Rijk geniet de Stelling nog steeds niet echt, in tegenstelling tot de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Was de Stelling de tijdsgeest te ver vooruit? De afgelopen jaren is er voor de Stelling wel het een en ander verbeterd. Er is nog geen enkel bezoekerscentrum en uw redacteur is nog niet gerust op een goede uitkomst. Ook het verdwijnen van de Stichting Stelling van Amsterdam lijkt vooralsnog geen vooruitgang. Maar het behoud en de toegankelijkheid van de forten is nu vrijwel overal (bijna) gerealiseerd, zelfs zoveel dat je je druk moet gaan maken voor forten die geen gebruik krijgen maar natuur en verval als kernwaarde hebben.
Hun betrokkenheid blijkt onder andere uit het buiten kantoortijden, zelfs in het weekeind, bezoeken van fort(activiteit)en. En beseffen dat ook zij niet alles te vertellen hebben en niet alles weten wat er te weten valt; dat samenwerking loont. Programmabureau Stelling van Amsterdam: http://www.noord-holland.nl/thema/welzijn_zorg_en_cultuur/Cultuurhistorie/Stelling_van_Amsterdam/index.asp
|
Feestje in aantochtFoto: Hans Baas, Stichting Mega.
Een traditie is dat op 3 januari een speciale nieuwsbrief verschijnt. Vorige jaren met gastschrijvers die een terug- en vooruitblik betreffende de Stelling van Amsterdam gaven. Deze keer mag het over de website en haar functie en effecten gaan. Er zullen een aantal mensen uitgenodigd worden een bijdrage te leveren, maar als er iemand is die een artikel wil schrijven dan verneemt de redacteur dat graag van hem of haar voor 1 september. Er is inmiddels al een artikel ontvangen en een tweede is door gedeputeerde Kruisinga toegezegd. Ook is er met genoegen een onderscheiding ontvangen van de Stichting Pampus, namelijk een pasje met de tekst "Als trouwe ambassadeur van de Stelling van Amsterdam, verlenen wij René G.A. Ros gedurende het seizoen 2008 vrije toegang tot het Forteiland Pampus." 'Archivering door de Koninklijke Bibliotheek' op Stelling Forum: https://forum.stelling-amsterdam.nl/viewtopic.php?f=9&t=399
|
Kompaßkompensierscheibe verscheen en verdweenMet dank aan: Alfred Bakker (Ingenieursbureau Amsterdam) en Michel van Best.
Begin juni 2008 heeft de aannemer, die de noordwesthoek van het eiland bouwrijp maakt, een achthoekige fundering van ongewapend beton aangetroffen. Met een muurdikte van ongeveer drie meter en omgeven door houten damwanden (bekisting?). Pas bij een vergadering, weken later, werd dit aan het directievoerende Ingenieursbureau Amsterdam verteld. Toen bleek ook dat het om de Kompaßkompensierscheibe (kompascompenseerschijf) ging. Deze Navigationdrehscheibe was door de Duitse bezetter aangelegd als onderdeel van het Fliegerhorst Schellingwoude, de grootste basis voor watervliegtuigen in Nederland. Op 26 juni heeft uw redacteur met spoed, en met gevaar voor de eigen gezondheid, het terrein betreden. Ter plekke was alleen nog een gapend gat van vijftien meter doorsnede te zien, gevuld met water (zie foto). En met nog maar een paar brokken beton langs de rand (links op de foto). Het is onduidelijk of de gehele Navigationdrehscheibe was aangetroffen of dat de bovenste helft al in de jaren 1960 was gesloopt bij de aanleg van de Voorbij-betonfabriek. * dezelfde verdeling heeft het bouwwerkje bovenop het Fort aan het Pampus. Militair Terrein Zeeburg: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/zeeburg/
|
Opzichter van Fortificatiën KamstraTekst: gebroeders Gerard Kamstra en Nico Kamstra jr.
We weten nog dat vader bij de mobilisatie plots naar Spaarndam moest vertrekken, dit zorgde voor enige commotie thuis. Dat hij daar werd ingekwartierd bij de familie Koers(?), waar we vader later een paar keer bezochten. Onze moeder ging regelmatig met trein en bus van Den Haag naar Spaarndam. Ze bleef dan vaak bij familie in Haarlem slapen. Tenslotte zie ik vader heel koud op een motorfiets, lange ijspegels hingen aan zijn bril. Biografie Opzichter van Fortificatiën Kamstra: https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/kamstra/
|
Ik sloopte in MuidenTekst en foto: Nico Kamstra jr. (Nieuw-Zeeland)
In 1954 en 1955 zat ik met een detachement genisten in Muiden om de burger-aannemer uit Muiden, Dhr. Mol, bij te staan. Hij had de opdracht om de bunker en de twee oude ondergrondse Nederlandse vestingwerken op te blazen en het puin te ruimen, zodat de originele kruidentuin weer voor het slot kon worden aangelegd. Van deze werkzaamheden heb ik slechts een foto (zie foto rechts) die ik met plezier deel. Het Museum Muiderslot heeft nog meer foto's van de sloopwerkzaamheden. De soldaten werden regelmatig afgelost en zelf heb ik daar twee maal gezeten als plaatsvervangend commandant. Uiteindelijk was ik de laatste commandant, na het vertrek van 2e Luitenant J. Schokker. * In ieder geval de eerste Genie-onderofficier. Noot redactie: De twee oude Nederlandse vestingwerken betroffen twee bomvrije kazernes (gebouwen A en B) die sterk leken op de nog aanwezige kleine kazernes op bv. Fort bij Vuren en Batterij bij Brakel (Nieuwe Hollandse Waterlinie).
Vesting Muiden: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/muiden/
|
Tussenstops in de Stelling
Geheel nieuw is het caféterras Fort Zuid in het Fort bezuiden Spaarndam, met uitzicht over de Mooie Nel (dat is een waterplas). Al zittend op het terras of binnen kan je kiezen uit een redelijke menukaart voor lunch en eenvoudig diner. Het café is elke dag van 11.00 tot 23.00 uur geopend. Goed bereikbaar voor pauzerende wandelaars en fietsers. Ook bruiloften, feestjes enzovoort kunnen er verzorgd worden. Bezoekinformatie en Agenda: https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/bezoek/
|
Verbindingsweg tussen A8 en A9 tast Stelling zeker aan
Een en ander staat te lezen in de Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (MIT) Verkenning naar de verbindingsweg. Over de Stelling is een andere paragraaf letterlijk geknipt en geplakt van de bekende website. Inundatiekade van de Nauernasche Vaart tot De Dam: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/nauernaschevaart/
|
Zij spioneerden bij SpaarndamBron: HP/De Tijd, 21 maart 2008, week 12
Een van hen was adjunct-luchtvaartattache Kolonel Leonid Ivanovitsj Chernov**, toen 42 jaar. In de B.V.D.-rapporten zit een overzicht van de reizen die medewerkers van de ambassade maakten***. Op een van de pagina's, afgebeeld bij het artikel, beweerde de B.V.D. dat Chernov, samen met A.G. Katalov, Yefimov en gezinsleden op zondag 8 april 1956 een bezoek brachten aan het Czaar Peterhuisje in Zaandam. In de kolom 'Strategische punten waaraan aandacht leek te worden besteed' staat "Fort Noord en Zuid" en "Mobilisatiecomplexen" genoemd. Met "Fort Noord en Zuid" wordt zonder twijfel Fort benoorden Spaarndam en Fort bezuiden Spaarndam bedoeld. Het Fort benoorden Spaarndam was in die tijd in gebruik als munitiemagazijn van de Marine. Beambte Berkhof was een van de bewakers die bijvoorbeeld auto-kentekens van nieuwsgierigen moesten noteren. Hij heeft zijn agenda uit die tijd geraadpleegd, maar hij had die dag geen dienst. * Met een boek in voorbereiding. HP/De Tijd: http://www.hpdetijd.nl/
|
Uitkijkplatform Fort bij Abcoude Op de vloer van het uitkijkplatform (zie foto links) is namelijk de Stelling aangegeven met de forten als rode stippen. Het merendeel klopt binnen de artistieke vrijheid. Triest genoeg ontbreken Fort bij Aalsmeer, Fort bij Uithoorn, Fort Hinderdam, Vesting Weesp en Vesting Muiden. Het Fort bij Muiderberg is nauwelijks aanwezig maar wordt wel aangegeven. Fort Kijkuit en de Batterijen aan de Karnemelksloot staan aangegeven maar zijn onderdelen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Nog vreemder is dat op het eiland Marken een fort staat aangegeven. En uw redacteur mag toch hopen dat alle lezers weten dat daar geen fort is... Inleiding Stelling van Amsterdam incl. luchtfoto met alle verdedigingswerken: https://www.stelling-amsterdam.nl/algemeen/inleiding.htm
|
De magazijnen bij MijdrechtWaarom het toen nog kleine dorp Mijdrecht in de Koude Oorlog bedeeld werd met maar liefst twee magazijncomplexen blijft een vraag. Op 20 km afstand van een atoombom op Amsterdam? Maar de twee magazijnen waren wellicht het begin van het industrieterrein dat ten oosten van het dorp is ontstaan. Over beide magazijnen is nu een aparte webpagina beschikbaar met enige informatie.
MIBO-magazijn Mijdrecht: https://www.stelling-amsterdam.nl/bunkers/mibo/mijdrecht/
|
Verwarring over twee partijenEr is bij de lezers, zelfs bij fortbeheerders, nogal wat verwarring over twee partijen die zich met de Stelling bezig houden. Bij deze een poging dit te verhelpen.
Een deel van dat provinciale beleid, namelijk toerisme en voorlichting, is middels contracten uitbesteed aan de Stichting Cultureel Erfgoed Noord-Holland (CENH alias Erfgoedhuis). Deze taak lag tot 1 januari 2007 bij de Stichting Stelling van Amsterdam. Peter Saal is bij CENH de deeltijd coördinator aangaande de Stelling. Overigens is tussen deze twee partijen zelf ook nog wel eens het nodige misverstand. Zo kan het gebeuren dat zowel de provincie als CENH een persbericht over dezelfde activiteit in de Stelling verstuurd. En dat de CENH website een pagina over het programmabureau heeft, maakt het er ook niet duidelijker op. programmabureau Stelling van Amsterdam: http://www.noord-holland.nl/thema/welzijn_zorg_en_cultuur/Cultuurhistorie/Stelling_van_Amsterdam/
|
Eerste schot op OldebroekMet dank aan: Raymond Gaveel
In 1906, 1910 en 1911 werden er drie verschillende oefenkazematten in gebruik genomen waarmee met scherp geoefend kon worden, waar dat in de forten niet kon. Legerplaats bij Oldebroek: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/oldebroek/
|
OverigOverig kort, en meestal actueel, nieuws verschijnt op het Stelling Forum: Sinds januari 2008 wordt hier niet meer verwezen naar berichten op het Stelling Forum. Gebruik de link hierboven om de nieuwe berichten te zien.
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 298
Terugkomend op een controversieel artikel in een nieuwsbrief uit 2005, moet ook eens gezegd worden dat er wat betreft het programmabureau van de provincie Noord-Holland veel is verbeterd. En uw redacteur wil ook wel eens iets positiefs schrijven, op het gevaar af dat enkele lezers dit weer verkeerd opvatten.
De website bestaat morgen 9,5 jaar en dat betekent dat we op 3 januari 2009 een 10-jarig jubileum vieren. Er zijn voor dat jaar een paar extra activiteiten in voorbereiding maar daarover later meer.
Zoals eerder gemeld is, laat het Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam het eiland Zeeburg bouwrijp maken voor een nieuwe woonwijk. Van dit voormalige militaire terrein resteren nog maar vier bouwwerken: drie Duitse bunkers en een Nederlandse dienstwoning.
We waren nog klein, Gerard was 9 jaar en Nico 7 jaar. Herinneringen vervagen of verdwijnen, flarden blijven hangen. Ook over onze vader en zijn militaire loopbaan in de periode 1925-1940.
Al vele jaren is het Munitiemagazijn bij de Steenen Paal regelmatig open voor bezoekers (echter niet de regelmaat van uw redacteur). Tegen een kleine vergoeding kan je in de vier lokalen een tentoonstelling over de luchtoorlog zien. Ja, dat zit in het nabijgelegen Fort bij Veldhuis maar in dit munitiemagazijn werd de basis gelegd.
"Een verbindingsweg tussen de A8 (Zaandam) en A9 (Heemskerk) is absoluut noodzakelijk om de verkeersproblemen op de N203 en N246 nu en in de toekomst op te lossen. Dit komt ook de leefbaarheid en de verkeersveiligheid in de omgeving ten goede."
In een artikel van de zesdelige serie 'De Russen komen! Geheimen uit de Koude Oorlog' in HP/De Tijd* werd als voorbeeld verhaal gedaan van de uitzetting van drie Sovjet-spionnen. De bron was een inmiddels openbaar dossier van de Binnenlandse Veiligheids Dienst (B.V.D.) waarin aangetoond werd dat ze te opzichtelijk informatie inwonnen over Defensie-zaken. De BVD had zicht op een deel van hun activiteiten maar was bang voor contacten in de tijd waarop ze geen zicht hadden op de medewerkers van de militaire afdeling van de ambassade van de Sovjet-Unie in Den Haag. Uiteindelijk werden drie ambassade-medewerkers eind januari 1958 het land uitgezet.
Een mooi, hooggelegen uitkijkplatform heeft het Fort bij Abcoude sinds kort. Met een authentiek hekwerk en een moderne roestijzeren trap. Om tijdens de rondleidingen over de Stelling te vertellen. 
Het eerste magazijn is het MIBO-magazijn waarbij 'MIBO' staat voor 'Materieelvoorziening In Bijzondere Omstandigheden'. Het is een van de 30 magazijnen die in Nederland zijn gebouwd om grote voorraden verbandmiddelen, geneesmiddelen, bloedplasma, narcotica, noodbedden, brancards, materieel voor veldhospitalen maar ook noodvoedselpakketten, biscuits, babyvoedsel en water op te slaan. In geval van een ramp of oorlog zouden deze middelen gedistribueerd worden. In de regio Amsterdam is Fort bij Abcoude ook gebruikt (vandaar de damwand-tunnel) maar de andere magazijnen liggen in Hoogwoud, Alkmaar, Alphen aan de Rijn, Breukelen en Hilversum. 
Het tweede magazijn is het mobilisatiecomplex Mijdrecht. De vele voertuigloodsen en een enkel munitiemagazijn zijn kenmerkend voor een mobilisatiecomplex. Hier kon een mobilisabele eenheid (helaas onbekend welke) bij opkomst al hun uitrusting ophalen: voertuigen, tenten, munitie, radioapparatuur enz. Volgens een vast schema werd al het materieel regelmatig gecontroleerd en onderhouden.
Ten eerste is daar het programmabureau Stelling van Amsterdam van de provincie Noord-Holland. Dit bestaat sinds 2005 en heeft momenteel zeven medewerkers onder leiding van Peter Hoogervorst.
Toevalligerwijs viel het uw webmaster op dat op 2 juli 1877, vandaag precies 131 jaar geleden, het 1e Regiment Vestingartillerie uit de Oranje-Nassau Kazerne in Amsterdam de eerste schoten op de 'Oldebroeksche Heide' vuurde.