|
InleidingBeste lezer, Welkom bij deze nieuwe nieuwsbrief welke onverwacht toch nog een flink 'bezetting en bevrijding'-gehalte heeft gekregen. Het eerste artikel gaat over de vorige thema-nieuwsbrief. Daarna over een opgedoken film van een bewaringskamp op een Stelling-locatie. Het derde artikel is een inleiding op een authentiek verslag van de mei-dagen van 1940 waarin de schuilplaatsen rond Weesp aan bod komen. Overigens verbleef uw redacteur wegens een 'jubileum binnen het gezin' de eerste week van mei in Rome, bij de vestingwerken van de Paus. Daar is de wat magere Nieuwsbrief 347 samengesteld en verzonden. En tevens de laatste correcties en formaliteiten met het Nationaal Archief voor Thema-nieuwsbrief 348. Bekijk de nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/325-349/nieuwsbrief-349.htm Het is de bedoeling dat op korte termijn een actuele thema-nieuwsbrief zal verschijnen. De volgende gewone nieuwsbrief zal waarschijnlijk op 9 juni verschijnen. Met vriendelijke groet,
|
Reacties thema-nieuwsbrief
Ter motivering van alle betrokkenen zijn er een paar reacties binnen gekomen (merendeels van hen die vooraf meegewerkt hebben aan de tekst) die met toestemming hieronder zijn opgenomen. Er was ook een reactie van een van de personen die, als kwajongensstreek, in mei 1945 de ramen van het huis van Van Berge heeft ingegooid. Gevangene Van Berge: https://www.stelling-amsterdam.nl/mensen/berge/
|
Film met Kamp KruithuisMet dank aan: Erik Kappetijn, Instituut voor Beeld en Geluid. Rond de afgelopen dodenherdenking en bevrijding zijn er op het Internet weer een aantal films over de Tweede Wereldoorlog verschenen. Een film uit de Rijksvoorlichtingsdienst-collectie van het Instituut voor Beeld en Geluid (B&G) deed uw redacteur verrast opspringen. De film, van aan elkaar geplakte fragmenten, begint met een wegcontrole door leden van de Binnenlandse Strijdkrachten, langs een spoorlijn tussen vermoedelijk Haarlem en Halfweg. Het eindigt met het opblazen van drakentanden, dichtgooien van loopgraven en het ontmijnen van het duingebied door Duitse krijgsgevangenen. Het middendeel van de film toont gevangenen, die onder bewaking van mensen met een armband 'Oranje' en een geweer, een hek van prikkeldraad "voor hun eigen gevangeniskamp" moeten aanleggen. Gezien de omgeving, ligging van de doorgaande weg en een gebouw dat te zien is, moet het om het Kamp "Kruithuis" gaan. Oftewel het voormalige Sectorpark Halfweg, afd. Munitie van de Stelling, alias '1800 Roeden', tussen Halfweg en Amsterdam. De archiefbeschrijving vermeldt geen locatie zodat deze film niet eerder met zoeken boven water was gekomen.
Het werd echter nog gekker. Uw redacteur meende op de beelden een majoor van het tijdelijke Militair Gezag te herkennen (zie foto links, midden in beeld). Waarvan bekend is dat hij uit Halfweg komt en kampcommandant is geweest van dit Kamp "Kruithuis" en later van Kamp "Fort Spijkerboor". Namelijk Peter Schalk, wiens familie in januari van dit jaar een aantal van zijn spullen aan Fort bij Spijkerboor heeft geschonken waaronder zijn portret (zie foto rechts). 'Geïnterneerde NSB-ers, Duitsers en landverraders' met twee films: http://geschiedenis.vpro.nl/artikelen/43437653/
|
Terugtocht op Weesp 1940Met dank aan: Ida Kemperman (Gemeentearchief Weesp). In het archief van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie ligt een bijzonder verslag van Bert Bode. Hij was tijdens de pinksterdagen van mei 1940 als soldaat gelegerd in Soest. Zijn zoon René vroeg aan zijn vader wat hij tijdens de Duitse inval had meegemaakt. Zijn vader voldeed daar aan door tussen 1940 en 1942 215 kleine pagina's te beschrijven. Hij ging zelfs met een fotocamera terug naar de locaties, maar gebruikte ook foto's van gebeurtenissen elders in het land zoals Rotterdam.
In mei 2007 is er in het WeesperNieuws al een artikel over het verslag van Bert Bode verschenen met de nadruk op Weesp. Het geeft een beeld over het verblijf in Weesp, maar daarin wordt een onjuiste datum genoemd omdat het niet op tweede pinksterdag 13 mei plaats vond. Terugtocht op Weesp 1940: https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/extra/terugtocht-1940/
|
Humoristische krantenartikelenDe krantenartikelen waren al langer in bezit, maar om meerdere redenen niet eerder op de website geplaatst. Nu dat wel gebeurd is, zijn de artikelen het vermelden in deze nieuwsbrief zeker waard. Twee artikelen komen uit de Schuitemakers Purmerender Courant (met dank aan Frank van Drie) en een uit Het Vaderland.
Het artikel 'De Boer en de Vliegers' heeft weinig met de forten te maken maar met Vliegkamp Schiphol en de Haarlemmermeerpolder. Dit artikel was het resultaat van zoekwerk van wijlen Ron Erhardt in een pilot-project 'Digitale kranten' van de Koninklijke Bibliotheek. Het vormde de inspiratie voor het jeugdboek 'Vlucht' van Mireille Geus. Met dit soort verhalen hoeven gidsen toch geen sterke verhalen te verzinnen om een rondleiding leuk te maken? * Was in 1891-1892 Stellingcommandant geweest. Adjudant voor een dag: https://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/stukken/adjudantvooreendag/
|
E-mail over luchtwachtpostTekst en foto: Dick Wools d.d. 16 mei jl. Hallo René, Ik was vandaag op Fort bij Krommeniedijk. Van april 1975 - mei 1976 heb ik als dienstplichtig sergeant bij 420 Infanterie Bewakings Compagnie "van Heutsz" gezeten (zie foto links). Ik vertelde vandaag tijdens de rondleiding, dat wij als soldaten nog wel gekeken hadden in de observatiepost op het fort. Op mijn verhaal werd eerst met ongeloof gereageerd. Echter in het fort is een luchtfoto uit 1975 van het fort (zie fragment van luchtfoto rechts) met daarop zichtbaar de luchtwachtpost. Ik wist mij nog te herinneren dat er zelfs telefoon in de houten observatiepost was.
Buiten gekomen bestudeerde ik de hoofdingang naar de poterne. Daar zijn in de muur, rechts naast de hoofdingang, de keilbouten nog zichtbaar waarmee de ladder naar de observatiepost aan de muur heeft vastgezeten. Zelfs de roestafdrukken van de bevestigingen zijn nog zichtbaar op het beton. Een nadere blik links, naast de hoofdingang, geeft een dikwandige stalen pijp (vermoedelijk ijzeren gaspijp) met aan het uiteinde een bosje draadjes. Voor mij ziet het er uit als een ouderwetse telefoongrondkabel. Ik denk dus zelf zomaar dat dit de telefoonaansluiting van de observatiepost was. Op jouw site staat over deze waarnemingspost dat het niet zeker is op welk fort de post stond… op Fort aan den Ham of op Fort bij Krommeniedijk. Bij deze dus, met 100% garantie dat deze post op Fort bij Krommeniedijk stond. Met vriendelijke groet, Fort bij Krommeniedijk: https://www.stelling-amsterdam.nl/forten/krommeniedijk/
|
Rondleiding Artillerie-Inrichtingen Zaandam geslaagd
Op drie tijdstippen vertrokken twee beheerders van het terrein met een groep deelnemers voor een wandeling van anderhalf uur over een uitgestrekt groen gebied. Waar je binnen in een gebouw vogels kunt horen, omdat ze binnen zitten en niet alleen door de kapotte ramen. Het verval van de gebouwen is inmiddels aanzienlijk en, voor wie het sinds de sluiting als Eurometaal meerdere keren heeft gezien, in een steeds sneller tempo. Een aantal gebouwen zijn hergebruikt, zo kunnen we inmiddels van de 'Studio Zaandam' spreken. Uiteraard was de wandeling voor velen veel te kort, maar kon toch iedereen even sfeer proeven en zelf een beeld vormen van het terrein. En de diverse oud-werknemers haalden herinneringen op en deelden die ook graag met de andere deelnemers. Artillerie-Inrichtingen: https://www.stelling-amsterdam.nl/kazernes/zaandam-artillerieinrichtingen/
|
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 349
De recente thema-nieuwsbrief 'Ik zat gevangen in Fort benoorden Purmerend' bezit nu het record van de thema-nieuwsbrief met de meeste arbeid en kosten. Het is een bijzonder verhaal en het was niet eenvoudig om uit alle informatie een overzichtelijk en goed lopend verhaal samen te stellen. Mocht de nieuwsbrief te ingewikkeld zijn met teveel vereiste voorkennis en 'tussen de regels', dan geeft de biografie wellicht meer helderheid. Meer informatie is ook te vinden via onderstaande links.
Onderdeel van het verslag is de terugtocht op 14 mei van Soest, via Hilversum en 's-Graveland, naar Weesp. Waarbij hij de groepsschuilplaatsen en inundaties tussen 's-Graveland en Weesp beschreef. Zijn bevindingen waren toen niet opbeurend maar geven ons nu een beeldende beschrijving. En het vertrouwen in de inundatie spreekt nog boekdelen.
'Adjudant voor een dag' is een in 1902 door Jan Olij jr. uit Purmerend ingezonden brief, over zijn onverwachte ontmoeting met Minister van Oorlog Bergansius* en de dagtocht waartoe hij verleidt werd. Ze dineerden aan het eind van de dag "als mannen, die overtuigd zijn hun dag goed besteed te hebben, staken 'n fijne sigaar op". Uw redacteur vindt het een zeer humoristisch verhaal uit een tijd dat je een minister nog zonder begeleiding in een trein kon ontmoeten - in de eerste klas weliswaar.
