|
InleidingWe proberen de nieuwsbrieven te beperken tot een per maand, maar dat gaat niet lukken en het wordt elke drie weken... Na de dienstberichten een schenking van een kleinzoon van groepscommandant De Grave, maar met een afkorting-probleem. Daarna mijn kanttekeningen bij de Inspiratiegids voor de forten-vrijwilligers, maar is het grappig of triest? Ook een verslag van een tocht in de sector Zaandam, maar dan niet over forten. Lees deze nieuwsbrief op: https://www.stelling-amsterdam.nl/nieuwsbrief/2024/nieuwsbrief-546/ Tip: houd de cursor boven elke afbeelding om een beschrijving te zien.
|
Dienstberichten- Op donderdagmiddag 14 november aanstaande organiseert het Kenniscentrum Waterlinies (KCW) weer een Netwerkmiddag waarvoor je van harte bent uitgenodigd. De Netwerkmiddag vindt plaats op Fort bij Vechten. Het onderwerp is archiefonderzoek naar de waterlinies en de presentaties geven je daarover meer inzicht, ook als je niet van plan bent zelf archiefonderzoek te gaan doen. - Van Jeroen Goudeau hebben we een flinke stapel oude rapporten gekregen. Hij was werkzaam bij de provincie Noord-Holland en heeft rond 1990 met Hildebrand de Boer de monumentregisters voor de Stelling van Amsterdam opgesteld. Dank voor deze schenking! Er waren uiteraard een aantal rapporten, zoals het Studiebericht no. 17, die we al hadden. Maar van de registers hadden we alleen de slechte heruitgave uit 1998, zodat de concept-registers een mooie historische aanvulling zijn. Tevens interessante rapporten over 'Betonnen verdedigingswerken uit de 20ste eeuw', Historische beplantingen Geniedijk Haarlemmermeer en de Kruitfabriek te Muiden. Kom gerust naar onze bibliotheek om dit en ander materiaal te raadplegen. - De sneltram vanaf station Amsterdam-Zuid naar Amstelveen is doorgetrokken naar het oude treinstation van Uithoorn en rijdt sinds eind juli. Met slechts 18 minuten lopen (getest en bevestigd!) ben je bij Fort bij Uithoorn en met 27 minuten (niet getest) bij Fort aan de Drecht. In Hoofddorp is het 21 min. lopen tussen treinstation en fort. Van treinstation Haarlem-Spaarnwoude naar Fort bij de Liebrug is ook 18 min. lopen. Fort bij Abcoude is 17 min, lopen vanaf het (nieuwe) treinstation en is daarmee het best per rail bereikbare fort van de StvA. De Vesting Weesp en de Batterij aan de Sloterweg tellen we nu even niet mee. En beeld je eens in dat de verdwenen spoorwegen en stations/haltes er nog zouden zijn. - De damsluis in het Toeleidingskanaal bij Fort bezuiden Spaarndam is de afgelopen dagen gerestaureerd. Daarbij zijn de schotbalken vervangen en geheel nieuwe hekken in Genie-model op de twee schotbalken geplaatst. Uit onze collectie konden we een bouwtekening beschikbaar stellen om de hoogte van de damsluis te achterhalen. (Met dank aan Wim Koelman.) - Waarom schrijven mensen het zelfstandig naamwoord 'fort' met een hoofdletter??? Dat is toch alleen in het Duits gebruikelijk? Alleen in een naam van een fort, en dat is een relatieve nieuwigheid, is een hoofdletter gebruikelijk zoals 'Fort Uitermeer'. Of is het zoals 'Kunst met een grote K', ook 'Fort met een grote F'? - Reactie: "Mooie nieuwsbrief heb je weer gemaakt. Nooit geweten dat er in periode '44-'45 polders geïnundeerd waren! En als altijd smakelijke persoonlijke verhalen!"
|
Offr der Infie J.L.A. de GraveTekst: René Ros. Ik heb nog kunnen spreken met een zoon van de commandant Groep Westzaan in 1914-1919. Hij was het kind uit het late tweede huwelijk van J.L.A. de Grave sr. (1862-1945). Voor het blad 'De Wessaner' is de zoon in 2002 nog op pad geweest in Westzaan om herinneringen aan zijn vader op te halen. Helaas overleed de zoon met identieke voornamen in 2019 op 96-jarige leeftijd. Dat had tot gevolg, dat onder andere een uniek gedenkboek van zijn officieren aan ons geschonken werd.
De derde generatie J.L.A. de Grave in dit verhaal, zou later nog wat komen brengen. Maar toen kwamen de lockdowns, weet je nog? Uiteindelijk was onze relatiedag in juni 2024 dé passende gelegenheid om elkaar te treffen en twee voorwerpen te overhandigen. Het ene was een groepsfoto uit 1917 in passe-partout van "Sportdemonstratie Beverwijk, Theater Beverwijk met groepscommandant J.L.A. de Grave". En de andere was een naamplaat van metaal en email (niet e-mail) met zijn naam en zijn beroep Officier der Infanterie (zie foto hieronder). Waarvoor uiteraard hartelijk dank! Op foto's van zijn groepsstafkwartier Westzaan is de naamplaat nergens aan een muur te herkennen. We vermoeden dat het bij hem thuis naast de trekbel heeft gehangen. Dan is een algemene en tijdloze omschrijving als "Officier der Infanterie" ook passend. In het groepsstafkwartier zal zijn rang van luitenant-kolonel zijn gebruikt. In ieder geval is het een mooi en tastbaar relikwie, dat goed past in onze gespecialiseerde Stelling-collectie. Mogelijk is de naamplaat zelfs afkomstig uit de fabriek van - zie zijn biografie - sergeant W. de Jong!? De nazaten mogen deze naamplaat en het andere materiaal altijd komen vasthouden en bekijken, net als jij trouwens.
Je ziet, met de moderne computers hebben we geen handige manier om dat te doen en ziet het er onbegrijpelijk uit. De Unicode tekenset kent duizenden tekens en emojis, maar niet dergelijke dubbel onderstreepte letters. En superscript als tekststijl toepassen, dat gaat verloren bij software die geen tekstopmaak ondersteunt. Geen idee of echte historici het ook zo doen, maar ik heb het opgelost door de punt ook hier te gebruiken om de weggelaten letters aan te geven. Dan wordt het 'comp.ie', 'art.ie', 'inf.ie' en 'off.r'. In de website en database zijn hiervoor een paar zoek-en-vervang acties uitgevoerd. Probleem opgelost, mede dankzij "Off.r der Inf.ie J.L.A. de Grave". Ik denk dat alle drie de generaties J.L.A. de Grave dit wel grappig vond en vindt. Groepscommandant De Grave
|
InspiratiegidsTekst: René Ros. Eind vorig jaar waren er meerdere vrijwilligersbijeenkomsten Hollandse Waterlinies op verschillende forten in de twee linies. Ze waren bedoeld om de vrijwilligers te bedanken en te motiveren en waren qua opkomst een succes. De Stichting Liniebreed Ondernemen organiseerde de bijeenkomsten in opdracht van het Sitebureau Hollandse Waterlinies. Over de daar uitgedeelde 'Inspiratiegids' moeten we het even met je hebben.
Bij vertrek van de bijeenkomsten kreeg elke vrijwilliger - die "goud waard is" - een logo-op-thermosfles en een papieren Inspiratiegids mee. Waarin historische informatie juist het omvangrijkste onderdeel bleek. En er waren héél veel opmerkingen te maken, ook als je niet naar spijkers op laag water zou zoeken. In mei van dit jaar stuitte ik op de PDF, waarmee het heel eenvoudig is opmerkingen te plaatsen. Trouwens, ook heel eenvoudig om te verbeteren en te verspreiden. Uiteraard is de PDF met opmerkingen met de beste bedoelingen aan het sitebureau zelf voorgelegd. Er kwam helaas geen mea culpa of inhoudelijke reactie van het sitebureau. Pas na twee maanden volgde desgevraagd van een andere betrokkene slechts: "Afgesproken is dat wanneer er een herdruk komt, we beslissen met welke opmerkingen de herdruk gewijzigd wordt". Ach ja, eigen fouten zijn nooit zo erg als die van een ander. Ook dit jaar gaan er weer vrijwilligersbijeenkomsten plaatsvinden en er zal nog wel een enorme voorraad zijn. Een herdruk van de Inspiratiegids is dan ook niet te verwachten. Het is daarom een passend moment om de PDF met mijn opmerkingen te delen (zie link onderaan). Daarmee wil ik de vrijwilligers/lezers informeren bij welke informatie er volgens mij kanttekeningen te maken zijn en zij zich niet door zouden moeten laten inspireren. De 159 opmerkingen in 20 pagina's zijn heel gevarieerd, van inconsistente termen via verkeerde jaartallen en niet passende foto's tot onjuiste definities. De meeste vrijwilligers en geïnteresseerden zullen er zelf ook meerdere opmerken en wat zullen zij er van denken?
In het algemeen blijkt het een moeilijke - en soms oneerlijke - strijd om nieuwe en verbeterde kennis geaccepteerd te krijgen. Correcte complexe waarheid kost veel meer tijd, moeite en geld dan onjuiste eenvoudige fictie. Door archiefonderzoek achterhaalde feiten zijn toch geen meningen of alternatieve feiten? Voortschreidend inzicht en blijven leren zijn toch na te streven? Een reactie kan je sturen aan het hoofd Sitebureau Hollandse Waterlinies Bas Nijenhuis (b.nijenhuis@gelderland.nl) en/of aan mijzelf (auteur@stelling-amsterdam.nl). Inspiratiegids met opmerkingen René Ros (mogelijk notities niet met Safari op iPhone/IPad te zien)
|
Veldtocht Assendelft - SpaarndamTekst en foto's: René Ros. Begin juni moest er wat naar Zaandam gebracht worden en van het zeldzaam zonnige, maar winderige weer werd gebruik gemaakt voor een toeristische terugweg. Vanaf Assendelft naar Spaarndam werden een aantal kleine objecten geïnspecteerd. Zo werd de hele Assendelver Zeedijk afgereden en een aantal maal stil gestaan bij een (gesloopt) bouwwerk. En dat ging verder bij Zijkanaal B. Al deze bouwwerken zijn uitstekend te beleven vanaf de openbare weg tijdens je wandeling of fietstocht en vaak zonder openingstijden.
De locatie De Poel van het Groepsdepot Westzaan no. 2 is een ander verhaal. Het is niet bekend wanneer het gesloopt is, maar dat zou rond 1970 zijn geweest. Het perceel is door de sloot en een paar grenspalen nog te herkennen. De wind beroerde het hoge gras onder een Hollandse wolkenlucht, veel meer was er niet te zien. De weg onderaan de zeedijk, het bomvrije munitiemagazijn en mogelijke andere gebouwen zijn verdwenen. Of zou er toch nog een restant van het munitiemagazijn onder de parkeerplaats in de brede dijk zitten? De auto werd bij Fort Zuidwijkermeer geparkeerd vanwaar we een stuk over de Liniewal Aagtendijk - Zuidwijkermeer bewandelden. De gedekte weg hield ons een beetje uit de wind terwijl we de doorsnijdingen en twee van de drie bomvrije damsluizen bekeken en fotografeerden. We maakten de fout om de frontzijde van de dubbele bomvrije damsluis bij de Kagerweg te willen fotograferen. Het heeft de hele terugwandeling geduurd om het merendeel van de zeeklei weer van de schoenen te krijgen. Het was tijd om het Noordzeekanaal over te steken naar een gezellige lunch.
Verder bekeken we nog de locaties van verdwenen militaire wegen en batterijen, zodat daar weinig over te schrijven is. Een loskade aan Zijkanaal C, waar een drijvende brug was gepland, is met hekken afgezet vanwege de slechte bouwkundige staat. Aan het eind van dit verslag moeten we even terugkomen op het artikel 'Archief Zuid en Noord Spaarndammerpolder' in Nieuwsbrief 544. Daarin kwam een losplaats en wachtgebouw aan Zijkanaal B aan bod. Volgens de Spaarndammer ooggetuige Wim Koelman waren deze voor het drijvende munitiemagazijn van schepen dat zich in de jaren 1950 in het zijkanaal bevond. Een zeer plausibele verklaring, doch deze stond nog niet op onze lijst van drijvende magazijnen. Nota bene zijn broer Henk had ons in 2016 zijn geschreven herinneringen over zijn diensttijd gestuurd, waarin het drijvende magazijn wordt genoemd. De tekst was wel in de collectie opgenomen, maar de informatie erin niet apart genoteerd in de database. Overbodig te zeggen dat dat alsnog is gebeurd. Assendelver Zeedijk
|
Post uit het verleden: NigtevechtTekst: René Ros. De afgelopen tijd verkregen we een aantal foto's annex prentbriefkaarten waar weinig persoonlijke informatie over kon worden achterhaald. Doch de afbeelding, of vaker de tekst, is te leuk om niet met jullie te delen. Alle konden aangekocht worden dankzij de donateurs, daarom ook dank aan die donateurs. In deze en volgende nieuwsbrieven komen steeds een of twee prentbriefkaarten aan bod in de tijdelijke serie 'post uit het verleden'.
Het is een erg leuke foto, maar helaas is niet bekend van wie de kaart is geweest en wie hij op de foto is. Het is bekend uit wiens nalatenschap het komt, maar niet of het haar man, (behuwd) broer, vader, oom, grootvader, oudoom of iemand anders betreft. Samen met de schenker zijn we alle mogelijke namen nagegaan maar er werden geen aanknopingspunten gevonden. Het blijft dus een mooie maar mysterieuze foto... Een tweede prentbriefkaart heeft een plaatje met wat bloemen die we hier maar achterwege laten, omdat de tekst interessanter is: "17 september 1916 Beste Vader, Online onderzoek heeft opgeleverd dat Carolus Bernardus Slemmer (1892-1954) de afzender moet zijn. Zijn vader Marinus George Slemmer werd op 17 september 1863 te Groningen geboren. Die verjaardag klopt dus en zijn voorletters en achternaam komen overeen met de geadresseerde in Naarden. Zoonlief hoefde met verlof niet ver naar pa en ma te reizen. Hij kon toen zelfs nog over de draaibrug bij NIgtevecht het Merwedekanaal oversteken. En ook weer Fort bij Nigtevecht. Zou Karel Slemmer op de groepsfoto staan? Hij was ingelijfd bij het 7e Regiment Infanterie en dus net als de vijf korporaals een infanterist. Op zijn minst is de kans half-half dat zijn korporaal op de foto staat en dat is op zich al grappig om te kunnen concluderen. In de volgende nieuwsbrief gaan we verder met deze tijdelijke serie 'Post uit het verleden', dan over Fort bij Edam.
|
Restauratie van militaire sportdiploma'sTekst: René Ros.
|
Archief Strafgevangenis "Fort Spijkerboor"Tekst: René Ros. Dit jaar zal het Noord-Hollands Archief in Haarlem weer een aantal maal bezocht worden. Er waren al eerder veel archiefstukken geraadpleegd, maar het laatste bezoek was in 2016 geweest. De wensenlijst was wat lang geworden en er zijn in de loop der tijd ook nieuwe archieven beschikbaar gekomen. Na elk bezoek worden de resultaten verwerkt en, zodra er tijd in de agenda is, een nieuw bezoek gepland. In dit artikel de vondsten in het archief van de Strafgevangenis "Fort Spijkerboor". *1
Het archief is een verzameling van materiaal dat vanuit het Ministerie van Justitie over Fort bij Spijkerboor is samengebracht. De inschrijfregisters van de noodgevangenis voor economische delinquenten (1942-1944) kwam in 1972 via de gevangenis Bergerhout te Alkmaar in het archief. Een lijst van 14 namen werd opgesteld, waaronder ook een paar namen die recent in een NOS-bericht over eerherstel van Indië-weigeraars waren genoemd. Vervolgens werd een aanvraag ingediend om dit beperkt openbare archief in te zien, waarbij fotograferen van de stukken niet is toegestaan, er overgetypt moet worden en zelf gelet moet worden op de privacy van nog levende betrokkenen. Een paar namen werden niet in de namenklapper gevonden, maar zijn door efficiënt bladeren in de registers toch aangetroffen. Bij een aantal muurschilderingen in de poterne staat de naam 'J. Bloemendaal', maar die kon niet gevonden worden. Dat was te verwachten omdat de schilderingen in 1946-1947 door politieke delinquenten zouden zijn gemaakt. De naam Hendrik Dietz, wiens Belgische naoorlogse rijbewijs in april zonder enige toelichting op het fort werd afgegeven, werd niet aangetroffen. Ook Rokus Hartog uit het NOS-artikel werd niet aangetroffen, evenals de maker van een in een deur gekraste tekst met de naam 'W.Jb. 't Hoen'. Van alle andere tien werden wél een of meer namen aangetroffen! Wat betreft Indië-weigeraars is het handig te beginnen met iemand die al bekend is. Klaas Vonk (1928-2019) is een bekende naam en deze ex-gevangene heb ik in 2009 bij hem thuis en op het fort gesproken (zie foto rechts) en zijn verhaal vastgelegd. Bezoekers die hij net wat over het fort verteld had, zeiden "u weet er veel van af". Na "ik heb hier gevangen gezeten" staarden ze hem wat verbouwereerd aan. Terwijl zijn gezicht een hele grote glimlach toonde! Hij was een leuke, lieve man en rust in vrede.
Op basis van hetzelfde artikel 114 en een Krijgsraad te Velde, zijn ook Indië-weigeraars Jan Arnoldus Maassen (*1929), Dick Kopjes Nieman (*1929) en Freek Tepper*2 (1926-1995) gevonden *3. Tepper werd gelijk met Vonk veroordeeld, maar kreeg een straf van slechts zeven maanden. Hij zal vanuit Spijkerboor zijn vrijgelaten, alhoewel het register daar geen informatie over bevat. Maassen en Kopjes Nieman hadden straffen van drie jaar gekregen en zijn ook naar Bankenbosch overgeplaatst, waardoor hun spoor stopt. Er werd ook een andere gevangene met de achternaam Maassen gevonden en die was veroordeeld tot een maand gevangenisstraf wegens "diefstal door een militair gepleegd op een onder zijn bijzondere bewaking gestelde plaats". Daaruit, en ook als je bij andere personen kijkt, blijkt dat de militaire strafgevangenis niet alleen voor Indië-weigeraars was. In de kolom misdaad wordt niet genoemd wáár de misdaad is gepleegd, zodat het niet duidelijk is of dat in Indië of "hier te lande" was. Bij desertie zou je nog kunnen denken dat de omstandigheden in Indië daar eerder aanleiding toe gaven, maar dat zal hieronder een te makkelijke aanname blijken.
Op de tegenoverliggende muur van dezelfde hefkoepelgang is een grotere potloodtekst te vinden, maar niet alles is meer goed leesbaar. Wel leesbaar is "C. Rothfusz Kok 1", "7 Sept 47 - 13 Dec 48" en "Marine". Deze was heel makkelijk omdat C. Rothfusz (1917-1994) in het register staat met bijna precies dezelfde data als aanvang en einde van zijn straf van drie maanden. Alleen zal op de muur een '1' zijn verdwenen en moet het "17 Sept 47" zijn. Hij was Kok 1e Klasse bij de Marine op de Oude Alexanderkazerne te 's-Gravenhage. Het vonnis spreekt over meermalige verduistering door een ambtenaar in functie. Hatsikidee, weer één geïdentificeerd en een stap verder. Dan gaan we naar lokaal 26 waar, volgens rapport Wijnen (2017), een portretschildering in krijt (foto links) naar een origineel van Heythuijsen, is gesigneerd met "J.W. Wevers 6-9-47". Wij zien echter een beschadigd rondje van een negen en dus "6-9-49". Dit moet Jan Willem Wevers (*1928) zijn, een etaleur uit Hengelo. Zijn straf ging in op 12 augustus 1949 en zou eindigen op 11 september 1949, dat moeten ook de data zijn dat hij op Spijkerboor arriveerde en er vertrok. Het is niet uitgesloten dat ook andere schilderingen in het lokaal door deze Wevers zijn gemaakt, vooral de Staalmeesters. Het zeilschip en het stoomschip (troepenschip Johan van Oldenbarneveld?) zijn een geheel ander thema en ik vind het moeilijk om te zeggen dat de stijl en techniek van een andere maker zijn. Maar voor lokaal 26 wordt nog een specifieke naam genoemd.
In onze collectie zit een door Rob Schimmel geschonken originele tekening (ongedateerd maar van na 1988, zie foto rechts), die gesigneerd is met "Jan Smit". Die tekening heeft enige gelijkenis met het zeilschip en stoomschip in lokaal 26. En in het boek van Hoogterp wordt de maker van een tekening op de kaft genoemd als "J. Smit kunstschilder, tekenaar en illustrator te Wageningen". Maar geen van de in de inschrijfregisters gevonden personen kwam goed overeen. De bestaande biografieën van Vonk en Kopjes Nieman zijn verbeterd en aangevuld met de over hen gevonden informatie. Van de andere genoemde personen zal geen nieuwe biografie aan de website toegevoegd worden, omdat er meestal alleen informatie over geboorte, vonnis en strafuitvoering bekend is. Dat zou een serie heel korte biografieën opleveren, die vrijwel gelijk aan die van Kopjes Nieman zijn. Voor dat soort gevallen was de Personen Index gemaakt en voor toekomstig gebruik zijn alle detailgegevens in de achterliggende database genoteerd. Wel worden de namen nu opgesomd in de biografie van Klaas Vonk. Dit archiefonderzoek heeft mooie resultaten opgeleverd, maar ondanks de nieuwe feiten blijven er ook vragen onbeantwoord. Als grote lijn is in ieder geval bewezen dat niet alle muurkrabbels van politieke delinquenten zijn, maar ook van militaire gevangenen waaronder Indië-weigeraars. Bij het uitwerken van de aantekeningen zijn nog meer namen gevonden, maar die mag iemand anders gaan uitzoeken en daar help ik graag bij. En met wat andere expertise is van ongesigneerde muurschilderingen nu mogelijk beter vast te stellen door wie ze gemaakt zijn. *1 Sommige lezers willen weten hoeveel tijd een artikel gekost heeft en bij dit artikel was dat redelijk goed te meten: vijf dagdelen, grofweg 20-25 uur. Er moeten dus 80 tot 100 personen dit artikel in minimaal 15 minuten lezen voor een positief rendement. Fort bij Spijkerboor
|
|
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam. De redacteurs en auteurs aanvaarden geen aansprakelijkheid, op welke wijze ontstaan, door het gebruik van de inhoud van de website, nieuwsbrief of andere publicatie, door welke persoon en voor welk doel dan ook. Wij hebben ons best gedaan om alle rechthebbenden op deze website / nieuwsbrief te achterhalen. Eenieder die meent dat zijn/haar materiaal zonder voorafgaande toestemming hier is gebruikt, verzoeken wij om zich tot ons te wenden. Bij gebruik als bron voor publicaties en andere uitingen is bronvermelding verplicht en tevens wordt deskundige begeleiding, door bijvoorbeeld de redacteur of auteur, aanbevolen. In de nieuwsbrieven weergegeven meningen zijn een deel van een column of strikt persoonlijk tenzij expliciet anders is aangegeven. 'Majoor Van Hall' en 'Soldaat Troelstra' zijn fictieve militairen uit het verleden die dienen als pseudoniemen voor verschillende personen. Activiteiten zoals rondleidingen worden mogelijk door andere partijen georganiseerd en de verantwoordelijkheid voor inhoud, uitvoering e.d. ligt geheel bij de betreffende partij. De inhoud van een nieuwsbrief wordt na publicatie niet meer gewijzigd en kan later onjuist zijn gebleken of niet meer van toepassing zijn. De auteursrechten berusten bij René G.A. Ros tenzij anders is aangegeven. |
Nieuwsbrief 546
Om een goede scan te maken - voor het geval het unieke boekje zou verdwijnen - ben ik in 2010 met een scanner bij de zoon thuis geweest. Daarbij zag ik dat hij afdrukken van mijn e-mails bij de spullen van zijn vader bewaarde. Na zijn overlijden verliep het contact met de nabestaanden vlot en kwamen ze naar Fort Uitermeer om het materiaal te overhandigen. In totaal kregen we 24 foto's en oorkondes van hem voor in de collectie. De scans van het gedenkboek werden op de website geplaatst. En ook enkele foto's, waaronder een bijzonder fraaie van Fort bij Velsen met een automobiel (zie foto links) zijn gebruikt, onder andere achterop het boek 'Wisseling van de wacht'.
De naamplaat bracht wel weer een modern praktisch probleem naar boven, dat in de titel van dit artikel te zien is. Het was destijds gebruikelijk om bij het afkorten de laatste letters toch te plaatsen, maar in superscript met een of twee streepjes eronder. Compagnie werd als 'compie' afgekort, artillerie als 'artie' en infanterie als 'infie'. Maar ook "Janie" en "Decr" voor de maanden.
Dat bij het sitebureau weinig historische kennis aanwezig is, is al lang duidelijk. En vermoedelijk is dat het geval sinds de pensionering van Chris Will in 2019. Het scheelt dat ze meestal weinig en heel oppervlakkig historische informatie in hun publicaties gebruiken.
Als je iets publiceert moet je ook opmerkingen kunnen accepteren. Ga even bij jezelf als betrokkene te rade, voordat je naar je pijnlijke, lange tenen kijkt. Als je opmerkingen achteraf vervelend vindt, dan zit er blijkbaar een kern van waarheid in die je raakt. Is het dan een idee om ervoor te zorgen dat de opmerkingen vooraf in beslotenheid gemaakt kunnen worden?
In de Assendelver Zeedijk was het Groepsdepot Westzaan no. 1 bij de Nieuwendijk de eerste locatie. Het bomvrije munitiemagazijn, de herbouwde bergloods en de wachterswoning stonden er als vanouds bij. Het gras was echter nog te hoog om de twee resterende grenspalen te zien. Scouting Assendelft gebruikt het munitiemagazijn immer als clubhuis.
In de Zuid-Spaarndammerpolder bezochten we eerst de mitrailleurkazemat Zijkanaal B. Hevig begroeid is het schietgat toch nog wel te zien als je er vlak voor staat. Tot onze verbazing is de toegang niet dichtgestort en kon de kortste van ons zonder veel problemen naar binnen om foto's te maken. Bij het later vergelijken van de foto's blijkt dat de betonrot in 10 jaar erg flink heeft huisgehouden. Brokken van plafond en muren liggen op de vloer en de roestige wapening is muurbreed te zien.
Het eerste drukwerkje is een groepsfoto van vijf korporaals voor de bergloods van - volgens het onderschrift - het Fort bij Nigtevecht. Volgens de bezettingsstaat 1914 waren er 15 korporaals op het fort, waarvan negen van de infanterie. Te zien aan het nummer op de platte petten, behoorden ze tot het 20e Bataljon Landweer Infanterie (20BLWI). Dat kan kloppen omdat de 1e compagnie daarvan op dat fort zat. En wat betreft het tijdsbeeld: alle vijf dragen een snor en drie hebben een sigaar tussen de vingers.
Het was 2013 toen een koker met zeldzame diploma's van sergeant Duisterhof geschonken werd. Na tien jaar tussen twee zware atlassen waren ze eindelijk weer redelijk vlak. Maar het was ook tijd om de houdbaarheid van deze papieren relicten te verlengen. Het was tijd om weer wat naar de papierrestaurator te brengen.
Hopelijk is het binnenkort mogelijk om 19 heel zeldzame affiches te laten restaureren. Het gaat om kennisgevingen van de gemeente Amsterdam uit 1914-1915, zoals een affiche "Verbod van vervoer uit de Stelling van Amsterdam". Voor dezelfde affiches wordt ook het tijdelijk gebruik van een A0-scanner gezocht.
Het archief van de Strafgevangenis "Fort Spijkerboor" werd vooral nagekeken op stukken over personen die schilderingen of teksten in het fort hebben achtergelaten. Maar ook over personen waarvan bekend is dat ze als Indië-weigeraar in het fort hebben vastgezeten. Een bijkomende vraag is of het klopt dat Indië-weigeraars samen met (Indië-)gestraften op het fort gevangen hebben gezeten. Dit is de toegezegde aanvulling over andere personen, zoals genoemd in de thema-nieuwsbrief 'De schilder van Spijkerboor' van mei dit jaar.
We weten nu dat Vonk op 3 mei 1950 door een "vonnis van de Krijgsraad te Velde te 's Gravenhage" werd veroordeeld tot "1 jaar en 2 maanden gev. straf m.a. voorarr. vanaf 3/2 '50" op basis van overtreding van artikel 114 inzake ongehoorzaamheid in het Wetboek van Militair Strafrecht. En dat hij op 10 mei om 11:30 uur werd overgenomen uit het Huis van Bewaring in Den Haag. Om op 2 november overgeplaatst te worden naar de Strafgevangenis Bankenbosch bij Veenhuizen. Hij wist nog dat hij op 4 april 1951 vrij was gekomen, door het bewaarde Bewijs van Ontslag, maar wanneer hij precies op Fort bij Spijkerboor had gezeten, wist hij zelf niet meer.
Dan hebben we goed nieuws over de potloodteksten "J. Jansema 3½ jaar" en "F. de Roo 3 j 8 mnd." op een muur in de linker hefkoepelgang. In de registers komen we een Jan Jansema (1915-1964) en een Feibo de Roo (1927-2013) tegen, die beiden op 24 maart 1948 door de Auditeur Militair van de Krijgsraad te Velde te Rotterdam wegens desertie een onbekend vonnis kregen. Er is dus geen overeenkomst tussen het vonnis en de potloodtekst te maken. Waarschijnlijk handelden ze samen en kenden ze elkaar, omdat ze geboren zijn in de nabij elkaar gelegen plaatsen Slochteren en Vlagtwedde. Dat ze tegelijk door de Krijgsraad te Velde te Rotterdam zijn veroordeeld, wijst er op dat ze Indië-weigeraars waren die bij de inscheping probeerden te ontkomen. En als vrienden, maar in ieder geval als lotgenoten, elk - de handschriften zijn anders - naast elkaar hun namen en strafmaat op de muur vastlegden.